Molenzorg

Oud-Turnhout, Antwerpen


De molenaarswoning. Foto: Agentschao Onroerend Erfgoed, 01.08.1996
Algemeen
Collectie
Verdwenen Belgische Molens
Naam

Molen van Corsendonk
Molen van Korsendonk

Ligging
Corsendonk 7
2360 Oud-Turnhout

Korsendonk
kadasterperceel F406


toon op kaart
Type
Staakmolen
Functie
Korenmolen
Gebouwd
ca. 1403
Verdwenen
1846, verplaatst naar Oud-Turnhout, Schoonbroek
Beschrijving / geschiedenis

De Molen van Corsendonk (Korsendonk) was een houten korenwindmolen in Corsendonk (ter hoogte van het huisnummer 7).

In 1403 verleende Johanna van Brabant aan de prior van Corsendonk het recht van de wind en de toelating tot het installeren van een wind- en smoutmolen. Volgens oude kaarten en gravures vormde de huidige monumentale beukendreef ten noorden van de priorij eertijds de verbinding met de buiten de vesten gelegen  standaardmolen. Iets meer naar het oosten toe lag de z.g. "Molenhoef". Deze houten korenwindmolen werd ook in 1675 vermeld in de archieven.

Rond 1830 werd de molen in het kadaster omschreven als volgt: "houten standaartmolen met twee paar steenen, op Korsendonck, ongeveer acht mijlen afstand van de gemeente en wordt door den eigenaar zelf gebruikt".

Eigenaar rond 1830 was Ferdinand Janssens-Michielsen, molenaar te Merksplas.

Bij koninklijk besluit van 24 april 1846 en bij besluit van de Bestendige Deputatie van de provincie Limburg werd Ferdinand Janssens, maalder te Korsendonk, gemachtigd zijn molen te  verplaatsen naar Schoonbroek, een ander Oud-Turnhouts gehucht.

Het vroegere molenhuis bestaat nog en is vastgesteld als bouwkundig erfgoed. Het is een hoeve met losstaande bestanddelen; gelegen in landelijke omgeving, aan kruising van Corsendonk met voormelde monumentale bomendreef tussen de priorij en de Steenweg op Mol. Hedenis er enkel enkel woonfunctie. Het woonstalhuis van elf traveeën klimt op tot 1799 (cf. jaarankers). Vermoedelijk ook karrenhuis (NW)van twee/één travee en haaks bakhuisje (N van één/twee traveeën uit dezelfde periode; dwarsschuur (W) van vijf traveeën daterend uit ca. midden 19de eeuw; haaks stalletje (N.) uit het einde van de 19de eeuw.

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

-----------------------------------

Bouwkundige beschrijving van de vroegere molenaarswoning (De Sadeleer S. & Plomteux G., Agentschap Onroerend Erfgoed, 2004)

Verankerde, bakstenen gebouwen onder zadeldaken (Vlaamse pannen). Langgestrekt woonstalhuis op deels gecementeerde plint. Vermoedelijk langgestrekte hoeve vóór de bouw van schuur. In de 20ste eeuw ingericht als tweewoonst. Tegen de achtergevel recentere kleine uitbouwen, o.m. varkensstalletje, W.C.,... Muuropeningen met houten latei en arduinen of houten dorpel. In de voorgevel beluikt, deur met bovenlicht in houten omlijsting en halve molensteen als dorpel, vermoedelijk afkomstig van de voormelde molen. In de achtergevel opkamervenster boven getraliede keldervenstertjes. Voormalige potstal met segmentboogpoort en rondboogvenstertjes, achteraan met rechthoekige poort onder houten latei. Deels omhaagd en begraasd voorerf.

Interieur: twee leefruimtes met oud balkwerk, elk uitgerust met een Kempense haard rug aan rug waarin twee kaarsnisjes. Originele houten paneeldeuren met beslag. Vroeger twee opkamers boven twee kelders, één authentiek bewaard keldertje met oude vloer en bepleisterd segmentbooggewelf. Op zolder oud gebinte met pen- en gatverbinding en telmerken.

Schuur met arduinen gevelsteentje waarop datering "5 juli 1850". Geritmeerd door tussen lisenen besloten spaarvelden. Achteraan open uitbouw onder lessenaarsdak. Baksteenlijsten. Muurvlechtingen in linker zijpuntgevel. Rechthoekige houten deur en poorten onder dito latei. Houten gebinte met pen- en gatverbinding en telmerken.

Bakhuisje met oud metselwerk o.m. stroomlaag. Houten kozijnraam. Recente open uitbouw onder lessenaarsdak. Heropgemetste bakoven boven berging voor aardappelen, balk met inscriptie "1828". Karrenhuis gedeeltelijk bekleed met houten beschotten; gebinte met pen- en gatverbinding en telmerken op standvinken met bakstenen plint. Halve molensteen aan waterput met mik en ligger. Het geheel werd rond 1978 gerestaureerd

Zie verder onder: Oud-Turnhout / Retie, Molen van Schoonbroek.

Literatuur

De Kok Harry, Gids voor het oude Turnhout en omgeving. De omliggende gemeenten, dl. 2, Antwerpen-Amsterdam, 1980, dl. 2, p. 11-12.
Verdegem A.C.J., De molen van Corsendonck, in: Levende Molens, XIV, nr. 11, 1992, p. 86-87.
De Sadeleer S. & Plomteux G., Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Antwerpen, Arrondissement Turnhout, Kanton Arendonk, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 16N6, Brussel - Turnhout., 2004
E.V. (Van Ballaer), "De windmolen van Oud-Turnhout", in: Kempisch Museum, I, 1890, p. 132;
Francis, "Zullen ze allen verdwijnen?" in: De Belgische Molenaar, XXIV, 5 oktober 1929;
H. Holemans & P.J. Lemmens, Molens der Noorder- en Oosterkempen", Nieuwkerken, Ten Bos, 1980, p. 82-84;
"De storm", in: De Belgische Molenaar, jg. 16, nr. 46 (12 nov. 1921), p. 2;
A.C.J. Verdegem, "Beknopt Kalendarium betrekkelijk de Turnhoutse banmolens", in: Taxandria, jg. 1993 (nieuwe reeks, LXV), p. 131-154;
A.C.J. Verdegem, "De Tunhoutse (ban)molens in de Franse tijd", in: Taxandria, jg. 1990 (nieuwe reeks, LXII), p. 133-143;
P.J. Lemmens, "Molenoverzicht uit het Arrondissement Turnhout van 1830 tot heden", Heemkundig Handboekje voor de Antwerpse Randgemeenten, Kwartaalschrift, Borgerhout, Gitschotel Buurschap, Jg. 12, [1964], nr. 3, p. 22.
Wils Raf, De Oud-Turnhoutse molengeschiedenis, Corsendonca, (Heemkundige Kring Corsondonca - Oud-Turnhout), XXVIII, 2011, 3, p. 102-106; XXVIII, 2011, 4, p. 133-137; XXIX, 2012, 1, p. 10-17.
Jozef Sneyers, "Retiese molens vroeger en nu", Retie, Levende Molens, 1988, 48 p.

Overige foto's

<p>Molen van Corsendonk<br>Molen van Korsendonk</p>

Het erf. Foto: Agentschap Onroerend Erfgoed, 01.08.1996

Stuur uw teksten over deze molen  | 
Stuur uw foto's van deze molen
  
Laatst bijgewerkt: zaterdag 7 januari 2017

 

De inhoud van deze pagina's is niet printbaar.

zoek in database zoek op provincie Stuur een algemene e-mail over molens vorige pagina Home pagina Naar bestaande molens