Molenzorg

Antwerpen, Antwerpen


Collectie
Verdwenen Belgische Molens
Naam

De Katteberg
De Kattenberg
Den Catttenbergh
De Kattemolen
De Cattemolen

Ligging
Viaduct-Dam 12-18
2000 Antwerpen

zuidzijde
nabij hoek Sint-Jobstraat
Fort Pereyra
Stuivenberg
kadasterperceel E241


toon op kaart
Type
Staakmolen
Functie
Korenmolen
Gebouwd
voor 1578 / voor 1656
Verdwenen
ca. 1580 / 1855, sloop
Beschrijving / geschiedenis

De Katteberg of Kattemolen was een houten korenwindmolen aan het Fort Pereyra, aan de zuidzijde van de Viaduct-Dam (nr. 12-18), nabij de hoek met de Sint-Jobstraat, op het kadasterperceel E241.

De sstandaardmolen werd voor 1578 gebouwd. Dan was Anna Janssens de eigenares.

Rond 1580 werd de molen vernield, maar werd voor 1656 herbouwd. Eigenaar in 1675 was Andries Catthuysers.

We zien de molen aangeduid in/op:
- de kaart van Jan Van Lyere (1698)
- het verkavelingsplan van het fort Pereira (1746)
- de Ferrariskaart (ca. 1775) met het bruin symbool van een standaardmolen.
- het album van De Rijck (1812)
- de Atlas der Buurtwegen (1840)

In 1788 sloeg de bliksem in: de oudste muldersknecht liet er het leven bij en een voorbijganger werd zwaar gewond. Dit gebeuren werd als volgt door Van der Straelen beschreven: "... 14 Juni 1788 - Tussen eenen slagregen, een onweder opkomende, is eenen schetterende donderdag om alf 6 gevallen op den meulen van Wwe Janssens buyten de roode poort naast den Dam, den blixem de bovenste roede afgeslagen hebbende en daer langs aflopende den brand slaegende aen het uytijnde van het as en daer nevens een gat waer door vallende op het eyserwerck van het rondsel is de kop van eenen zwaren bout afgesmolten en weggeslagen. Van dit werk vallende onder den yseren band aen het voeteinde van den standaert, is daer een swaer deel uytgespalkt en door sluypende nederwaerts wird den bak en de goot verbrijselt en onvindbaer weggeslaegen, waerschijnlijk langs de deur waer het nagt slot werd afgeslaegen en gants omgeboogt laetende wat swarte kool aen de opengeslaegen deur, als ook binnen den meulen aen repen en touwen die verdeugd zijn; dog den brand heeft geen verder uytwerksel gehad zijnde den blixem weggeslingert waarschijnlijk langshenen den standaert nederwaerts den selven daer bijna half weggeslaegen de banden, een der onderliggende steunbalken en een hoek van een teerlinck.
De schaede maeckt den meulen bouwvallig; den oudsten meuldersknegt is dood geslaegen den welken na laet eene bedroefde weduwe; alsook een jongen man op de katoendrukkerij op den Dam werkende, ook ten dele verbrant, een gat is gesmolten in de kas van zijn horloge waervan de staelen ketting gesmolten is. Den jongsten meuldersknegt lag tegen den teerling overrug aen het hoofd bloedende en sterk gewond door een stuk hout of ijsen, daer heeft hope op genesing..."

Op de beruchte lijst van 1794 werd gemeld dat de molen maalde voor de stad (en dus niet voor de Franse republiek).

Eigenaars:
- 1578, eigenares: Anna Janssens
- 1675, eigenaar: Andries Catthuysers
- 1714-1765, eigenaar, ieder voor 1/2: Jan Francis Tant en Hendrik Monné. Zij beleenden de molen voor 180 gulden erfelijk bij Jacobus Peeters.
- 1719: Peeter Maes
- 1720: Geeraerd Timmers
- 1725: François Francse kreeg een helft van Cornelis Johannes Somers
- 1726: de helft van Petronella Clara Van der Bleeck ging over in handen van Henderick Steens
- 1765, eigenares: Catharina Rogiers.-
- voor 1834, eigenaar: Caluwaerts Gerard, molenaar te Antwerpen
- 03.05.1841, verkoop: Vandenbrekel Henri, herbergier te Antwerpen (notaris De Meester)
- 27.05.1845, verkoop: Vandenbrekel Joannes, molenaar te Deurne (notaris Antonissen)

Deze standaardmolen werd in 1855 gesloopt.

Lieven DENEWET & Georges KOCKELBERG

Literatuur

Archieven
Stadsarchief Antwerpen, Privelegekamer, nr. 116. Atlas met kadastrale plattegrionden van de Antwerpse 'stadsbuitenijen' opgesteld door landmeter J.C. Van Lyere in 1698. [fac-similés met vergelijking: Prims-Dierckx, Antw. 1933].

Werken
Georges Kockelberg, "Historische molenvermeldingen in en om Antwerpen. Een blik op de 1000-jarige geschiedenis der Antwerpse molens", Antwerpen, 1986.
Herman Holemans & P.J. Lemmens, "Molens van de Voorkempen en van Groot-Antwerpen", Nieuwkerken, 1983.
G.K. Kockelberg, "Molens der Vlaamse Steden. Antwerpen", Kinrooi, Ons Molenheem, 1994.
Herman Holemans, "Provincie Antwerpen - Volledig overzicht van bestaande & verdwenen wind- water- & rosmolens", Kinrooi, Studiekring "Ons Molenheem", 1986, p. 10.
Herman Holemans, "Wind- en watermolens van de provincie Antwerpen. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 1. Gemeenten A-G", Opwijk, Studiekring "Ons Molenheem", 2009, p. 13.

Stuur uw teksten over deze molen  | 
Stuur uw foto's van deze molen
  
Laatst bijgewerkt: zondag 2 april 2017

 

De inhoud van deze pagina's is niet printbaar.

zoek in database zoek op provincie Stuur een algemene e-mail over molens vorige pagina Home pagina Naar bestaande molens