De Olifantmolen was een houten korenwindmolen op de noordwestzijde van de IJzerdijk (tussen nr. 13 en nr. 17). De oudste benaming was "Gloriettemolen", maar die geraakte verdrongen. Op de Fricxkaart (1712) wordt hij aangeduid als de "Helq Meulen", op het kadastraal plan van P.C. Popp (ca. 1850) en de

Laurens Mavault kreeg op 25 mei 1663 te Brussel het octrooi voor de oprichting van een korenwindmolen in Nieuwkapelle, ter vervanging van een exemplaar dat in de "laatste oorlogen" vernield was. Deze molen zou zowel de inwoners van Nieuwkapelle als die van Sint-Jacobskapelle bedienen. Mavault was een jaarlijkse cijns van 1 mud tarwe verschuldigd. 

We zien de molen aangeduid op:
- Massekaart (1729-1730) als een staakmolen met de benaming "M(oul)in de Dolifant"
- Ferrariskaart (ca. 1775) met het bruin symbool van een staakmolen
- Kadastrale kaart van P.C. Popp (ca. 1855) als "Olifant Molen".
- Kaarten van het Militair Cartografisch Instituut van 1883 en 1911 als "Olifant Molen".

Eigenaars na 1830:
- voor 1834, eigenaar: Decoene-Morent Joannes, de erfgenamen
- 08.09.1836, deling: Decoene Jan Franciscus, molenaar te Nieuwkapelle (onderhandse akte)
- 20.02.1876, erfenis: de weduwe en de kinderen (overlijden van Jan Franciscus Decoene)
- 1882, verkoop: Markey-Schipman Engel, landbouwer te Sint-Jacobs-Kapelle (registratie op 27.04.1882)

Zowel op de Atlas der Buurtwegen (ca. 1844) als op de kaart Vandermaelen (ca. 1850) zien we enkel de molenwal aangeduid, zodat we er mogen van uitgaan dat de molen toen tijdelijk verdwenen was. In de kadastrale documenten wordt evenwel geen melding gemaakt van een sloop.

De laatste molenaar was Engelbertus Franciscus Markey (°Sint-Jacobskapelle 1844 - +Izenberge 1923), gehuwd in 1882 te Oudekapelle met Romanie Schipman (°Oudekapelle 1860 - +Izenberge 1934). Zij kregen 12 kinderen (zie bijlage).

Omwille van de oorlog moest de familie Markey in oktober 1914 hun eigen Olifantmolen aan de IJzerdijk te Nieuwkapelle verlaten.  Zoon Joseph Markey (Nieuwkapelle 1887 - Hoogstade 1975), die in 1913 te Pollinkhove huwde met Emma Vermote (Pollinkhove 1886 - Reninge 1965) maalde van 1919 tot 1962 op de nog bestaande Markeymolen van Pollinkhove.

Op 11 januari 1915 kreeg de 2e legerafdeling van het Belgisch leger opdracht de sector van grenspaal 19 tot 25, aan de IJser te bezetten. Het regiment zou de ondersector van grenspaal 20 tot 25 bezetten.
Vóór deze stellingen was er een overstroomde strook weiland van ca. 1500 meter. In die sector was ook het oud fort "Knocke" en Olifantmolen, tot grenspaal 21, begrepen. Er waren aldaar nog weinig of geen loopgrachten gegraven op de IJzerdijk, die aldaar ongeveer 5 meter breed was en waarop een kiezelpad, een soort jaagpad of trekpad om de schepen in de IJser door paarden te laten voortslepen. De Belgen moesten onmiddellijk beginnen met in die kieselweg te graven, wat niet meeviel, en benden in de dijk werden de eerste degelijke onderstanden geplaatst. De Olifantmolen werd volledig afgebroken, alhoewel dit een zeer goede uitkijkpost was, maar anderzijds tot mikpunt voor de Duitsers diende.

Lieven DENEWET

Landkaarten
- Massekaart (1729-1730)
- Ferrariskaart (ca. 1775)
- Atlas der Buurtwegen (ca. 1843)
- Topografische kaart van Ph. Vandermaelen (ca. 1850)
- Kadastrale kaart van P.C. Popp (ca. 1855)
- Kaarten van het Militair Cartografisch Instituut (1883, 1911)

Werken
- Lieven Denewet, Van drijvers of ketsers - Molen te Lo-Reninge, Molenecho's - Vlaams tijdschrift voor Molinologie XXXIV, 2006, 2, p. 61-164.
- Herman Holemans, West-Vlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 5. Gemeenten M-O, Rotem, Ons Molenheem, 1999.

Websites
- www. degrooteoorlog.skynetblogs.be: Memoires van de oorlog 1914-1918 (Deel XV)

Mailberichten
- Mevr. Ria Beernaert, 09.?02.2020