De Vrije Molen was een houten korenwindmolen op het Molenveld, de huidige Hof ter Schrieklaan te Berchem.

De molen werd opgericht in 1555. Bij akte van 27 november 1554 gaf Henrick van Berchem te erve aan molenaar Jan Theeus en zijn vrouw Beatrix van Soome een molenberg van ongeveer 1 vierendeel, met het recht er een molen op te bouwen in een stuk land van 351 roeden, gelegen aan de Molenberg.

Na zijn vernieling rond 1580, werd hij in 1584 door een andere standaardmolen vervangen.

In 1747 was er ongenoegen door de twee molenaarsknechten. Ze legden hierover een verklaring af voor de drossaard van Berchem.

Een kadasterdocument uit 1811 beschrijft: "Il n'existe qu'un moulin à vent pour grains, son voisinage de la ville d'Anvers permet de s'assimilier à ceux qui sont dans la partie extra-muros. Il sera donc, comme eux, évalué brut à 900 fr. et net à 600 fr." En rond 1830 meldde het kadaster: "molen van de zelve constructie en de selve ligging (als vorige), onlangs nieuw gebouwd".

Eigenaars na 1830:
- voor 1834, eigenaar: Auwers Isabella en consoorten te Antwerpen
- 26.10.1849, erfenis: a) Auwers Isabella Catherina Joanna (voor 1/2 van 230/320 delen), echtgenote Ommeganck Petrus Cornelis, rentenier te Antwerpen en b) de consoorten (overlijden van Bals Jeanne Marie Jacqueline)
- 15.11.1852, verkoop: Ommeganck-Auwers Petrus Cornelis, eigenaar te Antwerpen (notarissen Van Berckelaer en Gellinck).

De standaardmolen werd reeds in 1856 gesloopt.

Archieven
Rijksarchief Antwerpen, Oud Gemeentearchief Berchem, nr. 28 / 134 v° (akte van 27.11.1554)

Werken
Georges Kockelberg, "Historische molenvermeldingen in en om Antwerpen. Een blik op de 1000-jarige geschiedenis der Antwerpse molens", Antwerpen, 1986.
Herman Holemans & P.J. Lemmens, "Molens van de Voorkempen en van Groot-Antwerpen", Nieuwkerken, 1983.
Herman Holemans, "Provincie Antwerpen - Volledig overzicht van bestaande & verdwenen wind- water- & rosmolens", Kinrooi, Studiekring "Ons Molenheem", 1986, p. 17.
Herman Holemans, "Wind- en watermolens van de provincie Antwerpen. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 1. Gemeenten A-G", Opwijk, Studiekring "Ons Molenheem", 2009, p. 25.
Nicolai K., Geschiedenis van Berchem in straten en pleinen, Berchem, 1983.
Prims F., Berchem-dorp in 1809, Antwerpiensia, XX, 1950, p. 241-243.
Prims F., Geschiedenis van Berchem tot bij de aanvang der XXste eeuw, Berchem, 1949.
Stockmans J.B., Geschiedenis der gemeente Berchem, Antwerpen, 1886.
Van Kerckhoven N A., Berchem in oude prentkaarten, Zaltbommel, 1972.
Versteylen K.-Vonck L., De straten van Berchem, s.l., [1928].
Vonck K L., Geschiedkundige wandelingen in de gemeente Berchem bij Antwerpen, Antwerpen, 1901.
Zo was ... Berchem (samengesteld i.o.v. het Gemeentebestuur door C. Van Leuven en K. Nicolaï, 1973).
Hugo Lambrechts-Augustijns, "De windmolen van Berchem", Heemtenberg (Kring voor Heemkunde Berchem), jg. 2005, nr. 75.
Hugo Lambrechts-Auugsutijns, "De Vrije windmolen van Berchem", Heemtenberg (Kring voor Heemkunde Berchem), jg. 2006, nr. 79.
Hugo Lambrechts-Augustijns, Perikelen aan de molen van Berchem in 1747, Heemtenberg (Kring voor Heemkunde Berchem), nr. 114, 2013.

Mailberichten
Aimé Smeyers, Alsemberg, 06.02.2013.