De Asschoutmolen was een houten korenwindmolen in het westen van Evergem, op de oostzijde van de Asschoutkouter, ten oosten van Asschout (straatnaam, deel van de gewestweg Gent-Watervliet).

Wanneer deze molen precies gebouwd is, is niet bekend. Wel wordt in 1312 al een pachter vermeld. Aanvankelijk was deze molen de enige voor heel Evergem Sint-Baafs. Hij was eigendom van de Sint-Baafsabdij, later van het bisdom Gent.

Toponymische vermeldingen van de Asschoutmolen:
- de molendino de aschoute, 1312-1313, RAG-SB/R 78, 1v;
 - de molendino de ashaute, 1318, RAG-SB rol;
 - molendino decima te ascoute, 1363, RAG-SB/R 57, 2v;
 - van eenre pacht muelne staende te asscaute up de coutere/cautere?, 1372, SAG-330/5, 141v;
 - voor de molen taschaute, 1402, SAG-301/16-II, 78v;
 - voer de muelen taschaute, 1412, SAG-301/21-II, 84v;
 - taschaute up de coutere bij [der] muelene, 1418, SAG-330/16, 268v;
 - bi aschout(e) muelen, 1428, SAG-330/19, 233r;
 - tasschoet bij der muelen, 1429, SAG-330/19, 259r;
 - bii der muelene tasschoute / bij asscout muelene / tasscaute voor de muelne, 1445, RAG-SB/R 46;
 - taschoute bij der muelen, 1453, SAG-330/25, 436r; --?, 1459, RAG-SB/R 52, ??; --?, 1462, RAG-SB/K 2448, passim;
 - taschscout ter coutere/cautere? daer de muelene staet, 1460, SAG-330/28, 339r;
 - de muelen van Asschout, 1474, RAG-K B 10'32, 74r;
 - de muelen te hasschaute, 1480, RAG-SB/R 792, 32r; --?, 1502, RAG-SB/K 2610, passim;
 - de wintmuelene van hasschaute, 1520, RAG-SB/R 859;
 - taschoute bij der muelene, 1520, SAG-330/47, 261r; --?, 1539, RAG-SB/K 2611, passim;
 - naest asschauts muelene, 1563, SAG-330/81, 16v;
 - bij asschaut muelene, 1569, RAG-As 1025, 140r; (ex920);
 - de muelene van Asscaut, 1574, SAG-28/23/85, 59v; --?, 1576, RAG-Ev 575, 71v;
 - de muelene van Asscaut, 1587, RAG-Ev 81, 4r;
 - aen Asscautmuelen, 1590/1598, RAG-Ev 576, 8r/18v.

Tijdens de godsdiensttroebelen in 1584 werd de Asschoutmolen platgebrand. Een jaar kwam er een nieuwe molen op dezelfde plaats en met dezelfde naam die tot het einde van het ancien régime in gebruik bleef. Er bleven molenschattingen bewaard in het Rijksarchief te Gent uit 1585, 1681 en 1693.

Gedwongen openbare verkoping van de goederen van het Bisdom Gent, waaronder ook het Graafschap Evergem. Tot dit graafschap behoort o.m. ook een korenwindmolen, benevens diverse hofsteden en landerijen in Evergem, Sleidinge en Wondelgem. De eerste twee verkoopsdagen, geleid door notaris Meersman d’oude (Gent, Plotersgracht), hebben plaats in het Hof van Sint-Joris te Gent op 27 en 31 januari 1796; een derde, superabondante zitdag wordt gehouden te Evergem zelf, in de herberg de Drie Koningen bij Constantinus Callart, op zaterdag 21 februari 1795, geleid door de Gentse notarissen Meersman d'oude (Plotersgracht) en Versporten (Houtlei)

Op 9 november 1800 waaide de molen om, maar ook daarna werd het toponiem Asschoutmolen als plaatsbepaling gebruikt.

Achiel DE VOS & Lieven DENEWET

Hanne Van der Bauwhede, “Bijdrage tot de toponymie van Evergem tot 1650”, Universiteit Gent, Vakgroep Nederlandse taalkunde. Masterproef, voorgelegd aan de Faculteit Letteren en Wijsbegeerte voor het behalen van de graad Master in de Taal- en Letterkunde Nederlands - Latijn (Promotor: Prof. Dr. Jacques Van Keymeulen - Co-promotor: Prof. Dr. Magda Devos), Academiejaar 2010 - 2011.

De Asschoutmolen lag in het westen van Evergem, op de oostzijde van de Asschoutkouter, ten oosten van de rijksweg Gent-Watervliet (Achiel De Vos - werkgroep 1994: 113).
Wanneer deze molen precies gebouwd is, is niet bekend. Wel wordt in 1312 al een pachter vermeld. Aanvankelijk was deze molen de enige voor heel Evergem Sint-Baafs. Hij was eigendom van de Sint-Baafsabdij, later van het bisdom Gent (Ms AdV). Tijdens de godsdiensttroebelen in 1584 werd de Asschoutmolen platgebrand. Daarna kwam er een nieuwe molen op dezelfde plaats en met dezelfde naam die tot het einde van het ancien régime in gebruik bleef (Achiel De Vos - werkgroep 1994: 113). In september 1800 waaide de molen omver, maar ook daarna werd het toponiem Asschoutmolen als plaatsbepaling gebruikt (Ms AdV).

- de molendino de aschoute, 1312-1313, RAG-SB/R 78, 1v;
- de molendino de ashaute, 1318, RAG-SB rol;
- molendino decima te ascoute, 1363, RAG-SB/R 57, 2v;
- van eenre pacht muelne staende te asscaute up de coutere/cautere?, 1372, SAG-330/5, 141v;
- voor de molen taschaute, 1402, SAG-301/16-II, 78v;
- voer de muelen taschaute, 1412, SAG-301/21-II, 84v;
- taschaute up de coutere bij [der] muelene, 1418, SAG-330/16, 268v;
- bi aschout(e) muelen, 1428, SAG-330/19, 233r;
- tasschoet bij der muelen, 1429, SAG-330/19, 259r;
- bii der muelene tasschoute / bij asscout muelene / tasscaute voor de muelne, 1445, RAG-SB/R 46;
- taschoute bij der muelen, 1453, SAG-330/25, 436r; --?, 1459, RAG-SB/R 52, ??; --?, 1462, RAG-SB/K 2448, passim;
- taschscout ter coutere/cautere? daer de muelene staet, 1460, SAG-330/28, 339r;
- de muelen van Asschout, 1474, RAG-K B 10'32, 74r;
- de muelen te hasschaute, 1480, RAG-SB/R 792, 32r; --?, 1502, RAG-SB/K 2610, passim;
- de wintmuelene van hasschaute, 1520, RAG-SB/R 859;
- taschoute bij der muelene, 1520, SAG-330/47, 261r; --?, 1539, RAG-SB/K 2611, passim;
- naest asschauts muelene, 1563, SAG-330/81, 16v;
- bij asschaut muelene, 1569, RAG-As 1025, 140r; (ex920);
- de muelene van Asscaut, 1574, SAG-28/23/85, 59v; --?, 1576, RAG-Ev 575, 71v;
- de muelene van Asscaut, 1587, RAG-Ev 81, 4r;
- aen Asscautmuelen, 1590/1598, RAG-Ev 576, 8r/18v.

Molenweg

De tweede Molenweg te Evergem was de weg naar de Asschoutmolen en lag dus op de Asschoutkouter ten westen van het huidige centrum van Evergem.
- up den muelenwech, 1502, RAG-SB/K 2610, 1v; --?, 1539, RAG-SB/K 2611, 61r;
- den muelenwech, 1610, RAG-Ev 577, 46r; --?, 1616, RAG-Ev 578, 30r.

------------

Evergem - Korenwindmolen van het Graafschap te koop
Gazette van Gent van 26 januari 1795, of 7 pluviôse jaar III; voorts ook nog op 29 januari, 12 en 16 februari 1795
Gedwongen openbare verkoping van de goederen van het Bisdom Gent, waaronder ook het Graafschap Evergem. Tot dit graafschap behoort o.m. ook een korenwindmolen, benevens diverse hofsteden en landerijen in Evergem, Sleidinge en Wondelgem. De eerste twee verkoopsdagen, geleid door notaris Meersman d’oude (Gent, Plotersgracht), hebben plaats in het Hof van Sint-Joris te Gent op 27 en 31 januari 1796; een derde, superabondante zitdag wordt gehouden te Evergem zelf, in de herberg de Drie Koningen bij Constantinus Callart, op zaterdag 21 februari 1795, geleid door de Gentse notarissen Meersman d’oude (Plotersgracht) en Versporten (Houtlei).

Archieven
Rijksarchief Gent, SB/R 78, 1v (1312-1313)
Rijksarchief Gent, SB rol (1318)
Rijksarchief Gent, SB/R 57, 2v (1363)
Stadsarchief Gent, 330/5, 141v (1372)
Stadsarchief Gent, 301/16-II, 78v (1402)
Stadsarchief Gent, 301/21-II, 84v (1412)
Stadsarchief Gent, 330/16, 268v (1418)
Stadsarchief Gent, 330/19, 233r (1428)
Stadsarchief Gent, 330/19, 259r (1429)
Rijksarchief Gent, SB/R 46 (1445)
Stadsarchief Gent, 330/25, 436r (1453)
Rijksarchief Gent, SB/R 52 (1459)
Rijksarchief Gent, SB/K 2448, passim (1462)
Stadsarchief Gent, 330/28, 339r (1460)
Rijksarchief Gent, K B 10'32, 74r (1474)
Rijksarchief Gent, SB/R 792, 32r (1480)
Rijksarchief Gent, SB/K 2610, passim (1502)
Rijksarchief Gent, SB/R 859 (1520)
Stadsarchief Gent, 330/47, 261r (1520)
Rijksarchief Gent, SB/K 2611, passim (1539)
Stadsarchief Gent, 330/81, 16v (1563)
Rijksarchief Gent, As 1025, 140r; (ex920) (1569)
Stadsarchief Gent, 28/23/85, 59v (1574)
Rijksarchief Gent, Ev 575, 71v (1576)
Rijksarchief Gent, Ev 81, 4r (1587)
Rijksarchief Gent, Ev 576, 8r/18v (1590/1598)

Gedrukte bronnen
"Gazette van Gent" van 26 januari 1795, of 7 pluviôse jaar III; 29 j anuari, 12 en 16 februari 1795.

Werken
A. De Vos, "Graanwindmolens te Evergem", in: Appeltjes van het Meetjesland, XI, 1960, p.175-246.
Achiel De Vos - Werkgroep, "Geschiedenis van Evergem", Aalter, 1994.
Hanne Van der Bauwhede, "Bijdrage tot de toponymie van Evergem tot 1650", Gent, Universiteit Gent, 2010-2011 (Masterproef, voorgelegd aan de Faculteit Letteren en Wijsbegeerte voor het behalen van de graad Master in de Taal- en Letterkunde Nederlands - Latijn).
P. Huys, Drie molenschattingen van de Asschoutmolen in Evergem (1585, 1681 & 1693), Vlaamse Molens, VII, 2013, 2, p. 10-18.
Hanne Van der Bauwhede, “Bijdrage tot de toponymie van Evergem tot 1650”, Universiteit Gent, Vakgroep Nederlandse taalkunde. Masterproef, voorgelegd aan de Faculteit Letteren en Wijsbegeerte voor het behalen van de graad Master in de Taal- en Letterkunde Nederlands - Latijn (Promotor: Prof. Dr. Jacques Van Keymeulen - Co-promotor: Prof. Dr. Magda Devos), Academiejaar 2010 - 2011.