De Kwellemolen (Quellemolen) of Lootensmolen (naar de molenaar) was een houten korenwindmolen an de noordwestzijde van de Kwellemolenstraat (nr. 5), op 400 meter ten noordwesten van de kerk,

De Staat van goederen in Veurne (Rijksarchief te Brugge, nr. 26063, f° 34) uit 1619 spreekt van "een wintmeulen, noort vandermadelstede, ghenaemt de quelle meulen". Een ander document van dat jaar meldt: "Le Quellemolen situé le long du Quellemolenstraat, à quelques mètres de la route du Nieuw Herberg et à proximité du village".

De molen behoorde tot de heerlijkheid Wyckhuyse, eigenaar van het kapittel van Sint-Omaars in Alveringem. Eén van de heren was Jor. Jan Frans van Wijchuus. De molen stond niet ver van de nog bestaande monumentale en gerestaureerde poort die toegang geeft tot het huidige gemeentehuis. Op de trap van de molen stond het jaartal 1774 en het vangwiel droeg volgende inscripties: "L.B. Baelen, meester meulenaere, Hondschoote" en "Ingedaen den 30n januarius 1775". Daaruit blijkt duidelijk dat de molen in die jaren hersteld werd.

We zien de molen aangeduid op de Ferrariskaart (ca. 1775) met het bruin symbool van een staakmolen onder de benaming "Quelle Molen", op de Atlas der Buurtwegen (ca. 1844) als "Prochie Molen" en op de kadastrale kaart van P.C. Popp (ca. 1860) zonder naam.

Naast de windmolen stond een rosmolen (vermeld in de verkoopsakten van 11 maart 1848 en 1891), type houten buitenrosmolen, om ook in windstille periodes te kunnen malen.

Eigenaars na 1830:
- voor 1834, eigenaar: de Rodriguez d'Evora y Vega Emmanuel Carolus, eigenaar te Gent
- 19.11.1845, erfenis: de Rodriguez d'Evora y Vega Emmanuel Carolus, de kinderen (de kinderen: a) (voor 1/4) de Rodriguez d'Evora y Vega Charles, b) (voor 1/4) *de Rodriguez d'Evora y Vega Marie en c) (samen voor 1/4) *de Rodriguez d'Evora y Vega Adelaïde, echtgenote de Lichtervelde, te Gent, *de Rodriguez d'Evora y Vega Marie, eigenares te Mons, *de Rodriguez d'Evora y Vega Emerance, echtgenote de Joingny Godefroid, te Esquelinnes en* Surmont de Volsberghe Marie Colette (overlijden van Emmanuel Carolus de Rodriguez d'Evora y Vega)
- 11.03.1848, deling: Surmont de Volsberghe Marie, eigenares te Gent (notaris Facon - in de akte wordt melding gemaakt van een rosmolen).
- 1888, regularisatie: Piers de Raveschoot-Surmont de Volsberghe Polidoor, de weduwe, te Olsene
- 02.05.1902, erfenis: de kinderen (overlijden van de weduwe Surmont de Volsberghe van Polidoor Piers de Raveschoot)
- 24.11.1903, deling: Piers de Raveschoot Gabriël, eigenaar te Kruishoutem (notaris Martens)
- 16.02.1914, verkoop: Vanneste-Nollet Gustaaf Cyriel, landbouwer te Steenkerke (notaris Minnaert)
- 08.01.1926, verkoop: Wackenier-Vrambout Eduard Edmond en kinderen, landbouwer te Alveringem
- 08.03.1930, erfenis: en de kinderen (overlijden van vrouw Vrambout)
- 23.10.1930, deling: Wackenier-Bocket Eduard Edmond, landbouwer te Alveringem (notaris Vermast - de windmolen wordt nog vermeld).

Molenaars Looten
Twee generaties Looten waren de laatste uitbaters. Vandaar de laatste naam "Lootensmolen".
De weduwe Looten verkocht de molen, samen met het roskot en de hofstede (als gebouw), in 1891.
Looten Isidoor, °21.12.1871, +08.05.1936, gehuwd met Mathilde Ghyselen
Looten Achiel-Henri, °27.07.1894, +14.11.1966, gehuwd met Elza Boudenoodt

Molenmaker Florent Blondé, molenbouwer te Alveringem, gehuwd met Leonie-Elodie Devos, °07.12.1876, +27.01.1956.

Tijdens de eerste wereldoorlog bleef de molen buiten gebruik. Hij bleek trouwens niet of nauwelijks bereikbaar, omdat hij omringd was door kampementen van het Belgisch leger.
In 1937 werd de molen gesloopt door molenbouwer Henri Lejeune (Westvleteren, 1892-1965).

Jef AMEEUW & Herman HOLEMANS

Archieven
Rijksarchief te Brugge, Stadsarchief Veurne, nr. 26063 (staat van goederen), f° 34 (anno 1619)

Werken
A.R. Goussey, "Molenrubriek. Alveringem", in: Bachten de Kupe, IV, 1962, p. 34-39.
Jozef Ameeuw, "Molens van Veurne-Ambacht", Koksijde, De Klaproos, 2004.
Herman Holemans, "Westvlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 1. Gemeenten A-B", Kinrooi, Studiekring Ons Molenheem, 1993.
Lorthiois Jacques, "Flandre Occidentale. Meuniers et moulins de West-Flandre", L'Intermédiaire des Généalogistes, n° 170, XXIX, 1974, 2, p. 116-126 (117).