Molenzorg

Pulle (Zandhoven), Antwerpen


Prentkaart uitg. kinderen Simons, Pulle (coll. D. Vandenbulcke, Staden)
Collectie
Verdwenen Belgische Molens
Naam

Oude Molen
Molen van Pulle
Molen Heylen

Ligging
Maalderstraat 21
2243 Pulle (Zandhoven)

westzijde
ten O v.h. kerkhof


toon op kaart
Type
Staakmolen
Functie
Korenmolen
Gebouwd
ca. 1625
Verdwenen
1962 - augustus, sloop
Beschrijving / geschiedenis

De Oude Molen, Molen van Pulle of de Molen Heylen was een houten korenwindmolen aan de westzijde van de Maalderstraat (nr. 21), aan de oostzijde van de gemeentelijke begraafplaats van Zandhoven-Pulle. De molenaarswoning, op de hoek van de Maalderstraat en de Boshovensebaan (nr. 14), bestaat nog en is nu gerenoveerd.

De standaardmolen werd rond 1625 opgericht. We zien hem evenwel niet aangeduid op de Ferrariskaart (ca. 1775), maar wel in de Atlas der Buurtwegen (ca. 1850) met het symbool van een standaardmolen, op de topografische kaart van Vandermaelen (ca. 1850) en op de kadastrale kaart van P.C. Popp (ca. 1860).

In kadasterdocumenten wordt de molen als volgt omschreven:
- 1811: "Il n 'existe qu'un seul moulin dans cette commune, il consiste en une baraque en planches tournant sur un pivot, il est exploité par le propriétaire. En égard à l'évaluation donnée à ceux des communes voisines, il sera évalué brut à f. 525 et net à f 350.
- 1831: goeden standermolen hebbende twee paer steenen welke niet gelijktijdig worden gebruyckt. Hij staet in de nabijheid van het dorp en tamelijk wel te wind en scheynt behoorlijk wel geklandeert te zijn. De eygenaer zelve heeft hem in gebruik.

Eigenaars na 1830:
- voor 1830: Heylen-Van Tichelen Adrianus, molenaar te Pulle
- later, eigenaar: a) Heylen Josephine, echtgenote Heylen Josse, molenaar te Oelegem, b) Heylen Jean Baptiste, pastoor in het begijnhof te Lier, c) Heylen Charles, handelaar te Antwerpen en d) Heylen Louis, molenaar te Pulle
- 16.05.1854, deling: Heylen-Dieltjens Ludovicus, molenaar te Pulle (notaris Devries)
- 27.03.1865, erfenis: de weduwe (overlijden van Ludovicus Heylen)
- 22.01.1876, verkoop: a) de weduwe (voor vruchtgebruik) en b) Heylen Jan Baptist en deelhebbers (voor naakte eigendom) (notaris Anthoni)
- 28.02.1883, verkoop: Heylen-Peeters Jan-Baptist Marie, molenaar te Pulle (notaris Anthoni).
Jan Baptist kocht in 1891 ook de nog bestaande stenen molen van Oelegem aan.
- 08.07.1889, erfenis: en de kinderen (overlijden van vrouw Peeters)
- 05.08.1930, deling: Goossens-Heylen Vincent Paul Julien, burgemeester te Oelegem  en tevens eigenaar van de nog bestaande stenen molen van Oelegem (notaris Van de Ven)

Molenaar Louis Van Hool pachtte de windmolen en trok in 1919 naar de Watermolen van Grobbendonk.

Tot in het begin van de jaren 1950 liet een Verlinden (de vader van Wies Verlinden, door de pudere Pullenaars nu nog gekend als  "Wies van de Meulder") de molen draaien. Daarna geraakte de molen vlug in verval. In 1960 werd de trap verwijderd en een jaar later volgde het wiekenkruis. In augustus 1962 volgde de gehele sloop.

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

Bijlagen

Mailbericht Fried Hofmans, Wijnegem (afkomstig uit Borgerhout), 25.08.2013
Tijdens de zomervakantie van de jaren 1961 en 1963 verbleven we met de ganse familie, een aantal dagen in de eerste woning van de Boshovensebaan.
Vorige vrijdag heb ik toevallig de huidige eigenaar van die woning gesproken.
Deze woning hebben zijn ouders vroeger (vóór 1961) via openbare verkoop gekocht.
Het was een deel van verschillende loten, dit gebouw is de achterbouw van het laatste huis van de Maalderstraat (op de hoek).
Ik vermoed dat deze gebouwen vroeger één geheel vormden.
Ik heb foto's van het jaar 1961 in mijn bezit waarop zowel de romp van de molen alsook het huis waar wij verbleven op te zien zijn.

Mailbericht Fried Hofmans, Wijnegem (afkomstig uit Borgerhout), 27.08.2013
Gisteren in de namiddag terug in Pulle geweest op zoek naar meer informatie. Ik heb daar gesproken met een oude man: Wies Verlinden. Iedereen in het dorp kent hem als "Wies van de meulder.
Zijn vader was de laatste molenaar van Pulle. (vandaar zijn bijnaam!)
Vader Verlinden was niet de eigenaar maar wel de pachter van de windmolen. Hij heeft met de windmolen gewerkt tot in het begin van de jaren 1950.
Nadien was de concurrentie in Pulle te groot geworden omdat er twee molenaars waren bijgekomen die werkten met machines die werden aangedreven door een elektrische motor.
Hij kon niet bevestigen dat het huis waarin wij in 1961 verbleven hebben, het oude molenhuis was. (er zou vroeger een kolenboer gewoond hebben!)
Wies woonde met zijn vader (en de rest van de familie) in een boerderijtje tussen de Boshovensebaan en het kerkhof; maar dat is ondertussen ook al afgebroken.
De molen stond in de Maalderstraat op de plaats waar nu het tweede huis voorbij de toegangsweg naar het kerkhof gebouwd is. (huisnummer: 21)
Komende vanaf de Boshovensebaan door de Maalderstraat is er links een doorgangsweg naar het achterliggende kerkhof; op de plaats van het tweede huis voorbij deze weg stond de molen.
Ik ben ter plaatse nog eens gaan kijken en heb vastgesteld dat het huis waar wij verbleven hebben het tweede huis is in de Boshovensebaan voorbij de hoek met als huisnummer 18.
Het eerste huis op de hoek heeft het nummer 16 met ook toegang langs de Boshovensebaan.(een nieuwbouw dat staat op de hoek van de beide straten)
Het laatste huis in de Maalderstraat waarover ik sprak staat dus naast het hoekhuis. (en is dus het voorlaatste)

Literatuur

H. Holemans & P.J. Lemmens, "Molens van de Voorkempen en van Groot-Antwerpen", Nieuwkerken, Ten Bos, 1983, p. 81.
Jozef Van Overstraeten, "De houten windmolen van Pulle verdween", in: De Toerist, 1962, p. 980.
A. De Lattin, Omzweringen in de provincie Antwerpen. Dl. IV: In de Kempen (Natuur- en Stedenschoon, XXXII, nr. 5-6, mei-juni 1959, p. 92-93).
J. Roelants, Een pareltje uit de Kempen. Santhoven met omgeving van gister, nu en morgen. Brecht, 1934.
Herman Holemans, "Wind- en watermolens van de provincie Antwerpen. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 3. Gemeenten P-Z", Opwijk, Studiekring Ons Molenheem, 2011.
G. Plomteux, R. Steyaert & L. Wylleman, Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Antwerpen, Arrondissement Antwerpen, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 10N3 (Ru-Z), Brussel - Gent, 1985.
Mailbericht Fried Hofmans, 25.08.2013

Overige foto's

<p>Oude Molen<br>Molen van Pulle<br>Molen Heylen</p>

Prentkaart Albert. Verzameling Ons Molenheem

<p>Oude Molen<br>Molen van Pulle<br>Molen Heylen</p>

FoMu -FotoMuseum Provincie Antwerpen, Antwerpen,1960

<p>Oude Molen<br>Molen van Pulle<br>Molen Heylen</p>

Foto zomer 1961 (coll. F. Verniere, Antwerpen)

<p>Oude Molen<br>Molen van Pulle<br>Molen Heylen</p>

Vlak voor de afbraak. Foto zomer 1962 (coll. F. Verniere, Antwerpen)

<p>Oude Molen<br>Molen van Pulle<br>Molen Heylen</p>

De vier overgebleven teerlingen. Foto augustus 1962 (coll. F. Verniere, Antwerpen)

Stuur uw teksten over deze molen  | 
Stuur uw foto's van deze molen
  
Laatst bijgewerkt: zondag 4 september 2016

 

De inhoud van deze pagina's is niet printbaar.

zoek in database zoek op provincie Stuur een algemene e-mail over molens vorige pagina Home pagina Naar bestaande molens