Molenzorg

Vlierzele (Sint-Lievens-Houtem), Oost-Vlaanderen


Algemeen
Collectie
Verdwenen Belgische Molens
Naam

Molen van Vlierzele
Molen De Clercq

Ligging
Vlierstraat 74
9520 Vlierzele (Sint-Lievens-Houtem)

zuidzijde
overgang met Tomt
tegenover Oordegemstraat
Molenwijk, Meulestraat (vroeger)
400 m O van de kerk
kadasterperceel E385


toon op kaart
Type
Staakmolen
Functie
Korenmolen
Gebouwd
voor 1395
Verdwenen
1910, sloop
Beschrijving / geschiedenis

De Molen van Vlierzele (oudste benaming) of Molen De Clercq (naar de laatste uitbaters) was een houten korenwindmolen aan de zuidzijde van de  Vlierstraat (nr. 74), bij de overgang naar Tomt, tegenover de Oordegemstraat.

De Gentse Sint-Baafsabdij bezat te Vlierzele een houten korenwindmolen, die voor het eerst in 1395 werd vermeld.

Uit de penningkohieren van Vlierzele (1571), f° 17 v°: "Antonis van Bocstale in pachte van den minen eerw. heere (den proest van Sente Baefs) de Wintcooren meulene te Vliersele omme 1 p. par. tsrs"

In 1693 werd een rosmolen gebouwd, die nadien terug werd verkocht.

We zien de windmolen aangeduid op:
- de Villaretkaart (1745-1748) als een staakmolen met de vermelding "Moulin de Vlierzelle"
- de Ferrariskaart (ca. 1775) met een bruin symbool van een staakmolen.
- de Atlas der Buurtwegen (ca. 1844) met het grondvlak van een staakmolen op teerlingen en met de aanduiding "Moulin à vent".
- de topografische kaart van Ph. Vandermaelen (ca. 1850)
- de kadastrale kaart van P.C. Popp (ca. 1855) met een (onterecht) tekeningetje van een staakmolen.

In 1798 werd de windmolen door de Fransen verkocht, waarna de familie Van Aelbroeck en later De Clercq eigenaar werd. Het molenerf bestond in 1805 ook uit een huis, schuur en stallingen, benevens 3 bunder 130 roeden land.

Uit het proces-verbaal van afpaling van de gemeente Vlierzele van 1812:
"il y a deux moulins dans la commune de Vlierzele, l'un est construit en briques, l'autre est en bois. Ils sont de même grandeur et sont également bien situées, tous deux servent à moudre du grain; celui construit en briques est occupé par le propriétaire, l'autre appartient à Mr. De Meulenaer, il est occupé par De Wint et est loué avec d'autres propriétés. Pour atteindre la valeur locative du moulin l'expert a déduit sur le prix du bail le revenu des autres propriétés, calcul d'après le produit du tarif définitif. Il a eu pour résultat une somme de 448,45; en faisant de cette somme la déduction du tiers, reste pour le revenu imposable 298,97. L'expert croit que cette évaluation peut être appliquée aux deux moulins. En conséquence les deux moulins de cette commune de Vlierzele seront évalués à f. 300."

Opeenvolgende eigenaars na 1800:
- in 1804, eigenaar: van Aelbroeck Jan Louis, eigenaar te Gent (H. Geeststraatje)(verhuurd, o.m. in november 1804)
- voor 1834, eigenaar: van Aelbroeck Jan Louis, rentenier te Gent
- 21.10.1833, deling: De Clercq-Verstraeten Jacobus, de weduwe te Vlierzele (notaris Buman)
- later, erfenis: de erfgenamen (overlijden van de weduwe van Jacobus De Clercq)
- 31.05.1844, deling: De Clercq-De Mulder Julianus, molenaar te Vlierzele (notaris Vanderschueren)
- 07.11.1881, deling: De Clercq-Vanstraete August, landbouwer te Roborst (notaris Verbrugghen)
- 09.07.1901, deling: de weduwe en de kinderen (overlijden van August De Clercq)
- 22.01.1907, verkoop: De Clercq-Briket Remi, molenaar te Vlierzle (notaris Van de Mergel)

In 1910 werd de stenen windmolen gesloopt.

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

Bijlagen

Te huur: Korenwindmolen in Vlierzele (Gazette van Gend, nr. 1117 van 29 november 1804)
Te huur: schone korenwindmolen, met een huis, schuur en stallingen, benevens 3 bunder 130 roeden land, gelegen binnen Vlierzele. Zich wenden tot Jan Louis van Aelbroeck in het H. Geeststraatje in Gent.

---------------------------------

Folder van een monografie over de molens Bavegem en Vlierzele, december 2013

Georges Souffreau, "Geschiedenis van de Koren- en Oliewatermolen (voor 1228-2013) en van de Stenen Koren- en Oliewindmolen (1861-1911) te Bavegem. Geschiedenis van de Houten Korenwindmolen van Sint-Baafs (voor 1395-1910) en van de Houten Korenwindmolen Grootveldmolen (1785-1949) te Vlierzele", Woubrechtegem, 2013, 145 p.

De geschiedenis van de molens van de gemeenten Bavegem en Vlierzele wordt hier in één boekdeel samen besproken.

Te Bavegem bevindt zich op de Molenbeek  de koren- en oliewatermolen (voor 1228-2013), die een lange geschiedenis achter de rug heeft en waarvan de eerste vermelding teruggaat tot het jaar 1228. Met een korte onderbreking, bleef deze watermolen tot 1798 in het bezit van de Sint-Baafsabdij te Gent. In het rijke archief van dit klooster hebben we vele gegevens aangaande de watermolen teruggevonden. De molen werd in 1585 afgebrand, maar nadien terug opgebouwd. In 1723 werd een stampkot gebouwd, dat in 1911 terug werd ontmanteld. Deze watermolen bestaat nog.

Eveneens te Bavegem, bouwde men in 1861 een stenen koren- en oliewindmolen. Hij heeft echter maar een vijftigtal jaren bestaan, want werd al in 1911 afgebroken.

De Gentse Sint-Baafsabdij bezat te Vlierzele een houten korenwindmolen, waarvan we in 1395 voor het eerst een vermelding teruggvinden. Ook hier bezorgt het abdijarchief ons vele gegevens. In 1693 werd een rosmolen gebouwd, die nadien terug werd verkocht. In 1798 wordt de windmolen door de Fransen verkocht, waarna de familie De Clercq eigenaar van de molen wordt. Deze molen zal in 1911 worden afgebroken.

Een andere houten korenwindmolen bevond zich te Vlierzele op de wijk Huilebroek en werd ook Grootveldmolen genoemd. Hij werd bij octrooi in 1785 opgericht. Voor 1834 was de windmolen eigendom van Jan Baptist de Smet. Hij zal in het bezit van de familie De Smet blijven, tot hij, na jaren verval, in 1949 werd afgebroken.

Het boek telt 145 bladzijden en is rijk geïllustreerd. Het is te verkrijgen aan de prijs van 12,00 €

Bestellingen: Georges L. Souffreau, Bosstraat 30, 9550 Woubrechtegem, tel. 053-627693, gsouffreau @ telenet.be Bank: IBAN BE37 8508 1209 6728 BIC SPAABE22 Port binnenland: 3,30 €. Nederlandse lezers bestellen bij het Molencentrum te Roosendaal (johnverpaalen @ home.nl)

Literatuur

Archieven en landkaarten
- Rijksarchief Gent, Archief Sint-Baafsabdij
- Stadsarchief Gent, Penningkohieren van Vlierzele (1571), f° 17 v°
- Villaretkaart (1745-1748) 
- Ferrariskaart (ca. 1775) 
- Atlas der Buurtwegen (ca. 1844) 
- topografische kaart van Ph. Vandermaelen (ca. 1850)
- kadastrale kaart van P.C. Popp (ca. 1855)

Gedrukte bronnen
- Gazette van Gend, nr. 1117 van 29 november 1804

Werken
- Georges Souffreau, "Geschiedenis van de Koren- en Oliewatermolen (voor 1228-2013) en van de Stenen Koren- en Oliewindmolen (1861-1911) te Bavegem. Geschiedenis van de Houten Korenwindmolen van Sint-Baafs (voor 1395-1910) en van de Houten Korenwindmolen Grootveldmolen (1785-1949) te Vlierzele", Woubrechtegem, 2013, 145 p.
- Inventaris van de wind- en watermolens in de provincie Oost-Vlaanderen naar gegevens van het Archief van het Kadaster. Eerste aflevering. De arrondissementen Aalst en Dendermonde", in: Kultureel Jaarboek voor de provincie Oost-Vlaanderen, XIV, 1960, 3 (Gent, 1962);
- H. Holemans, "Oostvlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 8. Gemeenten U-Z", Opwijk, Studiekring "Ons Molenheem", Opwijk, 2008.

Mailberichten
- Eduard Swinnen, Zonhoven, 26.08.2014.

Stuur uw teksten over deze molen  | 
Stuur uw foto's van deze molen
  
Laatst bijgewerkt: donderdag 13 april 2023

 

De inhoud van deze pagina's is niet printbaar.

zoek in database zoek op provincie Stuur een algemene e-mail over molens vorige pagina Home pagina Naar bestaande molens