Molenzorg

Schepdaal (Dilbeek), Vlaams-Brabant


De stoommaalderij. Let op het jaartal 1906 in het dak. Private collectie
Algemeen
Collectie
Verdwenen Belgische Molens
Naam

Koutermolen
Kautermolen

Ligging
Kouterstraat 12
1703 Schepdaal (Dilbeek)

oostzijde
Molenkouter
700 m W v.d. kerk
kadasterperceel A206


toon op kaart
Type
Staakmolen
Functie
Korenmolen
Gebouwd
voor 1829
Verdwenen
1906 - 17 mei, brand na blikseminslag
Beschrijving / geschiedenis

De Koutermolen was een houten korenwindmolen op de Molenkouter, op het hoogste punt van Schepdaal, aan de oostzijde van de huidige Kouterstraat (nr. 13), op 700 meter ten westen van de kerk van Schepdaal. Op de eerste kadasterkaarten opgemaakt in 1829 staat deze houten graanwindmolen getekend op het perceel A 206 gelegen aan de Kouterstraat, naast de voetweg die loopt naar de Geraardsbergsestraat.

De molen werd voor 1829 gebouwd. Volgens de optekeningen in de toenmalige kadastrale legger was Jan-Baptist Van Dalem uit Schepdaal de toenmalige eigenaar. Vermoedelijk was de oprichter van de molen en was hij afkomstig uit de streek Denderleeuw-Iddergem-Okegem waar verschillende molenaars Van Dalem actief waren. De volledige eigendom bestond uit een huis (kadasterperceel A204), tuin (A205), windmolen (A206) en molenplaats (A207).

We vinden de molen aangeduid op de kaart van Vandermaelen en de kadastrale kaart van P.C. Popp, beide uit ca. 1850, onder de benmaing "Kauter Molen".

Eigenaars:
- 1829, eigenaar: Vann Dalem Jan-Baptist
- voor 1834, eigenaar: Van Dalem Jan-Baptist, de kinderen, te Schepdaal (overlijden van Jan-Baptist Van Dalem)
- 04.03.1836, erfenis: a) van Dalem Pierre François (voor 1/3), molenaar te Wolvertem, b) van Dalem Jean Joseph (voor 1/3), molenaar te Schepdaal en c) Van Roy Nathalie (voor 1/3), te Sint-Martens-Bodegem
- 20.10.1840, verkoop: Van Dalem Jean Joseph, molenaar te Schepdaal (notaris Barbe)
- 07.05.1857, verkoop: Zeghers-De Ro Desiderius Benedictus Josephus, molenaar te Schepdaal (notaris Walravens)
- 1885 (late registratie), erfenis: de weduwe en kinderen (overlijden van Désiré Zeghers op 12.05.1866)
- 03.06.1891, gift: Zeghers-De Dobbeleer Gustave, molenaar te Schepdaal (notaris Velge)

Jean Joseph (Johannes Josephus) Van Dalem, die rond 1830 zijn vader Jan-Baptist opvolgde als molenaar, was als lid van de kerkraad nauw betrokken bij de bouw van de nieuwe parochiekerk van Schepdaal van 1849 tot 1853. Hij was ook burgemeester van Schepdaal van 1859 tot 1860 (na het overlijden op 9 oktober 1859 van burgemeester Carolus Josephus De Camps).

De laatste eigenaar-molenaar, sinds 1891, was Gustave Zeghers. Verscheidene leden van deze familie beoefenden het ambacht van molenaar, vooral in het Pajottenland.

De standaardmolen brandde op 17 mei 1906 volledig af na blikseminslag. De brand was zo hevig dat het glas in de bovenste ramen van de naastliggende hoeve door de hitte de kleuren van de regenboog kreeg. Bijzonder tragisch was dat er bij deze brand vier personen die zich in de molen bevonden het leven lieten: twee ongehuwde werklieden waren op slag dood en de twee gebroeders Cocquereaux, 25 en 28 jaar, wagenmakers en vaders van kleine kinderen, werden door de bliksemstraal getroffen. Ze waren over hun gezicht en lichaam zwaar verbrand en overleden kort nadien in de vreselijkste pijnen.

De krant "'t Getrouwe Maldegem" van 27 mei 1906 bericht hierover als volgt in de rubriek "Rampen".
"Stortvloed en Donder. Het is een Meimaand die vooral in Belgie heugen zal. Donderdag is te Schepdaal bij Brussel, tijdens een onweer, de bliksem gevallen op een molen die verbrandde en nu totaal in puin ligt. Twee werklieden beiden ongetrouwd werden op den slag gedood. De twee gebroeders Cocquereaux, 25 en 28 jaar oud, wagenmakers en vaders, die zich op dit ogenblik ook op den molen bevonden, werden door den straal getroffen en over het gelaat en 't geheele lichaam schrikkelijk verbrand. Er is geen hoop hen te redden."

De windmolen werd niet heropgebouwd. Aan de zijgevel van de molenaarswoning werd een stoommaalderij opgetrokken met aan het andere uiteinde een ronde schoorsteen. In de dakpannen stond "1906" te lezen. De aandrijving gebeurde met cokeskolen. Met een koppel maalstenen werd graan en maïs gemalen. De uitbating van de stoommolenwerd definitief gestopt in 1935. Het gebouw werd dan omgevormd in een woonhuis.

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

Bijlagen

't Getrouwe Maldegem" (krant), 27 mei 1906
"Rampen. Stortvloed en Donder. Het is een Meimaand die vooral in Belgie heugen zal. Donderdag is te Schepdaal bij Brussel, tijdens een onweer, de bliksem gevallen op een molen die verbrandde en nu totaal in puin ligt. Twee werklieden beiden ongetrouwd werden op den slag gedood. De twee gebroeders Cocquereaux, 25 en 28 jaar oud, wagenmakers en vaders, die zich op dit ogenblik ook op den molen bevonden, werden door den straal getroffen en over het gelaat en 't geheele lichaam schrikkelijk verbrand. Er is geen hoop hen te redden."

Literatuur

Gemeentearchief Dilbeek, Kadasterkaart van Schepdaal, 1829.
't Getrouwe Maldegem", 27 mei 1906 (over de blikseminslag)
Herman Holemans, "Kadastergegevens: 1835-1985. Brabantse wind- en watermolens. Deel 3: arrondissement Halle-Vilvoorde (M-Z)", Kinrooi, Studiekring Ons Molenheem", 1992.
M.A. Duwaerts e.a., "De molens in Brabant", Brussel, Dienst voor Geschiedkundige en Folkloristische Opzoekingen van de Provincie Brabant, 1961.
F.V., De gemeente Schepdaal, Eigen Heem, jg. 1, 1970, nr. 1, p. 17-18.
Haquin H ., Van Uyten R.. & Duvosquel J.-M., Schepdaal, Gemeenten van België, Geschiedkundig en administratief-geografisch woordenboek, deel 2, Brussel, 1980, p. 955-956.
Van Droogenbroeck F. & Straetmans F., Schepdaal …sinds onheuglijke tijden, Brussel, 2003.
Verbesselt J., Het parochiewezen in Brabant tot het einde van de 13e eeuw, Deel XXII, Lennik – Wambeek – Gooik. Het Diets Domein van de abdij Nijvel, Brussel, 1988.
Vermeulen S. (red.) Verdwenen Dilbeekse molens, Monumentenmap uitgegeven door het gemeentebestuur van Dilbeek naar aanleiding van Open Monumentendag op zondag 12 september 2010, Dilbeek, 2010.
Wauters Alphonse, Histoire des environs de Bruxelles, Description historique des localités qui formaient autrefois l'Ammanie de cette ville, deel 2, Brussel, 1971 (heruitgave van 1855), p. 83-89.

Overige foto's

<p>Koutermolen<br>Kautermolen</p>

Gemeentearchief Dilbeek, Kadasterkaart van Wambeek, 1829 - fragment

<p>Koutermolen<br>Kautermolen</p>

't Getrouwe Maldegem, 27 mei 1906.

Stuur uw teksten over deze molen  | 
Stuur uw foto's van deze molen
  
Laatst bijgewerkt: maandag 17 augustus 2015

 

De inhoud van deze pagina's is niet printbaar.

zoek in database zoek op provincie Stuur een algemene e-mail over molens vorige pagina Home pagina Naar bestaande molens