Op de wijk Huilaertmolen (in de volksmond "Tuuntje meulen") stonden ooit twee windmolens.

De eerste "Huilaertmolen" was een houten korenwindmolen op het gehucht "Huilaert" of "Huyllemeulenhoek" ter hoogte van de weg Torhout-Kortemark-Amersvelde (Amersveldestraat). De staakmolen aan de huidige Huilaertstraat (voorheen Molenweg) werd reeds weergegeven op de "Grote Kaart van het Brugse Vrije" door Pieter Pourbus (1561-1571).

In 1626 is er sprake van de Hulaertmolen te Cortemarck. De oudst gekende molenaar van deze banmolen is François Velre in 1680. Jan Mioen huurde vanaf 1701 deze molen van de heren van Wijnendale. Naar hem werd in 1977 de oude Stadenstraat omgedoopt tot Jan Mioenstraat. Een afbeelding van deze molen als staakmolen op open voet is te vinden in het "Manschepe bouck van de heerlijkheid Wijnendale" (1774). We vinden hem afgebeeld op de Ferrariskaart (ca. 1775), met het bruin symbool van een staakmolen, onder de benaming "Hurllaert Molen". De kaart Vander Maelen vermeldt hem als "Huyllaert Molen".

Op het einde van het Ancien Régime was Ferdinand Durie er molenaar. Hij was de broer Pieter Durie, molenaar op de Haeszakmolen. Hij zou de laatse molenaar worden van deze eeuwenoude banmolen.

In 1808 richtte herenboer Joseph Heinderyckx zonder aanvraag een nieuwe windmolen op, op slechts 41 m van de bestaande Huilaertmolen (zie onder: Huilaertmolen-II). Bezwaarschriften van de molenaarsfamilie Durie leverden aan de Prefect van het Leiedepartement (Brugge) niets op daar Heinderyckx een invloedrijk man was. Deze nieuwe molen was gelegen aan de Huilaertstraat, en was een houten driezolder op teerlingen, een graan- en oliemolen.

In het "rekwest" van 1818 worden er twee windmolens op de "Huilaart" vernoemd. De nieuwe Huilaertmolen werd reeds in 1836 gesloopt: hij kon de concurrentie met de eeuwenoude Huilaertmolen blijkbaar niet aan.

Voor 1840 werd de kast van de oude Huilaertmolen op een torenkot geplaatst.

Eigenaars na 1810:
- 1810, verkoop: Devriendt Henri, molenaar
- voor 1834, eigenaar: Cappelle-De Ruyttere Jan en kinderen, landbouwer te Kortemark
- 11.12.1844, verkoop: Termote Josephus en consoorten, molenaar te Aartrijke (consoorten: a) Termote Joseph, b) Termote Jan, c) Termote Pierre, d) Termote François, e) Termote Henri, f) Termote Louis, g) Termote Sophie, h) Termote Clement en i) Termote Bernard) (notarissen Dierckx en Huyghebaert)
- 16.09.1886, verkoop: a) Termote Louis, molenaar te Aartrijke en b) Termote Sophie, molenarin te Aartrijke (notaris Dieryckx)
- 23.11.1886, erfenis: a) Termote Gustaaf, molenaar te Aartrijke en b) Termote Sophie, molenarin te Aartrijke (overlijden van Louis Termote)

Als molenaars op de Oude Huilaertmolen kennen we Henri Devriendt, die de molen in 1810 kocht naar aanleiding van het overlijden van Heinderyckx. Hij werd in 1828 opgevolgd door Ignatius Durie van de Haeszakmolen en diens broer Johannes. Karel Devriendt, de zoon van Henri, moest oom zeggen tegen Johannes Durie en leerde de molenaarsstiel. Karel overleed in 1866 en zijn weduwe hertrouwde met Edward Dejaeghere, hulpmolenaar op de Ellemolen. Hij nam de Huilaertmolen over tot 1880.

De molen werd dan overgenomen  door Charles-Louis Parmentier, Hem overkwam een ernstig ongeval in de molen op 44-jarige leeftijd. In de eerste week van maart 1895 geraakten zijn handen vermorzeld onder de draaiende pletstenen. Zijn linkerhand moest afgezet worden (zie bijlage). Hij verhuisde naar Leke op 19 mei 1896. De wieken bleven stilstaan en de molen werd in 1897 gesloopt.

Zie ook: (oude) Huilaertmolen

Lieven DENEWET, Marcel WERBROUCK & Herman HOLEMANS

Ongeval in de Huilaartmolen. Gazette van Iseghem, 2de jaargang, nr. 11, zaterdag 126 maart 1895, p. 3, kol. 2.
De verleden week heeft een smertelijk ongeluk op den Huilaartmolen te Cortemarck plaats gehad. De genaamde Parmentier, oud 44 jaar, werd zijne handen vermorzeld onder de plettersteenen. De linkerhand is moeten afgezet worden.

Manschepe bouck van de heerlijkheid Wijnendale (1774), bewaard in het museum "Kasteel van Wijnendale".
Kadasterarchief West-Vlaanderen, 207: Mutatieschetsen, Kortemark, 1875/13, 1941/78
Gazette van Iseghem, 2de jaargang, nr. 11, zaterdag 16 maart 1895, p. 3, kol. 2 (ongeval molenaar Parmentier)
J. Demarée, T. Denoo, A. Desmytter, W. Messeyne, S. Vanhove, "Couchezmolen, molenmuseum, leidraad", Kortemark, s.d.
Marcel Werbrouck, "Van molens en molenaarsgeslachten: acht eeuwen molengeschiedenis te Kortemark", in: Jaarboek Heemkundige kring "Crekel Beke" Kortemark, 1990, p. 61-126;
Christiaan Debusschere, "Molengemeente Kortemark", Kortemark, MolenMagazine, 2003.
Herman Holemans, West-Vlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1980, Deel IV, Gemeenten K-L, Kinrooi, Studiekring Ons Molenheem, 1997.
P. Vanneste, S. Baert & S. Creyf, "Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Kortemark, Deel I: Deelgemeente Kortemark en Handzame, Deel II: Deelgemeenten Werken en Zarren, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL42", 2010.
Marcel Stevens, Kortemark. Er was geen mooier dorp dan het onze. Een wandeling door het verleden, Roeselare, 1991.
Marcel Werbrouck, Oude en nieuwe straten te Kortemark na de fusies, s.l., 1978, p. 67.
K. De Flou, Woordenboek der toponymie van westelijk Vlaanderen, Vlaamsch Artesië, het land van den Hoek, de graafschappen Guines en Boulogne, en een gedeelte van het graafschap Ponthieu, Deel VI, Brugge, 1926, kolommen 735-738.