Molenzorg

Vinkt (Deinze), Oost-Vlaanderen


Prentkaart ed. Claerhout-Speeckaert, Deinze
Algemeen
Collectie
Verdwenen Belgische Molens
Naam

Molen Dhaenens

Ligging
Heerdweg 23
9800 Vinkt (Deinze)

vroegere Nevelestraat
zuidzijde
tegenover de Vredestraat
300 m O v.d. kerk
nabij het complex van het rustoord, school en klooster
kadasterperceel A615


toon op kaart
Type
Staakmolen op torenkot
Functie
Koren- en oliemolen
Gebouwd
1785
Verdwenen
1931, sloop
Beschrijving / geschiedenis

De Molen Dhaenens was een staakmolen op torenkot, ingericht als graan- en oliemolen. Hij stond aan de zuidzijde van de huidige Heerdweg, de vroegere Nevelestraat (nr. 23), tegenover de Vredestraat, nabij het complex van rustoord, school en klooster. Naast de molen stond een rosmolen die in 1870 werd opgeheven.

Hij werd opgericht in 1785 als driezolder-staakmolen om graan te malen en olie te slaan. In 1828 werd het torenkot gebouwd, waarin de olieslagerij kwam.

We vinden hem nog niet aangeduid op de Ferrariskaart (ca. 1775); maar wel op de:
- Atlas der Buurtwegen (ca. 1844) met het grondvlak van een staakmolen op teerlingen
- Topografische kaart van Ph. Vandermaelen (ca. 1850)
- Kadastrale kaart van P.C. Popp (ca. 1855) met een tekeningetje van een staakmolen

Uit het proces-verbaal van afpaling van de gemeente Vinkt uit 1823:
"in deze gemeente vindt men drie windmolens, dienende tot het malen van graan, meel, enz. Zij zijn toebehorend aan Carolus Van den Berghe te Vynkt, aan den baron du Bois te Gent en aan de weduwe van Josephus de Stoop te Vynkt, en hebben alle eene verschillende waarde, spruitende uit hun ligging en bouwsel. De eerst genoemden is de hoogste in waarde, dien van baron Du Bois maakt een tweede soort uit en de laatstgenoemde is de slegsten. Men heeft geen pachtcontracten kunnen bekomen over deze molens en de taksateur heeft na veele inlichtingen die hij heeft bekomen, in evenredigheid nemende de schattingen van veele ander soortgelijke eigendommen, alreede gekadastreert, op een jaarlijksche opkomst gestelt zoals volgt:
De beste molen, of 1e klasse, aan Carolus Vanden Berghe toebehoorende op een huurwaarde van 180 guldens, waarop een derde tot onderhoud en herstel moet afgetrokken worden, derhalve komt de jaarlijksche zuivere belastbare opbrangst tot f 120.
De twee soort of de molen van de heer baron Du Bois te Gent is geschat op eene huurwaarde van f 150, welke na aftrek van een derde tot onderhoud en herstel een belastbare zuivere opbrengst oplevert van f 100.
De derde of laatste soort, die toebehoorende aan de Weduwe van Josephus De Stoop, is geschat op een huurwaarde van 120 gulden op welke men een derde moet aftrekken tot het berekenen van de onderhoud en herstellingskosten, dit levert op eene jaarlijksche zuivere opbrengst van 80 gulden zegge f 80.
Men vindt te Vynct drie paardemolens tot malen van granen en zaayden, de taksateur heeft die erkent als van gelijke waarde zijnde. Geen huurcontrachten van deze eigendommenn heeft men kunnen bekomen. De taksateur heeft die in evenredigheid van andere zulke molens alreede door het kadaster geschat en ingevolge de berigten ter plaatse zelve bekomen, op eene huurwaarde van 30 gulden gestelt waarop een derde aftrek voor onderhoud en herstel de zuivere belastbare opkomst brengt tot 20 gulden."

Eigenaar Charles Hubert van den Berghe, molenaar-olieslager-bakker te Vinkt, stelde in juni 1825 allerhande molenmaterialen te koop. Hij liet in de "Gazette van Gend" van 13 en 16 juni 1825 de volgende advertentie plaatsen: "Maal- en moelnwerken te koop, bestaande in een koppel vijftienders (=molenstenen van 15 voet omtrek) met bijhorende ijzering, lantaarn, bakken en kist, alsook een onlangs nieuw gemaakt kamwiel van 9 voet hoog. Zich adresseren aan Charles Hubert van den Berghe, bakker en olieslager te Vinkt."

 Eigenaars na 1823:
- 1823, eigenaar: Van den Berghe Charles Hubert, molenaar-olieslager en bakker te Vinkt
- later, eigenaar: Van den Berghe Frédéric
- 13.04.1848, erfenis: de kinderen (kinderen: Van den Berghe Julien, eigenaar te Vinkt, b) Van den Berghe Charles-Louis, eigenaar te Vinkt, c) Van den Berghe Pharaïlde, eigenares te Vinkt, d) Van den Berghe Eduard Casimir, onderpastoor te Sint-Laureins en e) Van den Berghe  Frédérique, begijn te Gent (overlijden van Frédéric Van den Berghe°
-20.07.1854, verkoop: Pypaert Harles, burgemester te Vinkt (notaris De Smet - oliewindmolen)
- 28.04.1869, deling: Pypaert Désiré, olieslager te Vinkt (notaris Bosschaert - graanwindmolen)
- 31.08.1878, verkoop: Van den Berghe-De Smet Blondin, molenaar te Vinkt notaris Bosschaert)
- 11.02.1888, erfenis: de weduwe en de kinderen (overlijden van Blondin Van den Berghe)
- 14.11.1893, erfenis: de kinderen (kinderen: a) Van den Berghe Charles, b) Van den Berghe August, c) Van den Berghe Marie en d) Van den Berghe Romanie (overlijden van de weduwe van Blondin Van den Berghe)
- 07.12.1912, verkoop: Dhaenens-Van Dierdonck Eduard Joseph, bakker te Vinkt (notaris Martens). De aankoopprijs bedroeg 8000 frank.

In 1886 werd een stoommachine geplaatst, maar er werd ook nog gebruik gemaakt van de wind. De rosmolen werd dan opgeheven. De stoommachine werd in 1930 verwijderd.

Bakker Dhaenens verkocht de molen aan Gentiel Vandenbrande die hem in 1931 sloopte en de materialen gebruikte voor de bouw van drie huisjes vlak in de buurt. De molenstenen werden ter plaatse begraven.

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

Literatuur

Archieven en landkaarten
- Ferrariskaart (ca. 1775) (nog niet aangeduid)
- Atlas der Burutwegen (ca. 1844)
- Topografische kaart van Ph. Vandermaelen (ca. 1850)
- Kadastrale kaart van P.C. Popp (ca. 1855)

Gedrukte bronnen
Gazette van Gend, nr. 1408 en 1409, 13 en 16 juni 1825.

Werken
- De Potter F. & Broeckaert J., Geschiedenis van de gemeenten der  provincie Oost-Vlaanderen,  reeks I, deel 7, Gent, 1864-70.
- Paul Huys, "Deinse advertenties en nieuwsberichten in de "Gazette van Gend" (1816-1825)", Bijdragen tot de geschiedenis van Deinze en de Leiestreek, LXXXIII, 2016, p. 173-241 (p. 239).
- Michem F., Vinktse hoeven en hun bewoners, , Deinze, 198O, p. 67-68.
"Groot Deinze in oude foto's, dl. 1, Eeklo, Taptoe, p. 77.
- "Inventaris van de wind- en watermolens in de provincie Oost-Vlaanderen naar gegevens van het Archief van het Kadaster. De arrondissementen Eeklo en Gent", in: Kultureel Jaarboek voor de provincie Oost-Vlaanderen, XV, 1961, 2, p. 168 (Gent, 1962).
- H. Holemans, "Oostvlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 8. Gemeenten U-Z", Opwijk, Studiekring "Ons Molenheem", Opwijk, 2008.
- "Molens in het Land van Nevele", Het Land van Nevele,  jg. 22, 1991, 4, p. 343-355.

Mailberichten
- Eric Plovyt, Ursel, 08.07.2013.

Stuur uw teksten over deze molen  | 
Stuur uw foto's van deze molen
  
Laatst bijgewerkt: dinsdag 22 februari 2022

 

De inhoud van deze pagina's is niet printbaar.

zoek in database zoek op provincie Stuur een algemene e-mail over molens vorige pagina Home pagina Naar bestaande molens