In de 18de-eeuwse langgevelhoeve van Reckers, een vakhuis in houtskeletbouw, overgebracht in 1953 uit Houthalen-Kwalaak, stond een tredmolen die bestond uit een licht-schuine houten loopschijf binnen het gebouw, waarop een vastgebonden hond moest lopen om de schijf te laten ronddraaien voor de aandrijving van een boterkarn.

De houten loopschijf verdween bij de brand van deze hoeve op 30 april 2014, die ontstond door het smeulend haardvuur van een dag eerder. De boerderij was verzekerd tegen brand en een heropbouw wordt overwogen.

Lieven DENEWET & Ton SLINGS

Over de hoeve
De langgevelhoeve afkomstig uit Houthalen-Kwalaak werd gebouwd omstreeks 1830 door Jan Cuppens. Daarna woonden er Antoon Rekkers en zijn echtgenote Virginie Melotte. De laatste bewoner is de heer Alexander Moons-Virginie Wendelen, wiens initialen boven de staldeur waren aangebracht . Zij woonden met hun drie kinderen in het huis tot in 1938. Vanaf 1938 was het huis onbewoond.
De hoeve werd in 1953 overgebracht naar Bokrijk en was daarmee het tweede (!) gebouw dat in het nog prille Openluchtmuseum werd opgebouwd. Het huis werd ingericht zoals het eruit zag voor 1919.
Het betreft een langgevelhoeve volgens een speciaal grondplan. In het huis stond een draaipaal die uniek was waardoor de boer makkelijk de ketel boven de haard kon bedienen voor het voederen van zijn dieren.
Het langgeveltype komt voor in de Vlaamse Kempen en in het centrale deel van Nederland onder de grote rivieren. Het buitenaanzicht is bijna overal identiek: een langwerpig grondplan in drie beuken en een groot dak overstek.

F. Vranckx, "Brand verwoest historische hoeve in Bokrijk", Het Belang van Limburg, 30.04.2014.
In het provinciaal domein in Bokrijk (Genk) heeft een hevige brand woensdagochtend de historische hoeve Houthalen-Kwalaak, een van de 115 monumenten in Bokrijk, volledig in de as gelegd. Er vielen geen gewonden. Het provinciaal domein blijft geopend.
Een wachter van het domein merkte de brand aan de achttiende-eeuwse langgevelhoeve op rond 6.30 uur. Toen de brandweerkorpsen van Genk en Hasselt ter plaatse kwamen, stonden de woning en schuur in volle vuur. De brandweer moest het rieten dak volledig uit elkaar trekken om alles te kunnen blussen. De exacte oorzaak van de brand is nog onbekend.
Het gaat om een aanzienlijk verlies voor de historische site in Bokrijk. De hoeve werd in 1958 naar Bokrijk verhuisd en was het tweede gebouw dat op het domein gebouwd werd. 
Authentieke spullen verloren
Gedeputeerde voor Toerisme en Erfgoed Igor Philtjens (Open Vld) zegt dat het provinciaal domein wel geopend blijft, omdat er geen enkel gevaar is voor de bezoekers. "Een bakhuis in de buurt kon gelukkig gevrijwaard worden. De getroffen hoeve was een vakhuis in houtskeletbouw. Boven een open haard bevond zich een grote ketel, waar de boer het voeder voor zijn dieren kon klaarmaken", zegt Philtjens.
Kwaad opzet wordt volgens de gedeputeerde uitgesloten, maar uit verder onderzoek zal moeten blijken wat de oorzaak was. "Het gebouw was verzekerd tegen heropbouw, maar het historisch erfgoed, zoals de eigen authentieke spullen van de laatste bewoner, Martinus Reckers, zijn definitief verloren gegaan. We gaan overleggen wat er verder gaat gebeuren", zegt Philtjens.

"Historische hoeve vernield in Bokrijk", VTM-Nieuws, 30.04.2014.
Eén van de oudste historische huisjes van Bokrijk bij Genk is vernield. Het gaat om een langgevelhoeve uit de 19de eeuw. Het is tot op de grond afgebrand. Een bewaker van het domein merkte het vuur vanmorgen op. De brandweer van Genk en Hasselt kon niets doen om het gebouw te redden.
De hoeve is één van de 115 historische monumenten in Bokrijk. Ze stond oorspronkelijk in Houthalen. Daar is ze ooit voorzichtig afgebroken en steen voor steen weer opgebouwd in het openluchtmuseum. De open haard van de hoeve heeft gisteren nog gebrand, mogelijk is die blijven smeulen. Domein Bokrijk bekijkt nog of het een replica van de hoeve gaat bouwen.

"Huisje op domein Bokrijk volledig in de as gelegd", Het Laatste Nieuws, 30.04.2014.
In het provinciaal domein in Bokrijk (Genk) heeft een hevige brand vanmorgen de historische hoeve Houthalen-Kwalaak, een van de 115 monumenten in Bokrijk, volledig verwoest. Er vielen geen gewonden. Het provinciaal domein blijft geopend.
Een wachter van het domein merkte de brand aan de achttiende-eeuwse langgevelhoeve op rond 6.30 uur. Toen de brandweerkorpsen van Genk en Hasselt ter plaatse kwamen, stonden de woning en schuur in volle vuur. De brandweer moest het rieten dak volledig uit elkaar trekken om alles te kunnen blussen. De exacte oorzaak van de brand is nog onbekend.
Het gaat om een aanzienlijk verlies voor de historische site in Bokrijk. De hoeve werd in 1958 naar Bokrijk verhuisd en was het tweede gebouw dat op het domein gebouwd werd.
Gedeputeerde voor Toerisme en Erfgoed Igor Philtjens (Open Vld) zegt dat het provinciaal domein wel geopend blijft, omdat er geen enkel gevaar is voor de bezoekers. "Een bakhuis in de buurt kon gelukkig gevrijwaard worden. De getroffen hoeve was een vakhuis in houtskeletbouw. Boven een open haard bevond zich een grote ketel, waar de boer het voeder voor zijn dieren kon klaarmaken", zegt Philtjens.
Kwaad opzet wordt volgens de gedeputeerde uitgesloten, maar uit verder onderzoek zal moeten blijken wat de oorzaak was. "Het gebouw was verzekerd tegen heropbouw, maar het historisch erfgoed, zoals de eigen authentieke spullen van de laatste bewoner, Martinus Reckers, zijn definitief verloren gegaan. We gaan overleggen wat er verder gaat gebeuren", zegt Philtjens.

Kirsten Sokol, Ellen Maerevoet, "Historische hoeve uitgebrand in openluchtmuseum Bokrijk", www. deredactie.be/cm/regio/limburg (30.04.2014)
Foto's Toon Royackers
Oude hoeve in openluchtmseum van Bokrijk is uitgebrand.
Op het provinciaal domein Bokrijk in Genk is vanochtend een historische hoeve uitgebrand. Rond half zeven werd het vuur opgemerkt door een domeinwachter. De brandweerkorpsen van Genk en Hasselt kwamen ter plaatse, maar tegen dan stond het gebouw al in lichterlaaie. Bokrijk is een van zijn belangrijkste monumenten verloren. Het domein opent vandaag toch gewoon zijn deuren.
Van de historische hoeve blijft er nog amper iets over. Het gebouw brandde volledig uit en stortte in. Enkel het oude bakkershuisje dat bij de hoeve hoorde, kon nog gered worden. Het gaat om de hoeve "Kwalaak", die ooit in de gemeente Houthalen-Helchteren stond en al in 1958 naar Bokrijk verhuisde. Het gebouw was vooral bekend om zijn grote open haard, waar het voeder voor de dieren in het domein werd klaargemaakt.
Door de brand gaat een van de belangrijke monumenten van het provinciaal domein verloren. Bokrijk telt in totaal 114 monumenten.
Het openluchtmuseum is vandaag wel gewoon open voor het publiek. Volgens Igor Philtjens (Open VLD), de gedeputeerde voor Toerisme en Erfgoed, is er geen enkel gevaar voor de bezoekers. "Een bakhuis in de buurt kon gelukkig gevrijwaard worden. De getroffen hoeve was een vakhuis in houtskeletbouw. Boven een open haard bevond zich een grote ketel, waar de boer het voeder voor zijn dieren kon klaarmaken", zegt Philtjens.
De oorzaak van de brand is nog niet duidelijk, maar kwaad opzet wordt volgens Philtjens uitgesloten. "Het gebouw was verzekerd tegen heropbouw, maar het historisch erfgoed, zoals de eigen authentieke spullen van de laatste bewoner, Martinus Reckers, zijn definitief verloren gegaan. We gaan overleggen wat er verder gaat gebeuren."

"Brand in het Openluchtmuseum Bokrijk", www. bokrijk.be (30.04.2014)
In de ochtend van woensdag 30 april is er een brand ontstaan in het Openluchtmuseum van Bokrijk. Het snelle optreden van domeinpolitie en brandweerkorpsen van Hasselt en Genk heeft niet kunnen verhinderen dat een geklasseerd woonhuis met schuur uit Houthalen-Kwalaak volledig is afgebrand. Het aanpalend bakhuis en alle omliggende historische gebouwen bleven gelukkig gevrijwaard. “Bokrijk verliest met deze brand een stukje mooi en waardevol historisch erfgoed. Tegelijkertijd zijn we dankbaar dat dankzij een snelle interventie erger werd voorkomen. Er vielen gelukkig geen gewonden. Aangezien er geen enkel gevaar meer bestaat, opent het Openluchtmuseum vandaag gewoon haar deuren en gaat ook Radio2 Tuindag op 1 mei ongehinderd door. De precieze omstandigheden waarin de brand is ontstaan zijn niet bekend. Verder onderzoek moet meer duidelijkheid verschaffen. “Voor Vlaanderen en Limburg blijft het echter een trieste gebeurtenis waarbij waardevol historisch erfgoed verloren is gegaan.” zegt gedeputeerde Igor Philtjens, voorzitter van vzw Het Domein Bokrijk.
Historische huis van Houthalen-Kwalaak
De Langgevelhoeve afkomstig uit Houthalen-Kwalaak werd gebouwd omstreeks 1830 door Jan Cuppens. Daarna woonden er Antoon Rekkers en zijn echtgenote Virginie Melotte. De laatste bewoner is de heer Alexander Moons-Virginie Wendelen, wiens initialen boven de staldeur waren aangebracht . Zij woonden met hun drie kinderen in het huis tot in 1938. Vanaf 1938 was het huis onbewoond.
De hoeve werd in 1953 overgebracht naar Bokrijk en was daarmee het tweede (!) gebouw dat in het nog prille Openluchtmuseum werd opgebouwd. Het huis werd ingericht zoals het eruit zag voor 1919.
Het betreft een langgevelhoeve volgens een speciaal grondplan. In het huis stond een draaipaal die uniek was waardoor de boer makkelijk de ketel boven de haard kon bedienen voor het voederen van zijn dieren.
Het langgeveltype komt voor in de Vlaamse Kempen en in het centrale deel van Nederland onder de grote rivieren. Het buitenaanzicht is bijna overal identiek: een langwerpig grondplan in drie beuken en een groot dak overstek.
Openluchtmuseum opent op woensdag 30 april en de volgende dagen gewoon haar deuren
Aangezien er geen enkel gevaar meer bestaat voor de bezoekers, opent het Openluchtmuseum vandaag gewoon haar deuren. Dit incident veroorzaakt immers geen hinder voor de werking van het museum. Ook de Plantendag - Radio2 Tuindag op donderdag 1 mei kan doorgaan zoals gepland.

M. Laenen, Openluchtmuseum Bokrijk, Cultura Nostra, Musea in België, Brussel, 1986.
M. Laenen, Gids van het Openluchtmuseum Bokrijk, Brussel, 1989.
Mondelinge info Johan Boulanger, Herselt, 09.04.2012.
Jan Delcour, Hondenmolens, Ekeren, 1999
F. Vranckx, "Brand verwoest historische hoeve in Bokrijk", Het Belang van Limburg, 30.04.2014.
Mailbericht Jeroen Claes, 03.07.2014
Video over de brand op: www. hbvl. be/limburg/genk/brand-verwoest-historische-hoeve-in-bokrijk.aspx
"Historische hoeve vernield in Bokrijk", VTM-Nieuws, 30.04.2014.
"Huisje op domein Bokrijk volledig in de as gelegd", Het Laatste Nieuws, 30.04.2014.
Kirsten Sokol, Ellen Maerevoet, "Historische hoeve uitgebrand in openluchtmuseum Bokrijk", www. deredactie.be/cm/regio/limburg (30.04.2014)
"Brand in het Openluchtmuseum Bokrijk", www. bokrijk.be (30.04.2014)