Molenzorg

Vlierzele (Sint-Lievens-Houtem), Oost-Vlaanderen


Verzameling Ons Molenheem
Algemeen
Collectie
Verdwenen Belgische Molens
Naam

Grootveldmolen
Molen op Uilebroek

Ligging
Sint-Fledericusstraat 55B
9520 Vlierzele (Sint-Lievens-Houtem)

noordwestzijde
Uilebroek
Grootveld
1400 m ten N v.d. kerk
kadasterperceel A 135


toon op kaart
Type
Staakmolen
Functie
Korenmolen
Gebouwd
1785
Verdwenen
1949, sloop
Beschrijving / geschiedenis

De Grootveldmolen van Vlierzele was een houten korenwindmolen aan de noordwestzijde van de Sint-Fledericusstraat (nr. 55B), in het gehucht Uilebroek.

De staakmolen werd opgericht bij octrooi, verleend namens Keizer Jozef II op 13 oktober 1785. Hij stond op het Grootveld, op 1,4 km ten noorden van de kerk van Vlierzele.

Eigenaar Francis Schollaert liet de molen op donderdag 8 april 1790 openbaar verpachten in herberg van de weduwe van Judocus Van Aelbrouck bij de kerk van Vierzele. In de advertentie, verschenen in de Gazette van Gend van 22 maart 1790 (zie bijlage), werd gemeld dat de molen vier jaar voordien gebouwd werd (hetgeen klopt) en dat hij uitgerust was met drie steenkoppels.

We zien de molen aangeduid op:
- Atlas der Buurtwegen (ca. 1844) met het grondvlak van een staakmolen op teerlingen en met de aanduiding "Moulin à vent"
- topografische kaart van Ph. Vandermaelen (ca. 1850)
- kadastrale kaart van P.C. Popp (ca. 1855) met een tekeningetje van een staakmolen

Uit het proces-verbaal van afpaling van de gemeente Vlierzele van 1812:
"il y a deux moulins dans la commune de Vlierzele, l'un est construit en briques, l'autre est en bois. Ils sont de même grandeur et sont également bien situées, tous deux servent à moudre du grain; celui construit en briques est occupé par le propriétaire, l'autre appartient à Mr. De Meulenaer, il est occupé par De Wint et est loué avec d'autres propriétés. Pour atteindre la valeur locative du moulin l'expert a déduit sur le prix du bail le revenu des autres propriétés, calcul d'après le produit du tarif définitif. Il a eu pour résultat une somme de 448,45; en faisant de cette somme la déduction du tiers, reste pour le revenu imposable 298,97. L'expert croit que cette évaluation peut être appliquée aux deux moulins. En conséquence les deux moulins de cette commune de Vlierzele seront évalués à f. 300."

Eigenaars sinds 1790:
- 1790, eigenaar: Schollaert Francis
- 1812: eigenaar: De Meulenaer, huurder: De Wint
- voor 1834, eigenaar: De Smet Jan-Baptist, molenaar te Vlierzele
- later, erfenis: de erfgenamen (overlijden van Jan-Baptist)
- 23.09.1854, deling: De Smet August, molenaar te Vlierzele (notaris Verbrugghen)
- 31.03.1881, erfenis: de weduwe en de kinderen (overlijden van August De Smet)
- 0709.1896, deling: De Smet-De Vos Evarist, landbouwer te Vlierzele (notaris Verbrugghen)
- 19.03.1911, erfenis: de weduwe en de kinderen (overlijden van Evarist De Smet)
- 03.10.1937, erfenis: de kinderen (overlijden van de weduwe van Evarist De Smet)
- 17.02.1938, erfenis: De Wilde Arthur, weduwnaar De Smet, landbouwer te Vlierzele (notaris Brecqpot)

De bliksem sloeg in op 14 mei 1911 en bracht grote schade toe, maar deze werd hersteld.
Na jarenlang verval werd de molen in 1949 gesloopt. 
Het molenaarshuis bestaat nog; aan de zijgevel bevinden zich nog een paar stukken van een molensteen.

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

Bijlagen

Gazette van Gend van 22 maart 1790, p. 101
Vlierzele  - Verpachting van een korenwindmolen
"Dat er op donderdag den 8. April 1790 ten een ure naer middag, ten huyze ende herberge van de weduwe van Judocus van Aelbrouck by de kerke der prochie van Vlierzele, Land van Aelst, van wegens Sr Francies Schollaert aldaer zal geprocedeert worden tot het verpachten van eenen welgekallenten koornwindmolen, hebben dry paeren steenen, over vier jaeren nieuw gebouwd met een schoon nieuw molen huys daer nevens en de grond daer meegaende, gestaen ende gelegen binnen de voorzeyde prochie van Vlierzele omtrent het gescheed van Oordegem, De gene die genegen zijn , om den zelven molen en huys te pachten, konnen hun adresseren ten komptoire van den notaris Van Driessche tot Oordegem ofte in gezyde herberghe"
Op donderdag 8 april 1790, inde herberg van de weduwe van Judocus van Aelbrouck bij de kerk van Vlierzele, wordt in opdracht van sieur Francies Schollaert de verpachting gehouden van een wel beklante korenwindmolen met drie koppels stenen, vier jaren eerder nieuw gebouwd met een schoon nieuw molenhuis daarnaast en medegaande, gestaan en gelegen binnen Vlierzele “ontrent het gescheed (= grens) van Oordegem”. Inlichtingen bij notaris van Driessche te Oordegem.

De Volksstem, 14.05.1911
De bliksem is gevallen op den windmolen van de weduwe Evarist De Smet en heeft er groote schade aan toegebracht

-----------------------

Folder van een monografie over de molens Bavegem en Vlierzele, december 2013

Georges Souffreau, "Geschiedenis van de Koren- en Oliewatermolen (voor 1228-2013) en van de Stenen Koren- en Oliewindmolen (1861-1911) te Bavegem. Geschiedenis van de Houten Korenwindmolen van Sint-Baafs (voor 1395-1910) en van de Houten Korenwindmolen Grootveldmolen (1785-1949) te Vlierzele", Woubrechtegem, 2013, 145 p.

De geschiedenis van de molens van de gemeenten Bavegem en Vlierzele wordt hier in één boekdeel samen besproken.

Te Bavegem bevindt zich op de Molenbeek  de koren- en oliewatermolen (voor 1228-2013), die een lange geschiedenis achter de rug heeft en waarvan de eerste vermelding teruggaat tot het jaar 1228. Met een korte onderbreking, bleef deze watermolen tot 1798 in het bezit van de Sint-Baafsabdij te Gent. In het rijke archief van dit klooster hebben we vele gegevens aangaande de watermolen teruggevonden. De molen werd in 1585 afgebrand, maar nadien terug opgebouwd. In 1723 werd een stampkot gebouwd, dat in 1911 terug werd ontmanteld. Deze watermolen bestaat nog.

Eveneens te Bavegem, bouwde men in 1861 een stenen koren- en oliewindmolen. Hij heeft echter maar een vijftigtal jaren bestaan, want werd al in 1911 afgebroken.

De Gentse Sint-Baafsabdij bezat te Vlierzele een houten korenwindmolen, waarvan we in 1395 voor het eerst een vermelding teruggvinden. Ook hier bezorgt het abdijarchief ons vele gegevens. In 1693 werd een rosmolen gebouwd, die nadien terug werd verkocht. In 1798 wordt de windmolen door de Fransen verkocht, waarna de familie De Clercq eigenaar van de molen wordt. Deze molen zal in 1911 worden afgebroken.

Een andere houten korenwindmolen bevond zich te Vlierzele op de wijk Huilebroek en werd ook Grootveldmolen genoemd. Hij werd bij octrooi in 1785 opgericht. Voor 1834 was de windmolen eigendom van Jan Baptist de Smet. Hij zal in het bezit van de familie De Smet blijven, tot hij, na jaren verval, in 1949 werd afgebroken.

Het boek telt 145 bladzijden en is rijk geïllustreerd. Het is te verkrijgen aan de prijs van 12,00 €

Bestellingen: Georges L. Souffreau, Bosstraat 30, 9550 Woubrechtegem, tel. 053-627693, gsouffreau @ telenet.be Bank: IBAN BE37 8508 1209 6728 BIC SPAABE22 Port binnenland: 3,30 €. Nederlandse lezers bestellen bij het Molencentrum te Roosendaal (johnverpaalen @ home.nl)

Literatuur

Archieven en landkaarten
- Atlas der Buurtwegen (ca. 1844)
- topografische kaart van Ph. Vandermaelen (ca. 1850)
- kadastrale kaart van P.C. Popp (ca. 1855)

Gedrukte bronnen
- "Gazette van Gend", 22 maart 1790, p. 101
- "De Volksstem", 14.05.1911

Werken
- Georges Souffreau, "Geschiedenis van de Koren- en Oliewatermolen (voor 1228-2013) en van de Stenen Koren- en Oliewindmolen (1861-1911) te Bavegem. Geschiedenis van de Houten Korenwindmolen van Sint-Baafs (voor 1395-1910) en van de Houten Korenwindmolen Grootveldmolen (1785-1949) te Vlierzele", Woubrechtegem, 2013, 145 p.
- Inventaris van de wind- en watermolens in de provincie Oost-Vlaanderen naar gegevens van het Archief van het Kadaster. Eerste aflevering. De arrondissementen Aalst en Dendermonde", in: Kultureel Jaarboek voor de provincie Oost-Vlaanderen, XIV, 1960, 3 (Gent, 1962);
- H. Holemans, "Oostvlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 8. Gemeenten U-Z", Opwijk, Studiekring "Ons Molenheem", Opwijk, 2008.

Overige foto's

<p>Grootveldmolen<br>Molen op Uilebroek</p>

Verzameling Ons Molenheem

<p>Grootveldmolen<br>Molen op Uilebroek</p>

Verzameling Ons Molenheem

Stuur uw teksten over deze molen  | 
Stuur uw foto's van deze molen
  
Laatst bijgewerkt: zaterdag 23 juni 2018

 

De inhoud van deze pagina's is niet printbaar.

zoek in database zoek op provincie Stuur een algemene e-mail over molens vorige pagina Home pagina Naar bestaande molens