Molenzorg

Buizingen (Halle), Vlaams-Brabant


De vroegere molensite. Foto: Yvan De Saedeleer, 19.11.2011
Algemeen
Collectie
Verdwenen Belgische Molens
Naam

Watermolen van Eizingen

Ligging
Eizingen
1501 Buizingen (Halle)

aan de Zenne


toon op kaart
Type
Onderslag watermolen
Functie
Korenmolen
Gebouwd
13de eeuw / voor 1611 / voor 1775
Verdwenen
ca. 1580, oorlog / 1866, magazijn / 1871, brand
Beschrijving / geschiedenis

Sinds de dertiende eeuw stond in het voormalig gehucht Eizingen de grootste watermolen langs de Zenne.

De Eizingenmolen was oorspronkelijk een graanwatermolen op de Zenne (perceel G 186).

Hij was een eigendom van de heer van Gaasbeek, die in Eisingen nog andere bezittingen had. In 1684 echter was de molen van Eisingen reeds eigendom van de baron van St-Pieters-Leeuw, ten bewijze het volgende: "Myn heere Rosen, Baron van St-Pieters-Leeuw, op synen muelen tot Eysinghen" (Rek. der Huysarmen). In 1837 behoorde hij toe aan de heer Graaf van der Dilft; maar in de XVIe eeuw, namelijk in 1537, behoorde de Eisingenmolen toe aan Juffrouw Leers. In de kerkrekening van 1675-78 lezen wij: "item van den heer van Gaesbeke op den molen van Eysinghen een rente van een viertel rogge, jaerlyckx, om te mogen aerde steken op den Eysinghendriesch, tot reparatie van den voorscreven molen, welke rente wordt betaelt volgens de mate van Leeuwe, twee stuyvers meer als den spycker van Brussel, beloopt voor de vier jaeren twee gulden seventhien stuyvers eenen halven."

Hij werd voor 1611 heropgericht na de verwoesting tijdens de troebelen.
Op de Ferrariskaart van ca. 1775 zie we op de andere oever van de Zenne ook een molengebouw afgebeeld: dat was de oliemolen (perceel G 185).

Eigenaars na 1830:
- voor 1834, Van der Dilft graaf Antoine Louis Eustache Ghislaine, burgemeester te Sint-Pieters-Leeuw
- 25.01.1841, verkoop: Prévinaire Theodore, fabrikant te Haarlem (NL) (notaris Mataigne)

De oliewatermolen werd in 1866 opgeheven en veranderd in een magazijn. De graanmolen brandde in 1871 volledig af en werd in 1874 omschreven als een vlasspinnerij.

De percelen waarop beide molens stonden, werd in 1927 overgeheveld naar Buizingen (Halle).

In de 19de eeuw werd aan de molen nog een complex toegevoegd met de katoenweverij Vanham en met een gaslichtfabriek die deze katoenfabriek van licht moest voorzien.

Van de katoenfabriek blijft vandaag alleen nog de villa van de familie Vanham over, van de gaslichtfabriek nog wat muren en van de watermolen alleen nog wat archeologische resten. Vooral toen de spoorweg dwars door Eizingen werd aangelegd, verdween het gehucht helemaal van de kaart en werd wat restte bij de parochie van Buizingen gevoegd.

De resten aan de oever van de Zenne groeiden inmiddels uit tot een uitzonderlijk mooi natuurgebied, met een zwaaikom waar zich vroeger een aanlegsteiger bevond. 'De stad Halle kocht dit gebied aan omdat het een grote natuurwaarde heeft en historisch een interessante site is. De stad Halle bheert deze site op een ecologische wijze. Stadsarbeiders maakten in het gebied met boomstammen al een soort amfitheater en maakten met takkenrillen een weg door het bos. Van een oude zieke plataan werd een kunstwerk gemaakt. In ruil planttn  burgemeester Dirk Pieters en schepen Mark Demesmaeker twee nieuwe zomereiken op de oude molensite om het nieuwe begin te symboliseren. De oude molensite maakt deel uit van een groter plan van het Regionaal Landschap om de boorden van de Zenne op te waarderen.

Bijlagen

IDH, "Stad Halle geeft nieuw leven aan oude molensite", in: Het Nieuwsblad, 23.11.2011.
Heel wat geïnteresseerden wilden de oude molensite wel eens bekijken. Foto Yvan De Saedeleer.
Halle - De stad Halle kocht de oude molensite aan langs de Zenne in Eizingen. Zaterdag kon dit bijzonder brokje natuur heel wat geïnteresseerden verrassen. Sinds de dertiende eeuw stond in het voormalig gehucht Eizingen de grootste watermolen langs de Zenne. In de 19de eeuw werd aan de molen nog een complex toegevoegd met de katoenweverij Vanham en met een gaslichtfabriek die deze katoenfabriek van licht moest voorzien. Van de katoenfabriek blijft vandaag alleen nog de villa van de familie Vanham over, van de gaslichtfabriek nog wat muren en van de watermolen alleen nog wat archeologische resten. Vooral toen de spoorweg dwars door Eizingen werd aangelegd, verdween het gehucht helemaal van de kaart en werd wat restte bij de parochie van Buizingen gevoegd. De resten aan de oever van de Zenne groeiden inmiddels uit tot een uitzonderlijk mooi natuurgebied, met een zwaaikom waar zich vroeger een aanlegsteiger bevond. 'De stad Halle kocht dit gebied aan omdat het een grote natuurwaarde heeft en historisch een interessante site is', zegt schepen Mark Demesmaeker. 'We willen deze site ecologisch gaan beheren. Hier vindt onder meer de grootoorvleermuis een natuurlijke habitat. We hopen ook dat de populatie van rivierdonderpadden zich hier kan herstellen.' Stadsarbeiders maakten in het gebied met boomstammen al een soort amfitheater en maakten met takkenrillen een weg door het bos. Van een oude zieke plataan werd een kunstwerk gemaakt. In ruil plantte Mark Demesmaeker zaterdag samen met burgemeester Dirk Pieters twee nieuwe zomereiken op de oude molensite om het nieuwe begin te symboliseren. De oude molensite maakt deel uit van een groter plan van het Regionaal Landschap om de boorden van de Zenne op te waarderen.

Literatuur

M.-J. Van den Weghe, Geschiedenis van Buysinghen-Eysinghen naar de oorspronkelijke bronnen, St-Amandsberg-Gent, Ch. Snoeck-Cools, 1929, p. 69-70:
M. Van den Weghe, Eene bijdrage tot de geschiedenis van Sint-Pieters-Leeuw", Wetteren, 1931.
R. Van Mieghem, De molens van bij ons, in: Lewe, Driemaandelijks tijdschrift van de Heemkring Sint-Pieters-Leeuw, jg. 5 (1985-1986), nr. 3, p. 23-24, ill.
Alphonse Wauters, Histoire des environs de Bruxelles, Boek 1, Heruitgave van de originele tekst van 1855, Brussel, 1971.
Herman Holemans, "Kadastergegevens: 1835-1985. Brabantse wind- en watermolens. Deel 2: arrondissement Halle-Vilvoorde (A-L)", Kinrooi, Studiekring Ons Molenheem", 1991;
M.A. Duwaerts e.a., "De molens in Brabant", Brussel, Dienst voor Geschiedkundige en Folkloristische Opzoekingen van de Provincie Brabant, 1961.
IDH, "Stad Halle geeft nieuw leven aan oude molensite", in: Het Nieuwsblad, 23.11.2011.

 


 

Stuur uw teksten over deze molen  | 
Stuur uw foto's van deze molen
  
Laatst bijgewerkt: zaterdag 24 maart 2018

 

De inhoud van deze pagina's is niet printbaar.

zoek in database zoek op provincie Stuur een algemene e-mail over molens vorige pagina Home pagina Naar bestaande molens