Molenzorg

Puurs (Puurs-Sint-Amands), Antwerpen


Foto ca. 1910. Verzameling Ons Molenheem
Collectie
Verdwenen Belgische Molens
Naam

Kalfortmolen
Calfortmolen

Ligging
Schipstraat
2870 Puurs (Puurs-Sint-Amands)

westzijde
nabij Winkelveld
Kalfort


toon op kaart
Type
Staakmolen
Functie
Korenmolen
Gebouwd
voor 1278 / 1776 / 1905
Verdwenen
ca. 1620-1625 / 1918, oorlog
Beschrijving / geschiedenis

De Calfortmolen was een houten korenwindmolen op het gehucht Kalfort, "opden Reywegh naer Willebroeck", op de westzijde van de Schipstraat, nabij Winkelveld.

Tot in de 10de eeuw bezat de abdij van Cornelimunster uit Aachen verschillende bezittingen in Puurs. In de documenten die in 1278 bij de overname van sommige bezittingen door de Sint-Bernardusabdij uit Hemiksem werden opgemaakt, zijn de eerste vermeldingen terug te vinden van de twee molens die toen in Puurs stonden: de Kimpelberg- en de Calfortmolen.

Deze standaardmolen kwam, net als de Koutermolen te Puurs, pas in 1311 in het bezit van de Sint-Bernardusabdij te Hemiksem. Deze abdij kocht hem toen af van Philips van Vianden, heer van het Land van Rumst. De molen verdween rond 1620-1625.

Na zijn verdwijnen was het ruim 150 jaar wachten, vooraleer er te Kalfort een opvolger kwam. Die kwam er pas in 1776 en werd opgericht in de Schipstraat.

Kadasterbeschrijving uit 1820: "Cette commune renferme six moulins à vent à farine dont trois sont affermés, l'un dans les années déterminées par la loi, pour servir de taux d'évaluation et les autres d'une location récente. Ces moulins consistent dans une baraque en bois reposant sur un pied de maçonnerie à pivot, leur situation plus ou moins avantageuse leur donne plus ou moins de valeur. Les mieux situés sont ceux que l'on trouve dans le bourg de Puers et les hameaux de Clafort dt de Sauvegarde. L'expert en a formé la première classe. La seconde classe se compose du moulin du lieu dit Breendonk, Reyweg et Kimpelberg, situés à une grande distance des habitations et en moins bon état que les autres. Pour bien asseoir son évaluation, l'expert a cherché à connaître la quantité de grain que pouvait moudre chacun de ces moulins, puisqu'il a comparé ces données avec les trois baux qu'il avait ventilé, dont deux pour pur renseignements et le troisième pour en obtenir les résultats suivants. Bail passé sous seing-privé le 12 décembre 1805, enregistré le 20 du même mois à Puurs entre le Sr Nicolas De Diest, propriétaire et le sieur Jean-Baptiste Janssens, meunier à Puers: prix du bail f. 544,22 et contributions suivant le rôle de 1819 et f. 113,45 font un total de f. 657,67. Toutes les réparations et entretien des propriétés bâties sont à charge du locataire. Il résulte de tout ce que précède que la première classe de moulins à vent à farine a été portée toute déduction faite pour dépérissement, frais d'entretien et réparations à f. 400 et le seconde à f. 300."

Eigenaars na 1830:
- voor 1834, eigenaar: Van den Broeck-Saerens Jan Frans, molenaar te Puurs
- 06.02.1854, deling: Van den Broeck-Van Cauwenbergh Alfons Frans, molenaar te Puurs (notaris Peeters)
- 05.10.1881, verkoop: Goossens-Van Hoomissen Pierre Jean, molenaar te Puurs (notaris Depauw)
- 12.08.1886, erfenis: en de kinderen (overlijden van vrouw Van Hoomissen)
- 01.03.1894? verkoop: Delattre-Verbelen Jean Baptiste, de weduwe, rentenierster te Marcq en B aroeul (F) (notaris Peeters)
- 08.06.1895, verkoop: a) Van Overloop Victor, landbouwer te Puurs, b) Van Overloop Melanie, landbouwster te Puurs, c) Van Overloop Theophile, landbouwer te Puurs en d) Van Overloop Marie Louise, meid te Mechelen (notaris Vandeperre)
- 11.10.1910, verkoop: Van Overloop Theophile Jean, molenaar te Puurs (notaris Verbelen)

In 1834 behoorde deze standaardmolen toe aan Jan Van den Broeck-Saerens, molenaar te Puurs. Door deling van hun goederen kwam de molen in 1854 in het bezit van Alfons Van den Broeck-Van Cauwenbergh, molenaar te Puurs, die hem in 1881 verkocht aan Pierre Goossens-Vanhoomissen.
Na het overlijden van zijn vrouw, verwant met de molenaarsfamilie Van Hoomissen op de molen in de Hoogstraat te Puurs, verkocht Pierre Goossens in 1894 "een houten graan-windmolen met alle er aan toebehoorende staande en draaiende werken, woonhuis, bergplaats, schuur en alle verdere gebouwen, erf en hof met hagen omringd te Calfort in de Schipstraat" aan Anna Verbelen, weduwe van Jan Baptist Delattre, rentenierster te Marcq en Baroeul (bij Rijsel, F). Zij bleef evenwel niet lang eigenares van de molen, want reeds op 8 juni 1895 werd de molen verkocht aan de broers en zusters Victor, Theophile, Melanie en Marie-Louise Van Overloop. Theophile Van Overloop kocht in 1910 de aandelen van zijn broer en zijn zusters en werd alleen eigenaar.

In 1905 werd een nieuwe standaardmlen gebouwd. Hij zou niet lang standhouden. De molen werd vernield bij de terugtrekking van het Duitse leger in 1918.

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

Literatuur

Louis Callaert & Dirk Binon, "De molen van Kalfort", in: Klein-Brabants Molenboek. Jaarboek van de Vereniging voor Heemkunde in Klein-Brabant vzw, 44e jg., 2009, p. 178-181.
Frans Ringoot, "De windmolens van Puurs", in: Ons Molenheem. Studiekring voor wind- en watermolens, 36e jg., nr. 4, okt.-dec. 2011, p. 77-81.
Herman Holemans & P.J. Lemmens, Molens van Klein-Brabant, Mechelen en de Rupelstreek, Nieuwkerken, 1987.
Holemans Hermans, "Wind- en watermolens van de provincie Antwerpen. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 3. Gemeenten P-Z", Opwijk, Studiekring Ons Molenheem, 2011, p. 17.
Ons Molenheem, 1988,1 en 2001,2.
Alphonse Wauters, "Histoire des environs de Bruxelles", 1855.
Karel Van den Bossche, Ontdek de molen, Sint-Amands, 1980.
Sprokkels, Davidsfonds Puurs, 1994, nummer 4, p. 11.

Stuur uw teksten over deze molen  | 
Stuur uw foto's van deze molen
  
Laatst bijgewerkt: zondag 6 oktober 2019

 

De inhoud van deze pagina's is niet printbaar.

zoek in database zoek op provincie Stuur een algemene e-mail over molens vorige pagina Home pagina Naar bestaande molens