Molenzorg

Retie, Antwerpen


Algemeen
Collectie
Verdwenen Belgische Molens
Naam

Slagmolen

Ligging
Watermolen 2
2470 Retie

noordwestzijde op de Slagmolenarm van de Witte Nete (Kleine Nete)

Geo positie
Type
Onderslag watermolen
Functie
Oliemolen
Gebouwd
voor 1763
Verdwenen
1910 (ontmanteld) / later: sloop gebouw
Allemolens
59431 (Ten Bruggencatenummer)
Beschrijving / geschiedenis

De Slagmolen van Retie was een oliewatermolen, type onderslagmolen, op de noordwestzijde van Watermolen (straatnaam) nr. 2, op de Slagmolenarm van de Witte Nete (Kleine Nete), op 200 meter afstand van de nog bestaande "Watermolen".

De Slagmolen werd voor 1763 gebouwd door dezelfde eigenaar van de (nog bestaande) korenwatermolen ("Watermolen") van Retie. Als bijzonderheid valt zodoende te melden dat deze oliemolen niet tegenover of naast de korenwatermolen werd gebouwd, zoals dat meestal het geval was. Ook de opeenvolgende eigenaars tot bij de sloop bleven dezelfde.

We zien hem aangeduid op:
- Ferrariskaart (ca. 1775) met een roodgekleurde rechthoek (= een stenen gebouw) en het symbool van een waterrad
- Atlas der Buurtwegen (ca. 1844) met de aanduiding "Moulin à Eau"
- Topografische kaart van Ph. Vandermaelen (ca. 1850) met de aanduiding "M(oul)in à Huile"

De oliemolen werd in 1910 verkocht en kort daarop ontmanteld. Hij bleef een tijd in gebruik als landgebouw. Deze is nu gesloopt.

Kadasterbeschrijving uit 1827:
(de korenmolen) "heeft eenen omgang en twee paar steenen welke te gelijkertijd kunnen werken gedurende vier maanden in het jaar, hij is in goeden staat maar deszelfs ligging is t'eenemaal ongunstig. De eigenaar de Pestre de la Ferté verhuurt hem aan Lambertus Mullens"
(de oliemolen) "wordt slechts een deel van het jaar gebezigd, bevindt zich in de nabijheid van den graanwatermolen, is in goeden staat, maar ongunstig gelegen. De eigenaar de Pestre de la Ferté verhuurt hem aan Lambetus Mullens

De watermolen en bijhorende Grote Hoeve bleven tot aan de Franse Revolutie eigendom van prinsen en graven. In de loop van 1794 komen de Franse sansculottentroepen aan in Retie, en op 20 augustus legerde een sterke afdeling infanteristen en ruiters op de watermolen en de Grote Hoeve. Een jaar later werd de heerlijkheid Retie opgeheven en ingelijfd, samen met de andere gewesten, bij de Franse Republiek.

De hele 19de eeuw bleef de watermolen en omliggende goederen eigendom van heren - maar dan van een andere orde - met een huuder-molenaar op de watermolen en bijhorende oliemolen.

Baron du Four uit Turnhout verkocht in 1913 het gebouw van de Slagmolen, de korenwatermolen, de grote hoeve en omliggende goederen aan molenaar Jan Quets uit Retie. Hij had het vertrouwen van de rentmeester van de baron weten te winnen, vandaar dat het hem was gelukt de watermolen te kopen.

Eigenaars na 1820:
- 1827, eigenaar: de Pestre de la Ferté, huurder-molenaar is Mullens Lambertus
- voor 1834, eigenaar: Van der Schriek-Binst Desire, rentenier te Leuven
- 04.07.1860, verkoop: d'Yve de Bavay - de Bousies Ferdinandus Philibertus Joannes Nypomucemus, grondeigenaar te Brussel (notaris Van den Eynde)
- 16.03.1866, erfenis: de weduwe en kinderen (overlijden van Ferdinandus d'Yve de Bavay)
- later, erfenis: de kinderen (overlijden van de weduuwe de Bousies van Ferdinandus d'Yve de Bavay)
- 17.04.1893, deling: a) d'Yve de Bavay-de Geloes d'Elsloo Felix Hyacinth Ghislain, eigenaar te Bois-de-Lessines en b) d'Yve de Bavay Louise Thérèse Ghislaine, eigenares te Brussel (notaris Van Halteren)
- later, erfenis: a) d'Yve de Bavay-de Geloes d'Elsloo Felix Hyacinth Ghislain, de weduwe en kinderen, te Bois-de-Lessines en b) d'Yve de Bavay Louise Thérèse Ghislaine, eigenares te Brussel (overlijden van Felix d'Yve de Bavay)
- 30.05.1905, deling: a) d'Yve de Bavay-de Geloes d'Elsloo Felix Hyacinth Ghislain, de weduwe (voor 1/2 vruchtgebruik), eigenares te Bois-de-Lessines en b) d'Yve de Bavay Alice, eigenares te Bois-de-Lessines (1/2 vruchtgebruik en 1/2 naakte eigendom (notaris Hubert)
- 25.01.1913, verkoop: Quets-Gijs Jan Frans, landbouwer en molenaar te Retie (notaris De Vel)
- 1944, erfenis: de weduwe en kinderen (overlijden van Jan Quets)
- 05.10.1945, erfenis: de kinderen (overlijden van de weduwe Gijs van Jan Quets)

Lieven DENEWET & Heman HOLEMANS

Zie ook: Retie, Watermolen (database nog bestaande molens)

Literatuur

Archieven en landkaarten
- Ferrariskaart (ca. 1775)
- Atlas der Buurtwegen (ca. 1844)
- Topografische kaart van Ph. Vandermaelen

Werken
- H. Holemans & P.J. Lemmens, "Molens der Noorder- en Oosterkempen", Nieuwkerken, 1980.
- Frans J.B. Dirks, "Watermolens van de provincie Antwerpen", Antwerpen, 1990.
- E. D(e) K(inderen), "De watermolen van Retie: een loflied aan de Kempen", in: De Belgische Molenaar, LXXI, 1976, nr. 10 (22 mei), p. 150-152.
- A. Vermeire & E. Sneyers, "De molens van Retie: Retie-watermolen", in: De Zuiderkempen, XI, 1940, nr. 4, p. 62-63.
- F. Brouwers, "De toekomst van een verleden. Levende molens in de provincie Antwerpen", s.l., Levende Molens Werkgroep Kempen-Antwerpen, 1997.
- Jozef Sneyers, "Retiese molens vroeger en nu", Retie, Levende Molens, 1988, 48 p. 
- Edward Sneyers, "Bijdrage tot de geschiedenis van Retie", Retie, De berk, 1949.
- Paul Hendriks, "De watermolens. 10. Retie", in: P. Hendriks & R. Hoeben, "Provincie Antwerpen, wind- en watermolens", Antwerpen, 1978, p. 30.
- "Hoe oud is de watermolen van Retie?" in: De Belgische Molenaar, jg. 50, nr. 24 (5 okt. 1955), p. 368-370.
- E. D(e) K(inderen), "Restauratieperikelen en de molen van Retie", in: De Belgische Molenaar, jg. 76, nr. 11 (7 juni 1981), p. 159-160. 
- F.J.B. Dirks, "De watermolen van Retie. (Portret van een draaiende molen)", in: Natuur- en Stedeschoon, jg. 56 (1987), nr. 1 (ja.-febr.), p. 15-17. 
- Els De Kinderen, "Molenwerking te Retie: een voorbeeld ter navolging", in De Belgische Molenaar en Levende Molens, jg. 77 (1982), nr. 10 (oktober), p. 215-216.
- E. De Kinderen, "Watermolen van Retie", in: De Molenaar (NL), 03.07.2003.
- Holemans Hermans, "Wind- en watermolens van de provincie Antwerpen. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 3. Gemeenten P-Z", Opwijk, Studiekring Ons Molenheem, 2011.

Mailberichten
Michiel Hooijberg, Middenbeemster, 19.06.2017, 04.01.2020.

Stuur uw teksten over deze molen  | 
Stuur uw foto's van deze molen
  
Laatst bijgewerkt: dinsdag 14 januari 2020

 

De inhoud van deze pagina's is niet printbaar.

zoek in database zoek op provincie Stuur een algemene e-mail over molens vorige pagina Home pagina Naar bestaande molens