Rijksarchief Gent, Toegang 85, Land van Gavere, Rekening, 17de eeuw. "De Balthazar van der Zwaluwen au nom de N. van der Schelden, auquel Son Exc., est accordé enferme et cense le molin à vent au village de Dickelvenne, nouvellement erigez au lieu dict le Varent, pour ung terme de neuf ans, au rendaige de sextante huict livres de gros Flandres par an".
Gewestelijke Directie van het Kadaster te Gent. Gemeente Gavere. Uittreksel uit het proces-verbaal van afpaling van de gemeente Dikkelvenne, 21 april 1821. "Il y a deux moulins à vent dans la commune de Dikkelvenne, que l'expert estime d'égale valeur. A défaut de baux il a pris des informations pour établir la valeur locative, près des habitants des communes voisines, les comparant avec les moulins à vent des communes du Canton de Maria-Horebeke, déjà cadastrés, et qui servent également comme les susdits à moudre du blé. Il est d'avis qu'ils doivent être portés à un revenu brut de fl. 150."
De Denderbode, 27 aug 1905. Ongeval. Klap van molenwiek. "Het dochterke van eenen landbouwer te Dikkelvenne, dat nabij eenen draaienden windmolen speelde, werd door één der wieken aan het hoofd getroffen en doodgeslagen. Dit gebeurde terwijl de knecht van des meisjes vader, die het op zijn kar had meegenomen, een praatje met den maalder voerde."
GG, "Een monument staat nooit alleen", Het Volk, februari 1977. "Gent. - Dit plaatje kan het Ministerie van Kultuur best opnemen in zijn komende uitgave van de brochure 'een monument staat nooit alleen' die volledigheidshalve nog niet werd geklasseerd. Naast een molen uit de jaren 1700 plaatste het Militair Geografisch Instituut een metalen toren die meteen de hele omgeving en het glooiende landschap van de Scheldevallei ontsiert te Gavere-Dikkelvenne. In kunstkringen van het dorpje Baaigem is men over deze 'landschapsvloek' niet te spreken. Een aktie wordt overwogen, maar hoe genaakbaar het Militair Geografisch Instituut is, is meer dan een open vraag. Deze 'kemel' toont eens te meer aan dat de diensten voor monumenten en landschappen wel degelijk meer personeel en armslag zouden kunnen gebruiken. Gisteren werd bekend dat het staatssekretariaat voor Streekekonomie en Ruimtelijke Ordening klacht heeft ingediend tegen de schending van het landschap. Op het Militair Geografisch Instituut mag men de bestemming van de toren niet bekendmaken. (Foto G.G.)"
DD, OG, "Betoging tegen militaire toren", De Standaard, februari 1977. Dikkelvenne (Gavere). - De inwoners van Dikkelvenne, Baaigem, Beerlegem en omstreken uitten steeds luider hun verbolgenheid over de plots verrezen toren vlak naast een nog niet geklasseerde 17de-eeuwse molen, langsheen de Hundelgemsesteenweg te Dikkelvenne. Het betreft een realizatie van het Militair Geografisch Instituut dat echter de bestemming van de toren niet mag prijsgeven. Een militair geheim dus. De toren werd er in alle geheimzinnigheid zonder boe of ba neergezet en staat er nu enkele weken, zeer storend temidden het landelijk karakter van de streek. Onder impuls van het Centrum voor Streekvalorizatie uit Baaigem wordt nu een aktie op het getouw gezet om alvast eventuele verdere militair-mysterieuze plannen te voorkomen en om onder de druk van de bevolking en van het Staatssekretariaat voor Ruimtelijke Ordening een ontmanteling van het eerste eksemplaar te forceren. Op zondag 13 februari zal daartoe worden gemanisfesteerd, vertrekkend van aan de kerk van Beerlegem, "van waaruit men ziet wat voor een zonde daar is bedreven". In Baaigem overweegt men alle toeristen per bus naar Dikkelvenne te verrplaatsen om elk weekeinde weer opnieuw "de schandvlek" aan de kaak te stellen. (dd/og).
DD, "Baaigem. Vechten om streek schoon te houden. Tegen het rooien van knotwilgen, de vuilniskoker tegen de kerkmuur en de geheimzinnige militaire toren", Het Nieuwsblad, 03.02.1977. Baaigem-Gavere. - Het centrum voor streekvalorisatie te Baaigem blijft in een permanente strijd gewikkeld tegen de verloedering van het landschap. Naast zijn eigen deur ziet het tegen de geklasseerde muur van de kerk plots een betonnen afvalbak geplaatst, haast elke dag moet het alarmerende berichten over het omhakken van knotwilgen verwerken en momenteel wordt het gekonfronteerd met een toren die het Militair Geografisch Instituut in korte tijd en zonder boe of bah liet optrekken langsheen de Hundelgemse steenweg te Dikkelvenne. Die toren wordt steeds meer mensen een doorn in het oog. Hij werd in een mum van tijd opgericht en staat er nu reeds enkele weken. Maar niemand weet waartoe hij dient. Volgens de geografische diensten van het leger staat die toren geklasseerd onder het wachtwoord "consigne", wat betekent dat de bestemming ervan niet mag worden meegedeeld. M.a.w. een militair geheim. Het gemeentebestuur van Dikkelvenne kreeg destijds enkel het bericht dat het stuk privé-grond naast een oude maar nog niet geklasseerde molen, militair domein was geworden. Voor de rest moest iedereen met lede ogen toezien hoe het landschap werd geschonden. Dus zonder dat de mensen die er wonen weten waarom hen dat wordt aangedaan. Met veel geduld kan men eventueel van de dienst topografie van het ministerie van Openbare Werken vernemen hoe hoog die toren in feite is. Dagelijkse strijd Enkel gewapend met veel goede wil en wilskracht vinden de mensen van het centrum voor streekvalorisatie de plotse inplanting van die militarie toren een ontmoedigende ervaring. Zij willen gaan protesteren, vooral omdat zoiets in de toekomst niet meer zou gebeuren, want het besef is groot dat die toren er staat en zal blijven staan. Al klinkt één stem onvervaard: "Niks tegen te doen, ik vertik het". Met blinde kracht wordt daar in Baaigem ingebeukt tegen alles wat het landschappelijk karakter van de streek wil verstoren. Tegen sterke machten moet dat entoesiasme het afleggen, in de details ziet het kans te triomferen. (...) - (dd) (Bijschrift foto) Het militair Geografisch Instituut zette temidden de landelijke soberheid van Dikkelvenne een toren waarvan niet mag worden meegedeeld waarvoor hij dient. - (o.g.)
DD, "Toren Dikkelvenne slechts tijdelijk. Opmetingen voor kaart van België", Het Nieuwsblad, 07.02.1977. Dikkelvenne (Gavere) - De toren die onlangs in opdracht van het Nationaal Geografisch Instituut werd neergezet langsheen de Hundelgemsesteenweg te Dikkelvenne wordt nog in juli of augustus van dit jaar volledig afgebroken wanneer de nodige opmetingen zijn verricht voor de aan gang zijne herziening van de basiskaart van België. Onze eerste informatie vanwege het Geografisch Instituut luidde dat de bestemming van die toren niet mocht worden meegedeeld. Daarop reageerde het Centrum voor Streekvalorizatie uit Baaigem verontwaardigd en plande een protestbetoging op 13 februari eerstkomend. Direkteur-generaal Verberkt van het Geografisch Instituut meldde ons gisteren telefonisch dat de oprichting van de toren volledig is geschied volgens de wettelijke procedure en dat het bovendien een werk van openbaar nut betreft, aangezien de basiskaart voor 90% dienstig is voor de burgers. Verberkt: "Sinds juni van vorig jaar is het statuut van ons instituut veranderd. In plaats van militair werd het nationaal Geografisch Instituut. De toren in Dikkelvenne dient enkel voor opmetingen en heeft niets te zien met militaire operaties." Volgens de direkteur-generaal was de ideale plaats voor de toren een 100-tal meter verderop dan waar hij nu staat, maar dat kon niet omdat daar een open stort is gelegen en opgravingen aan de gang zijn. (dd) (Bijschrift foto) Het militair Geografisch Instituut zette temidden de landelijke soberheid van Dikkelvenne een toren waarvan niet mag worden meegedeeld waarvoor hij dient. - (o.g.)
Mailbericht van Jan Van de Velde, De Pinte, 17.06.2015. Afstammeling van eigenaar de Waele Ik ben een afstammeling van de vroegere eigenaar Frans de Waele. Hij was de zoon van Joos de Waele en Philippa Dhondt. Dit echtpaar had dertien kinderen waarvan vijf zonen. Minstens drie ervan waren gehuwd. Ik stam af van de tweede zoon, Constantinus (+1791), die getrouwd was met Livna van Poucke, dochter van Adriaan, een notabele van Beerlegem. Frans was hun vierde zoon.
Literatuur
Archieven en gedrukte bronnen Gewestelijke Directie van het Kadaster te Gent. Gemeente Gavere - afd. Dikkelvenne Kabinetskaart van de Oostenrijkse Nederlanden, de zogenaamde Ferrariskaart, ca. 1775. Molenzorg Vlaanderen vzw, briefwisseling, 1977 en 2004. Popp-kaart en legger van Dikkelvenne (uit de "Atlas cadastral parcellaire..."), ca. 1850. Rijksarchief Gent, Toegang 85, Land van Gavere, (eind 15de eeuw) 1531-1796 (ca. 1820). Vrienden van het Kadaster te Gent, documentatiemappen (privaat bezit). Rijksarchief Beveren, Scheldedepartement, nr. 5869: schets van de stenen windmolen te Dikkelvenne op 20 roeden land, eigendom van Pignatelli, gepacht door Pieter Antoon Piers (21 fructidor 6 of 7 sept. 1798)(mededeling G. Souffreau, Woubrechtegem)
Mondelinge bronnen Mailbericht van Sylvan Deseure (Werken), 21.02.2015. Mailbericht van Jan Van de Velde, De Pinte, 17.06.2015.
Literatuur Baele Rita, Hoeves, herbergen en molens te Zwalm, De Zwalmgalm, II, 1997, 3, p. 4-6. Bauters Paul, Eeuwen onder wind en wolken. Windmolens in Oost-Vlaanderen, Gent, Provinciebestuur, 1985, p. 231-233. Bauters Paul, Oostvlaams molenbestand 1986, Gent, 1986, p. 111 (Kultureel Jaarboek voor de provincie Oost-Vlaanderen. Bijdragen, nieuwe reeks, 25). Bogaert C. & Verbeeck V., Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Oost-Vlaanderen, Arrondissement Gent, Kantons Destelbergen - Oosterzele, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 12N2, Brussel - Turnhout, 1989. De Potter F. & Broeckaert J., Geschiedenis van de gemeenten der provincie Oost-Vlaanderen, reeks I, deel 2 (met Dikkelvenne); deel 3 (met Gaver), Gent, 1864-1870. De Smet A., Dikkelvenne vroeger en nu, Zingem, 1983. (Smet L.), Dikkelvenne. (Gavere). "Tarandismolen"-molenromp, in: Molenecho's, V, 1977, p. 9-10, 36. Holemans Herman, Oostvlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 2. Gemeenten D-E, Rotem, Studiekring Ons Molenheem, 1998, p. 35-36. Inventaris van de wind- en watermolens in de provincie Oost-Vlaanderen naar gegevens van het Archief van het Kadaster. Tweede aflevering. De arrondissementen Eeklo en Gent, in: Kultureel Jaarboek voor de provincie Oost-Vlaanderen, XV, 1961, 2, p. 68-69 (Gent, 1962). Van de Velde Frydda, De verdwenen molens van Beerlegem, in: De molens van Zwalm, Zwalm, Heemkundekring De Zwalm, 2010, p. 30-37. Vandeputte Julien Th., De molens van het arrondissement Oudenaarde. Uit hun geschiedenis, Oudenaarde, 1974, p. 104.
Persberichten - De Denderbode, 27 aug 1905, p. 13 (klap van molenwiek). - DD, "Baaigem. Vechten om strreek schoon te houden.Tegen het rooien van knotwilgen, de vuilniskoker tegen de kerkmuur en de geheimzinnige militaire toren", Het Nieuwsblad, 03.02.1977. - DD, "Toren Dikkelvenne slechts tijdelijk. Opmetingen voor kaart van België", Het Nieuwsblad, 07.02.1977. - DD, OG, "Betoging tegen militaire toren", De Standaard, februari 1977. - HGG, "Een monument staat nooit alleen", Het Volk, februari 1977. - Herregodts Dieter, T"arandusmolen wacht op restauratie. Omvorming van stenen windmolen tot uitkijktoren is niet eenvoudig", Het Nieuwsblad, 25.02.2004. - Yob Hillewaert, "Molenaars tonen hun passie op 2 juni. 'Zelf een molen op de kop kunnen tikken", Krant van West-Vlaanderen, 24.05.2019.
Websites www. didier-snauwaert.be/beerlegem.htm ww. geneanet.org (genealogische gegevens van de opeenvolgende eigenaars). www. molenechos.org / Belgisch Molenbestand. www. wikipedia.org (over de naam Tarandus, over Jean Pede).
|