Motebosmolen
Berghes molen
Molen Berghe
oostzijde
Motebos
kadasterperceel B309e
De Motebosmolen (naar de ligging) of Berghes molen (naar de laatste eigenaar-uitbater) was een houten korenwindmolen aan de oostzijde van de Zandvoordestraat (ten noorden van het huisnr. 11), nabij "het Motebos", bij de vroegere herberg "Den Hert", op een stuk grond genaamd "het Keistik".
Ter vervanging van zijn vernielde molen (zie: Geluveld, Cichoreimolen) liet bakker Edmond Dubois een windmolen bouwen op een andere plaats in het dorp. Hij zocht en vond in 1921 een robuuste staakmolen te Armbouts-Cappel dicht bij Bourbourg (Broekberg) in het Franse Noorden. Deze molen was toen 165 jaar oud. Dit stond te lezen in een inscriptie in de zwee van het vangwiel: “FAIT PAR G. LABAERE / ANNO 1756”, ter vervanging van een staakmolen die voor 1576 werd gebouwd. Hij behoorde lange tijd toe aan de molenaarsfamilie Delabaere. De laatste eigenaar-molenaar was de familie Mecquinion.
De molenmakers August "Gusten" Dejonghe (inmiddels 65 jaar geworden) en zijn ongehuwde zoon Cyriel richtten de molen op en waren ook de eerste uitbaters. Bij de oprichting werden ze bijgestaan door molenmaker Géry Demeerseman. Aanvankelijk had de staakmolen een open voet, maar enkele jaren later werd die dichtgemetseld.
Molenaar Emile Soete-Couillez uit Komen-Ten Brielen kocht de molen op 14 augustus 1930. Hij was de oudere broer van Jean-Baptiste Soete van de Soetesmolen te Komen. Na zijn overlijden, vijf jaar later, werd de molen op 20 mei 1935 eigendom van Antoine Berghe-Flouvier uit Neerwaasten . Vanaf dan sprak men van Berghes Molen.
In 1938 ondervond de molen veel schade van een zware storm. Dit herhaalde zich op 14 november 1940 en in de nacht van 8 op 9 februari 1946. De molen was als monument beschermd maar het provinciebestuur had geen oren naar een tussenkomst in de schaderegeling. Het wachten moe en ontmoedigd liet Antoine Berghe de molen in 1947 slopen door molenmaker Achiel Lejeune uit Brielen. Sommige onderdelen, met waardevolle inscripties, kwamen in handen van wijlen molenliefhebber Aimé Goussey uit Nieuwpoort.
Een mechanische maalderij (met opeenvolgend een Claeys- en een Lister-dieselmotor) nam toen de functie over. Deze was ingericht in de huidige garage van het huis aan de Zandvoordestraat 11. De inrichting is nu verdwenen, maar in de muren zijn er nog sporen zichtbaar.
De boerderij werd later uitgebaat door Gerard Vandenbroucke (1915-1962) die opgevolgd werd door Pierre Pessemier.
De site (Zandvoordestraat 11) is thans onbebouwd (weiland, eigendom van Bruno Blanckaert & Jamina Degraeve) en er bestaan voorstellen om de gedemonteerde Geluveldmolen naar deze site over te brengen.
Als voordelen worden aangehaald:
- Duidelijke link met het molenverleden (als een vroegere molensite)
- Parkeergelegenheid naast de dunbevolkte Zandvoordestraat
- Ideale plaats en richting voor windvang
- Formidabel uitzicht vanop molensite naar de streek
- Grote zichtbaarheid
- Langs toegangsweg naar Geluveld centrum.
- Interesse intentie van grondeigenaar om molenaar te worden
- Locatie gelegen aan wandel-route Geluveld Legacy of Passchendaele en aan Bloso-fietsroute Groene lus Zonnebeke.
- Een deel van de weide hier aangeboden als nieuwe locatie was ooit eigendom van Léonie Keingiaert de gheluveldt (eigenares geweest van de Geluveld Molen. Wederopbouw op deze locatie zou tevens een eerbetoon zijn aan Léonie Keingaert, eerste vrouwelijke burgemeester van België.
Eigenaars:
- 1921, opbouw: Dubois-Kesteloot Edmond Florimond, bakker te Komen (Comines)
- 14.08.1930, verkoop: Soete-Couillez Emile Oscar (+1935), molenaar te Geluveld (notaris Naudts)
- 20.05.1935, verkoop: Berghe Antoine Pierre, molenaar te Geluveld (notaris Degryse)
Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS
Twee akten van notaris Jean-André Naudts uit Komen, 14.08.1929 en 14.08.1930, aangaande de verkoop van de Motebosmolen, van landbouwer Edmond Dubois aan Emile Soete (toelichting door Bruno Blanckaert)
De eerste notariële akte van 14 augustus 1929 is een engagement tot verkoop, waarbij de partijen wederzijds aan elkaar beloofden te kopen en te verkopen, binnen het jaar. Een beetje zoals een gekruiste optie die thans nog steeds regelmatig gebruikt wordt.
Wie een jaar later niet zou verschijnen bij notaris Naudts moest een schadevergoeding van duizend frank in speciën neertellen.
Maar een jaar later, op 14 augustus 1930, was iedereen netjes op tijd, en werd het volgende bepaald.
Verkoper: Edmond Dubois, landbouwer, geboren in Zonnebeke op 06/05/1876, wonende in Courcy (Calvados)
Koper: Emile Oscar Soete-Cailliez, molenaar, geboren te Komen op 15/12/1891.
Verkochte eigendom:
Gheluvelt.
1. Een arbeiderswoning met bijgebouwen en 505 vierkante meter bebouwde grond en tuin, volgens titel en kadaster sectie B, nrs 308 T/2 en 308 A/2 zes are zestig centiare, palende aan zonsondergangszijde de steenweg van Zantvoorde naar Gheluvelt (in de verkoopbelofte van 1929 vermeldt de akte de nummers 308 L, M, O, N en P, en zou de eigendom aan zonsopgangzijde palen aan de weg…)Archieven en bronnen
- Twee akten van notaris Jean-André Naudts uit Komen, 14.08.1929 en 14.08.1930, aangaande de verkoop van de Motebosmolen, van landbouwer Edmond Dubois aan Emile Soete.
- Affiche. Studiën van Notarissen (Paul) Degryse te Becelaere en (Jean-André) Naudts te Komen. Openbare Verkooping in eenen zitdag van: Gemeente Gheluvelt: 1° Een Woonhuis, 2° Een Windmolen. Maandag 20 Mei 1935 om 3 uur namiddag te Yper, gerechtshof, ter gewoone gehoorzaal van den heer Vrederechter.
- Blanckaert Bruno, "Motivatie nieuwe plaats voor Geluveld Molen", document opgesteld in 2020.
Werken
- Devyt Christiaan, Onze windmolens in 1947, Biekorf, jg. 1947.
- Geldhof Willy, "De Geluveldse molens, eens de trots van de gemeente", Geluwe, 2011.
- Holemans Herman, Westvlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel III. Gemeenten H-J, Kinrooi, Studiekring Ons Molenheem, 1995.
- Ooghe Dirk, De molen(s) van Geluveld, in: Het Zonneheem, 38ste jg., 2009, nr. 2 (april-juni), p. 21-32.
- Pauwels Marcel, De molens van Geluveld, in: Zonneheem, Heemkundig tijdschrift van 'De Zonnebeekse Heemvrienden', Zonnebeke, jg. 8, 1979, nr. 2, z.p., ill., plan.
- Verpaalen John, Molens van de Frontstreek, Veurne, De Klaproos, 1995.
-
- Herman Holemans, Westvlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel III. Gemeenten H-J, Kinrooi, Studiekring Ons Molenheem, 1995.
- John Verpaalen, Molens van de Frontstreek, Veurne, De Klaproos, 1995; herdruk 2019.
Mailberichten
- Marnick Gunst, Zonnebeke, 19.12.2O20
- Bruno Blanckaert, Geluveld, 19.12.2020, 21.12.2020
- prof. dr. Marc Vervenne (oud-rector KU Leuven), 19.12.2020
De inhoud van deze pagina's is niet printbaar.