Molenzorg

Korbeek-Lo (Bierbeek), Vlaams-Brabant


Algemeen
Collectie
Verdwenen Belgische Molens
Naam

Watermolen van Udekem
Watermolen op het Vijverhof

Ligging
Bierbeekstraat
3360 Korbeek-Lo (Bierbeek)

Hof de Hooilaard
200 m ZW v.d. kerk
op de Molenbeek
kadasterperceel B 314


toon op kaart
Type
Onderslag watermolen
Functie
Korenmolen
Gebouwd
voor 1367
Verdwenen
1910, sloop
Beschrijving / geschiedenis

Deze graanwatermolen lag op het huidige domein Vijverhof, bij het Hof van Udekem, die in het bezit was van de gelijknamige adellijke familie. De molen lag op de Molenbeek, de enige waterloop van allure te Korbeek-Lo. De Molenbeek ontspringt op de Sint-Martinusberg in Lubbeek. Deze beek vloeit door het Hof van Udekem, vervolgt haar weg naar de abdij van Park en vloeit verder tot voorbij de Naamsepoort te Leuven, waar ze in de Dijle uitmondt. Bij de molen behoorde een spaarvijver, die later een kasteelvijver werd.

In 1219 stichtte Reiner Udekem een norbertinessenklooster in Pellenberg waarin hij zijn dochters onderbracht. In 1263 verwierf Nicolaas een weide naast zijn woning gelegen in Korbeek. Een andere ridder Nicolaas Udekem bezat in 1367 een watermolen en pachthof d'Udekem met vijvers gelegen te Udekem in de parochie Korbeek-Lo in het gehucht Udekem. De familie Udekem hield te Eiken, op de grens met Korbeek-Lo, gronden, cijnsgoederen en leenmannen in leen van de heer van Bierbeek.

Het hof van Udekem met de watermolen behoorde in de tweede helft van de 17e eeuw aan Jonker Jan van Pulle en in 1685 aan Jan van de Malen.
Het domein met de watermolen ging in de daaropvolgende periode meermaals over in andere handen. Zo werdop het einde van de 18e eeuw het domein weergegeven als 'Het Speelgoed onder Corbeek over Loo'. De watermolen staat aangeduid op de Ferrariskaart van ca. 1775?

Eigenaars na 1830:
- vor 1834, eigenaar: Matthijs-Nijs Antonius, molenaar te Korbeek-Lo
- 1848, erfenis: de weduwe en kinderen (kinderen: a) Matthijs Virginie, b) Matthijs  Ferdinand, c) Matthijs Marie, d) Matthijs Joseph en e) Matthijs Pierre (overlijden van Antoon Matthijs - registratie op 23.07.1848)
- 15.12.1860, verkoop: a) Lion Philippus Franciscus Prosper en b) Lion Anne Marie Isabelle (notaris Van Overstraeten)
- 30.12.1881, erfenis: Adam-Lion Livinus, koopman te Mechelen (overlijden van Philippus Lion)
- later, erfenis: de weduwe (overlijden van Livinus Adam)
- 21.07.1889, verkoop: de Biber de Rochelée  baron Antonius Hyronimus Alexis Edgard uit Leuven
03.02.1906, verkoop: de Schoutheete de Tervarent de Terwagne ridder Romain Frans, eigenaar te Antwerpen (notaris Bosmans)

Rond 1900 werd het goed naar zijn eigenaar 'den Biber' genoemd.

De watermolen moest in 1910 plaats ruimen voor het door Ridder de Schoutheete de Tervarent nieuw gebouwde Vijverhof in neo-classicistische stijl, waarbij hij tevens de loop van de Bierbeekstraat laat verleggen, zodat deze meer naar het westen verschuift en zo achter het Vijverhof kwam te liggen.

Lieven DENEWET, Fons HERMANS & Herman HOLEMANS

Bijlagen

Verdere lotgevallen van het Kasteel Vijverhof (dat in de plaats kwam van de watermolen)

Het kasteel Vijverhof was midden 1912 af, doch Ridder de Schoutheete de Tervarent zag zijn kasteel onder het geweld van de Duitse soldaten in augustus 1914 in de vlammen opgaan. Vanaf 1919 werdhet kasteel zo getrouw mogelijk gerestaureerd door de nieuwe eigenaars, de gebroeders Dekeyser. Enkel de koepel aan de achterzijde werd niet heropgebouwd. Nadien veranderde het eigendom nog meermaals van eigenaar, zoals de heer Vandoren en de familie Brusselmans.

In de loop van de jaren 1960 verwierf de Universiteit Leuven het Vijverhof, eind de jaren 1970 vestigde de firma Orda B zich in het kasteel.

Sedert 1987 is het kasteel eigendom van de heer en mevrouw J.M.Nolf-Terpougoff die het geheel een opknapbeurt gaven. Vermelden we nog dat bij besluit van 13 juni 2000 het domein Vijverhof en haar omgeving als dorpsgezicht werd beschermd. Op dezelfde datum werden het kasteel, het tuinpaviljoen en de ijskelder beschermd als monument.

Fons HERMANS

Raymond Billen, "Vertellers bundelen oude verhalen over vernieuwde watermolens", Het Nieuwsblad, 22.10.2016.
De molen van Overlaar is weer operationeel. Foto: Raymond Billen
Hoegaarden - Hoegaarden en Bierbeek werken samen een programma uit rond de (gerestaureerde) watermolens. Fred Versonnen en Wim Collin maken daarover verhalen die zullen voordragen in scholen en volwassenenorganisaties.
Het project Molenverhalen in Hoegaarden en Bierbeek volgt na een aantal succesvolle restauraties die watermolens. Molens in Hoksem en Overlaar bijvoorbeeld, zijn opnieuw in werking. Ze getuigen zijn een lange technologische evolutie. Molens kregen vaak centrale functie in de maatschappij en hebben veel invloed gehad op onze de geschiedenis, de economie, de techniek, de kunst, de volksdevotie, de taal, e.a. Een aantal vrijwilligers van de Gemeentelijke Erfgoedraad Bierbeek en van de Heemkundige Kring van Hoegaarden gaan samen op zoek naar archiefmateriaal over het bestaan en de betekenis van de Bierbeekse en Hoegaardse molens.
Een andere groep vrijwilligers, zowel in Bierbeek als in Hoegaarden, gaat op zoek naar verhalen over bestaande of verdwenen molens. Dit doen ze door mensen te interviewen en zo verhalen te sprokkelen. Er kan hiervoor worden samengewerkt met lokale verenigingen (seniorenbonden bijvoorbeeld) en met het woonzorgcentrum. Vanuit dit aangeleverde materiaal maken Fred Versonnen en Wim Collin verhalen voor de scholieren en de volwassenen. Hiervoor willen ze een „vertelavond" organiseren. De verdere uitwijding komt aan bod op de (deze maand verdaagde) cultuurraad in Hoegaarden.

Literatuur

Archieven
Stadsarchief Leuven, Schepenregisters, 1219, 1263, 1367.

Werken
M.A. Duwaerts e.a., "De molens in Brabant", Brussel, Dienst voor Geschiedkundige en Folkloristische Opzoekingen van de Provincie Brabant, 1961;
Herman Holemans, "Kadastergegevens: 1835-1985. Brabantse wind- en watermolens. Deel 4: arrondissement Leuven (A-L)", Kinrooi, Studiekring 'Ons Molenheem', 1993.
Open monumentendag Korbeek-Lo, diverse brochures, 8 september 1996
Wandelen in Bierbeek, Bierbeek, 1980
Wandelen in Bierbeek, Bierbeek, 1987
Gemeente Bierbeek, map Documentatie en Historiek
Bierbeekse kroniek, Heemkundige kring Bierbeek, 1978
Jansen, J.E. , Bierbeek, schets eener historische beschrijving, drukkerij Meulemans-De Preter, Leuven, 1906
De Seyn, Eug., Geschied- en aardrijkskundig woordenboek der Belgische gemeenten, Uitgeverij Brepols, Turnhout
Gemeenten van België, geschiedkundig en administratief-geografisch woordenboek, Gemeentekrediet van België, 1980
't Parks Maandschrift, Heverlee, 1906
Bouwen door de eeuwen heen, Inventaris van het Cultuurbezit in Vlaanderen, Architectuur deel 1, Provincie Brabant - Arrondissement Leuven
van Uytven, R., "Leuven, de beste stad van Brabant, geschiedenis van het stadsgewest Leuven omstreeks 1600", Stadsbestuur Leuven, Leuven, 1980
Van den Broeck, A., Historisch overzicht van Lovenjoel

Mededelingen
Prof. Van Ermen, KU Leuven - middeleeuwse geschiedenis
J.M. Nolf, eigenaar van het Vijverhof, fotografisch materiaal.

Persberichten
Raymond Billen, "Vertellers bundelen oude verhalen over vernieuwde watermolens", Het Nieuwsblad, 22.10.2016.

Stuur uw teksten over deze molen  | 
Stuur uw foto's van deze molen
  
Laatst bijgewerkt: zondag 23 oktober 2016

 

De inhoud van deze pagina's is niet printbaar.

zoek in database zoek op provincie Stuur een algemene e-mail over molens vorige pagina Home pagina Naar bestaande molens