Op de Heulebeek draaiden ooit drie watermolens: de dubbele watermolen op Heule-Watermolen (15de tot 20ste eeuw), de 19de eeuwse watermolen te Moorsele en de watermolen op de heerlijkheid Hondschote te Gullegem (15de-16de eeuw).

De watermolen van Gullegem stond aan de Heulebeek bij de Poezelhoek. Hij stond er al in 1502. De watermolen behoorde aan de heer van Hondschote, Jacob Rijkaert, zoals ook de Hondschotewindmolen. Hij verdween rond 1580 (tijdens de Troebelen). De heer van Hondschote bleef evenwel het recht opeisen tot het oprichten en/of herstellen van de watermolen.

In 1634 spande Philips de Cerf over dit recht een proces aan bij de Raad van Vlaanderen: enkwest uit 1634 betreffende de watermolen van de Hondschoteheerlijkheid in Gullegem. (bron Rijksarchief Gent, Raad van Vlaanderen 3977 enkwesten Guillaume Wijts). De nieuwe heer van de heerlijkheid Hondschote nl. Filips de Cerf, bouwde in 1624 hier zijn kasteel. Het dispuut moet blijkbaar gaan over het maalrecht dat hij als verweerder eist ten opzichte van de dorpsheer van Gullegem (toen de voogden van Ferdinand-Joris van Liedekerke, baron van Heule, Graaf van Moeskroen en ook dorpsheer van Gullegem)

In het denombrement van 1502 staat vermeld dat de heerlijkheid beschikt over een windmolen en een watermolen. De watermolen moet in het begin van de16de eeuw teloor zijn gegaan. Volgens de verhoren van een aantal ouderen herinneren ze zich nog diverse relicten. Of er een proces volgde is niet duidelijk. Uit verdere denombrementen, renteboeken, weten we dat de watermolen niet meer hersteld werd.

Hendrik GHESQUIERE

Rijksarchief Gent, Raad van Vlaanderen, nr. 3977 (enkwesten Guillaume Wijts).
Rijksarchief Kortrijk, Fonds d'Ennetières, nr. 2043.
Ghesquière Hendrik, Watermolen op de Heulebeek te Gullegem (15de-16de eeuw), ’t Meiboompje, XXIX, 2012, nr. 2.
Mailbericht Hendrik Ghesquière aan Lieven Denewet, 21.01.2008.