De Molen van Gavere (oudste benaming), Molen Den Doorn of Molen Latte (naar de laatste eigenaar) was een houten graanwindmolen op de westzijde van de Molenstraat (nr. 105), op de Holsberg, het hoogste punt van Gavere, op 800 meter ten zuidoosten van de kerk van Gavere.
De staakmolen stond op de Hofkouter, die oorspronkelijk afhing van het slot van Gavere.

De molen gaat terug tot 1453.

De heren van Gavere waakten over de handhaving van hun molenrecht. Blijkens een vonnis van de Raad van Vlaanderen in 1510, waren Gillis van der Weede, Robert Schietcatte en andere laten in de heerlijkheid Gavere onderworpen aan dat molenrecht. Hiertegen gingen zij in 1510 in beroep bij de Grote Raad van Mechelen, tegen Adrian de Branteghem, baljuw van Gavere. Dat (tweede) vonnis is ons niet bekend.

Uit de penningkohieren van Gavere van 1571 (f° 59 v): "Dieric van den Berghe haut in pachte vander Co(nincklyke) M(ajesteij)t (van graaf Egmont) de Cooren wintmuelen van Gavere voor 300 p. tjrs. Item heeft hij pachter tsijnen laste te onderhouden de voors. muelen van Gaver van tguent datter zoude moghen noodzakelic wesen zonder afslach van zijn pacht tselve onderhauden ghestimeert 200 p. par. tjrs". In de penningkohieren van 1577 (f° 3v°) vinden we terug als pachters: Pieter van den Berghe en Jan van den Berghe.

We vinden hem getekend met het bruin molensymbool van een staakmolen op de Ferrariskaart van ca. 1775 met de benaming "Moulin de Gavre", alsook op de Atlas der Buurtwegen (ca. 1844, op de topografische kaart van Vandermaelen (ca. 1850) en op de kadasterkaart van P.C. Popp( ca. 1860), maar den telkens zonder molennaam.

Uit het proces-verbaal van afpaling van de gemeente Gavere in 1824: "Il y a trois moulins à vent; deux pour moudre de la farine, exploités par Doorezele les enfants, et par Gijselinck. (...) Le moulin à farine de Doorezele les enfants, est celui qui forme la première classe. L'expert est d'avis qu'il doit être évalué à un revenu brut de fl. 225". In 1834 behoorde molen tot de klasse 1.

Eigenaars na 1820:
- 1824, eigenaar: kinderen Van Doorsele
- voor 1834, eigenaar: Van Dooresele Jean en kinderen (o.a. Van Dooresele Charles, Van Dooresele Herman en Van Dooresele Henriette), brouwer te Gavere
- 15.05.1847, deling: a) Van Dooresele Charles, eigenaar te Gavere en b) Van Dooresele Herman, eigenaar te Gavere (onderhandse akte na overlijden van Henriette Van Dooresele)
- 22.01.1850, erfenis: a) Van Dooresele Herman, burgemeester te Gavere en b) De Smet-Van Dooresele Eugène, eigenaar te Hekelgem (overlijden van Charles Van Dooresele)
- 14.05.1851, erfenis: De Smet-Van Dooresele Eugène, nijveraar te Gavere (overlijden van Herman Van Dooresele)
- 18.01.1872, erfenis: de kinderen (overlijden van Eugène De Smet)
- 31.12.1872, deling: De Smet Madeleine, eigenares te Gavere (notaris Lemmens)
- 05.06.1900, verkoop: Latte Anaïse-Maria, zonder beroep te Gavere (notaris Verstraeten)

Er bleef een prentkaart bewaard (afgestempeld in 1912) waarbij de molen samen afgebeeld staat met de brouwerij Latte, later Contreras. De brouwerij werd gekocht door René Contreras, ontvanger van accijnzen te Watervliet, in 1920. In 1922 werd Marcel officieel eigenaar, later opgevolgd door Willy Contreras, en zijn dochter Anne die huwde met Frederik De Vrieze. Op deze prentkaart staan de volgende personen in beeld: Remi De Vuyst (postbode), dr. Van Den Heede, Jules Dhondt (vader van Noël en Sylvain).

De staakmolen werd opgeblazen in oktober 1918 bij de aftocht van de Duitse troepen. Er bleef een foto bewaard van de vernielde molen. In een notariële akte van 3 juli 1920 werd enkel nog de molenberg vermeld. Die werd in 1922 afgevoerd. De Molenstraat herinnert ons nog aan het bestaan van de mlen.

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

Archieven

Algemeen Rijksarchief Brussel, Grote Raad van Mechelen, reg. 810, zaak nr. 28, f° 193-190, dd° 05.04.1510 - Franstalig dossier.
Stadsarchief Gent, Penningkohieren Gavere 1571, f° 59v°.
Stadsarchief Gent, Penningkohieren Gavere 1577, f° 3v°.

Werken
J.Th. de Smidt, et al. (ed.), "Chronologische lijsten van de geëxtendeerde sententiën berustende in het Archief van de Grote Raad van Mechelen", 6 dln., Brussel, Kon. Comm. voor de uitgave van oude wetten, 1966-1988, onder hoofdredactie van mr. J. Th. de Smidt (et alii), dl. I, p. 100 (Molenrecht in Gavere).
De Potter F. & Broeckaert J., Geschiedenis van de gemeenten der provincie Oost-Vlaanderen, reeks I, deel 3, Gent, 1864-70.
De Smet A. & Dhondt L., Gavere , Oudenaarde, 1982, p. 17-48.
De Smet A. & Timmermans R., Gavere, (Jaarboek van de Zottegemse Culturele Kring, 1963-64).
Voordeckers A., Gavere, eens een prinsdom, nu een garnizoenplaats, (Oost-Vlaanderen groeit, 1970, 3, p. 18-25).
"Inventaris van de wind- en watermolens in de provincie Oost-Vlaanderen naar gegevens van het Archief van het Kadaster. De arrondissementen Eeklo en Gent", in: Kultureel Jaarboek voor de provincie Oost-Vlaanderen, XV, 1961, 2 (Gent, 1962).
Herman Holemans, "Oostvlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 3. Gemeenten G-H-I", Rotem, Studiekring Ons Molenheem, 2000.
Bogaert C. & Verbeeck M., Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Oost-Vlaanderen, Arrondissement Gent, Kantons Destelbergen - Oosterzele, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 12N2, Brussel - Turnhout, 1989.