Molenzorg

Waterloo, Waals-Brabant


Prentkaart. Edit. René Berger, Braine-l'Alleud. Verzameling Ons Molenheem
Collectie
Verdwenen Belgische Molens
Naam

Moulin de Mont-Saint-Jean

Ligging
Chaussée de Charleroi
1410 Waterloo

à l'est
Mont Saint-Jean
Champ de Roussart
kadasterperceel B423


toon op kaart
Type
Staakmolen
Functie
Korenmolen
Gebouwd
1777 / na 1815 / 1863
Verdwenen
1815 - 18 juni, oorlog / 1863 / 1889, sloop
Beschrijving / geschiedenis

Jean-Baptiste Minne kreeg op 21 maart 1777 de toestemming van de Oostenrijkse keizerin Maria-Theresia om in Mont-Saint-Jean, ten oosten van de huidige Chaussée de Charleroi, op de Champ de Roussart, een houten korenwindmolen op te richten.

De standaardmolen werd vernield tijdens de Slag bij Waterloo op 18 juni 1815, maar werd voor 1830 heropgericht.

Eigenaars na 1830:
- voor 1834, eigenaar: Debilde Félix Théodore, molenaar te Waterloo
- 21.98.1878, verkoop: Rans-Strem Désiré, eierkoopman te Ohain (notaris Minne)
- later, erfenis: de weduwe en kinderen (overlijden van Désiré Rans)

De molen werd in 1863 nogmaals herbouwd en in 1889 gesloopt. Een zekere Vrehen uit Echt kocht de molen, liet hem afbreken en de onderdelen per spoor naar Echt en verder met kar en paard tot bij de bestemming vervoeren: de Prinsenlaan 167 in Echt-Koningsbosch (Limburg, NL).

In een interview uit 1949 (verschenen in het Nederlands vakblad "De Molenaar" van 13 december 1950), vertelde Johan Jozef van Kruchten, de laatste molenaar in Echt-Koningsbosch, over de oorsprong van de molen: "Voor ruim vijftig jaren werd hij (de molen) gehaald aan het station te Echt. Een zekere Vrehen uit Echt had hem gekocht in België, in een plaatsje dicht bij Waterloo en laten afbreken. De trein bracht hem tot in Echt en verder moest het gebeuren met kar en paard. Het was in de winter en blijkbaar zo koud, dat ome Coab alleen al bij de herinnering zijn handen naar het vuur steekt. Hoeveel karren er nodig waren, wist hij niet meer, maar wel spreekt hij nog met ontzag over het gewicht van de koning, van de kamraderen die een doorsnede hadden van enkele meters, van de geweldige balken en de lengte van de wieken. (...) Vanaf deze plaats heeft hij (Napoleon) zijn orders gegeven, met onmenselijke spanning het op en neergaan van de strijd gevolgd, nu eens hopend dan weer vrezend."

In Echt-Koningsbosch kwam de molen in het bezit van de familie Bodens. Een zeker Bosmans hield de molen voor 1911 negen jaar in pacht. De molen werd in 1911 aangekocht door Johan Jozef van Kruchten. Hij was geboren in Gangelt (Duitsland) op 5 september 1886 en stond in Koningsbosch bekend als "mölder Juupke" of "'t Mölderke". In 1911 kon hij vanuit zijn molen nog 32 andere molens tellen; in 1949 nog slechts drie of vier. Hij overleed op 23 mei 1967 in Sittard. Zijn beide zonen, Johan en Christiaan, hadden ook het molenaarsberoep geleerd, maar werden bakker.

In 1917 werden enkele onderdelen vernieuwd. Zo kwam er een Hollandse gietijzeren bovenas van ca. 4000 kg. Tevens werden toen ook Potroeden aangebracht (vlucht 24 meter). Van het gaande werk is nog bekend dat op de tweede zolder twee steenkoppels achter elkaar lagen: de oorspronkelijke inrichting werd niet gewijzigd. 

De molen diende nog dienst tijdens de tweede wereldoorlog, tot ongeveer een maand na de bevrijding. Sindsdien werd nog enkel elektrisch gemalen en raakte de molen in verval. Er werd nog even gedacht aan behoud. Een artikel van 13 december 1950 in het Nederlandse vakblad "De Molenaar" sprak de hoop uit dat de molen niet zou verdwijnen. Het heeft helaas niet mogen zijn.

Molenbouwer Hubert Adriaens uit Weert sloopte de standaardmolen van Koningsbosch in juni 1951.

Lieven DENEWET, Heman HOLEMANS & Ton MEESTERS

Literatuur

Herman Holemans, "Kadastergegevens: 1835-1985. Brabantse wind- en watermolens. Deel 8: arrondissement Nijvel (P-Z)", Kinrooi, Studiekring Ons Molenheem", 2003, p. 40-41.
M.A. Duwaerts e.a., "De molens in Brabant", Brussel, Dienst voor Geschiedkundige en Folkloristische Opzoekingen van de Provincie Brabant, 1961, p. 73-74.
E. Libert, "Monographie de la commune de Waterloo", Brussel, 1923, passim.
H.A. Visser, "Nederlandse molens in oude ansichten", deel 2, Zaltbommel, 1979, nr. 134.
P.W.(E.)A. Van Bussel, "Vraag", Molenecho's, jg. 13, 1985, 2, p. 98.
N.J.A. Laugs, "Echt in oude ansichten", Zaltbomel, 1970, p. 75.
"De standaardmolen van de heer Van Kruchten te Koningsbosch. Restaureren of ten onder gaan?" De Molenaar, 13.12.1950.
A. Lentz, "De standaardmolen te Koningsbosch", Echter Landj (tijdschrift van de heemkundekring "Echter Landj"), nr. 28, oktober 1989, p. 56-60.
J. Evers, "'Wie het eerst komt, die het eerst maalt'. Water- en windmolens te Echt", Echter Landj (Heemkundige bijdragen over Echt en omgeving), deel 2, nov. 1989, p. 100.
J.S. Bakker, "De molen van Koningsbosch", Molenecho's, XIII, 1985, 3, p. 112.
L. Theelen, "De laatste molenaarsfamilie te Koningsbosch", Echter Landj (tijdschrift van de heemkundekring "Echter Landj"), nr. 28, oktober 1989, p. 62-63.
Artikel in "De Molenaar", 1951, overgenomen uit de Maas- en Roerbode (over de sloop in juni 1951).
Ton Meesters, Belgische windmolens in Nederland: een onderzoek naar verplaatste standerdmolens over de landsgrens (19e-20e eeuw)", Molenecho's, jg. 19, 1991, 3 (juli-sept.), p. 108-171 (121-124).

Mededelingen
I.J. de Kramer, Leidschendam aan Ton Meesters, Breda - 1991 (over de sloop in Echt-Koningsbosch)

Overige foto's

<p>Moulin de Mont-Saint-Jean</p>

Carte postale. Edit. René Berger, Braine-l'Alleud. Verzameling Ons Molenheem

<p>Moulin de Mont-Saint-Jean</p>

Andrieux Clément-Auguste, La bataille de Waterloo, 1852. Coll. Musée national du Château de Versailles.

<p>Moulin de Mont-Saint-Jean</p>

Detail van dat schilderij

Stuur uw teksten over deze molen  | 
Stuur uw foto's van deze molen
  
Laatst bijgewerkt: maandag 3 juli 2017

 

De inhoud van deze pagina's is niet printbaar.

zoek in database zoek op provincie Stuur een algemene e-mail over molens vorige pagina Home pagina Naar bestaande molens