De Kalveketemolen of (Nieuwe) Noordmolen was een houten korenwindmolen op de Kalveketedijk. Hij werd opgericht voor 1447. De staakmolen werd vernield tijdens de oorlogen rond 1488 en rond 1580. In 1570 werd hij met 20 schellingen windrecht belast. Reeds rond 1750 verdween de molen definitief.

Toponymische vermeldingen (M. Coornaert)

tNOORDMOLEN B: ,une dixme apelle Vaerdenaerspolder... le noortmolin de Waestcapelle” (1648) Oud Kerkarchief 416, Ligger, f° 68 r°.

KALVEKETEMOLEN: ,,beoosten myns heeren vander Capelle muelenwal” (1447) KOO, A 8, fo 401ro; ,,totter wedewe Chaerle Lems muelenwal” (1538) Reig 1538-39, fo 3ro; ,,een adre in Waestcappelle, noordoost vander kerke, beghinnende an Chaerle Lems muelenwal” (1542) Reig 1542-43, f° 8ro; ,,mijnheere van Muelenbeke muelenwal” (1553) KFW 17, Ligger, fo 2Ovo; ,,aen den meulenwal bij den Brusschen bilck” (nota 17e E) Wat. 717, fo 144ro; (3 G 28 R) ,,int 16e begin, met eenen platten meulenwal opt oosthende” (1732) Aanw. 3712, fo 3vo. V66r 1600 stond een molen op een achterleen van het HOF TER KALVEKETE, bij het oosteinde van de KALVEKETEDIJK.

KALVEKETEMOLENWEG: eenen landt wegh streckende vande adere oostwaert, is leen vander burgh van Brugghe” (1576) Wat. 717, f’ 134ro; ,,op den meulewech vande Kalvekeete” (1647) RV 388, Rek. 1647-48, f0 52vo; ,,eenen lantwegh int 16e begin.., metten oosthende aent landt vande waterijnghe jeghens over den Brusschen Bilck” (1732) Aanw. 3712, fo 4ro. Die landweg liep van het HOF TER KALVEKETE oostwaarts naar de KALVEKETEMOLEN. KALVEKETEDIJK: ‘Calvekedijk” (1336) De Flou VI, 1195; ,,anden Calvekeetdyc” (1406) Charter, blauw nr 4827; (het 17e Reig) ,,beghint bet noordoost van danen, inden houc vander adere ende vanden Calkedyke (sic), by myns heeren vander Capelle muelenwalle (fo 405ro); vande Calvekeedycke (f0 496vo); mde Calvekeedyck (f° SOOro); toten Calvekeedycke” (1447) KOO, A 8, f0 509ro; ,,naer de Kalveetdyck” (sic) (1538) Reig 1538-39, fo lSro; ,,den Kalverkeedijck” (1554) Reig 1554-55, f0 lOro; ,,anden Calverkeedyck” (1576) Wat. 717, f° 2ro en passim; ,,den selven dijck heeft den naeme vanden voorseyden hoveende leene te Kalverkeete, den selven dijck beginnende aen den Brughschen Bilck opt zuytoosthende, streckende alsoo noortwestwaert deure voorbij diversche hofsteden ende nieuwe meulene (Kalveketedijkmolen) tot aen de Zomerstraete, lanck 948 roeden (3650 m), breet sonder de grachten doorgaens 2 roeden, som meer som min” (1723) Aanw. 3712, f0 6ro; ,,Den Kalverkeetdyk... met de uytrede ( Essendreef) tot aen de kalsyde naer Sluys, is eygendom van particuliere, en maakt deel van de hofstede de Kalvekeete genaemd” (1839) Drubbel, Beschr. Eie-Reig, p. 83; ,,Kalverkeetdyck, chemin de la route de Bruges ~ l’Ecluse (pres le pont dit Schaepenbrug) a la limite d’Heyst” (1844) BWW; ,,den slechten staat van den Kalverkeerdyk... den eigenaar van dezen dijk, den heer Graaf Du Chatel” (1867) GAW, Notulen 1863-88; ‘Kalverkeerstraat’ (1905) Lib. Mem. p. 8. Van de grens met Heist tot de BRUGSE BILK behoorde de Evendijk aan het HOF TER KALVEKETE. Dit hof bezat dus het weiderecht op de bedoelde dijksektor. De Flou geeft ca. 50 attestaties. Vanaf 1507 ontmoet hij de ingevoegde r. De plaatsnaam komt honderden keren voor in landboeken en andere dokumenten. We vinden dan ook allerlei schrijfwijzen.

KALVEKETEDIJKMOLEN: ,,Carel Hoornaert 1653, Kalvekeedyckmolene” (nota 1653) Wat. 717, fo 35ro; ,,mette Calverkeedyckmuelene ten suytende hieropstaende” (1674) Aanw. 3590, fo 22ro; ,,de nieuwe meulene” (1723) Aanw. 3712, fo6ro A230 Vanaf 1628 pachtte Karel Hoornaert een perceel van de Dis van Dudzele in het 4e Reig, bij de KALVEKETEDYK, ,,midts conditien dat hy vermach daerup thouden staene eenen coorenwyntmuelen” (RV 11994, Rek. Dis Dudz. 1642-43,fo 2lro). We vememen niet het precieze jaar waarin die molen opgericht werd. De NOORDMOLEN B stond tegenover de huizen 155-159 van de Kalveketedijk. Ca. 1750 verdwenen.

MOLENSTUK: ,,den Aermen van Dudzeele... genaemt het molenstuk” (1574) Mestdagh, nr 1924 A. Het perceel waarop de KALVEKBTEDIJKMOLEN stond.

M. Coornaert

M. Coornaert, Westkapelle en RamskapelIe - De geschiedenis, de topografie en de toponimie van Westkapelle en Ramskapelle, met een studie over de Brugse Tegelrie. Tielt 1981.
M. Coornaert, Een overzicht van de molens in het Noordvrije, in: Liber Amicorum René De Keyser, Speciale uitgave, Geschied- en Heemkundige Kring Sint-Guthago, 1985, p. 43-78.
J. Ballegeer, "Molens in de Zwinstreek", in Rond de poldertorens, jg. 47, nr. 2, 2005.