Poesele (Deinze), Vlaanderen - Oost-Vlaanderen
- Naam
- Poeselemolen, Smetsmolen
- Ligging
- Poekestraat 35A
9850 Poesele (Deinze)
noordzijde
500 m NW van de kerk van Poesele
kadasterperceel A63
(tot 1809: zuidzijde, Poekestraat 34)
Vlaanderen - Oost-Vlaanderen
- Gebouwd
- 1574 / 1639 / 1810
- Verdwenen
- ca 1580 (oorlog) / 1809, vernield / 1963, 23 juli, storm
- Type
- Staakmolen met open voet
- Functie
- Korenmolen, boekweitmolen
- Bescherming
- ---,
- Database nummer
- 3272
Karakteristiek
Beschrijving / geschiedenis
De Poeselemolen (naar de laatste eigenaars Smetsmolen genoemd) is een houten korenwindmolen en was altijd de enige windmolen van het dorp. Hij stond tot 1809 aan de zuidzijde van de Poekestraat (nr. 34) en sinds de heropbouw in 1811 aan de noordzijde van deze straat (nr. 35 A), op een halve kilometer ten noordwesten van de kerk van Poesele.
We zien hem aangeduid op:
- Ferrariskaart (ca. 1775) met het bruin symbool van een staakmolen (aan de zuidzijde van de Poeselemolen)
- Atlas der Buurtwegen (ca. 1844) met enkel het molenperceel
- Topografische kaart van Ph. Vandermaelen (ca. 1850) met de benaming "M(oul)in de Poesele" (aan de noordzijde van de Poeselestraat)
- Kadasterkaart van P.C. Popp (ca. 1855) met de benaming "Poesele Molen"
De molen werd opgericht door Jacob van Renterghem in 1574. De molen werd rond 1580 vernield tijdens de Troebelen. Christiaen Braet liet in 1639 een nieuwe molen oprichten, rechtover de plaats waar de eerste molen stond, op het stuk grond dat het klein kouterke van het Goed ter Briele werd genoemd. De heer van Nevele betwistte het maalrecht van molenaar Braet maar werd in het ongelijk gesteld. Zijn kleindochter Brigitte Braet huwde met Jan Baptist Van de Voorde, afstammeling van Judocus. De weduwe van Christian Braet was in 1667 eigenares van de Pietendriesmolen te Knesselare.
De molen werd grondig hersteld in 1746 en 1768. De laatste heroprichting gebeurde door Adriaan Declercq, schepen van Poesele in 1810, ter vervanging van de molen die in 1809 werd vernield. Adriaan huwde in 1777 te Poesele met Maria-Theresia Van de Voorde van Lotenhulle, kleindochter van Laureins Van de Voorde.
Uit het proces-verbaal van afpaling van de gemeente Poesele in 1812: "il existe un seul moulin dans la commune. Il appartient au sieur JBte Declercq et a été construit en 1811. Le propriétaire l'exploite lui-même. L'expert estime qu'à raison de son peu d'étendue et attendu que la commune est peu considérable, le produit qu'on en retire est beaucoup moindre que celui qu'on en tiererait dans une commune plus peuplée, ce qui influerait beaucoup sur sa valeur locative, s'il était mis en bail. Son revenu brut doit être évalué à 270 francs, en déduisant le tiers pour réparations le revenu net se trouve établi à 180 francs."
Florentinus Van de Voorde (°Lotenhulle 28.10.1778, †Poesele 05.06.1836), zoon van Carel Franciscus Van den Voorde en gehuwd met Francisca Bisschop, was eigenaar en uitbater van de Poeselemolen vanaf 1837. Zijn zoon Jan Baptist (°Poesele 23.07.1832, †Poesele 24.07.1875) volgde hem op.
De Bestendige Deputatie van de Provincie Oost-Vlaanderen verleende in 1855 de toestemming aan Jan-Baptist Van de Voorde om een stoommachine toe te voegen. Naast de molen verrees een stoommaalderijgebouw met schoorsteen.
In de jaren 1920 kon men niet minder dan 22 molens kon zien vanop Poeselemolen.
Op 25 november 1941 maalde Theoduul De Smet (+1948) voor de laatste keer.
In het begin van de jaren 1960 was de molen erg in verval geraakt. Een onweer, op 23 juli 1963, velde de molen definitief. Hij kwam neer in de gebouwen van de vroegere maalderij die eveneens geheel werden verwoest.
Opeenvolgende eigenaars sinds 1811:
- 1811, eigenaar: Jan Baptist Declercq, molenaar te Poesele
- voor 1834, eigenaar: Van de Voorde Florent, molenaar te Poesele
- later, erfenis: de erfgenamen (overlijden van Florent Van de Voorde)
- 08.02.1855, deling: Van de Voorde Jan-Baptist, molenaar te Poesele (notaris De Keyser)
- later, eigenaar: Van de Voorde Jean Alphonse, minderjarige en consoorten
- 09.11.1875, verkoop: Van der Vennet-De Coster Karel, olieslager te Lotenhulle (notaris Schelpe)
- 07.03.1882, erfenis: de weduwe en de kinderen (overlijden van Karel Van der Vennet)
- later, eigenaar: Van Haecke Theophiel
- 03.05.1892, verkoop: De Smet Aloïs, molenaar te Poesele (notaris Roels - houten windmolen en een gebouw met machineschouw en verdere gerieven)
- 07.04.1932, erfenis: de erfgenamen (overlijden van Aloïs De Smet)
- 27.04.1932, erfenis: de erfgenamen: a) De Smet Achiel, b) De Smet Maria Prudentia, c) De Smet Alidorius, d) De Smet Basiel en e) De Smet Theoduul
- 18.07.1935, deling: De Smet-Maerschalck Theoduul, landbouwer te Poesele (notaris De Muelenaere)
- 29.01.1948, erfenis: de weduwe, de kinderen en de kleinkinderen (overlijden van Theoduul De Smet)
Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS
Literatuur
Archieven en landkaarten:
- Ferrariskaart (ca. 1775)
- Atlas der Buurtwegen (ca. 1844)
- Topografische kaart van Ph. Vandermaelen (ca. 1850)
- Kadasterkaart van P.C. Popp (ca. 1855)
Literatuur
- Aloïs Janssens, Nevele in oude prentkaarten, Zaltbommel, 1973, 30
Molens in het Land van Nevele, in: Het Land van Nevele, XXII, nr. 4, p. 343 e.v.;
- Inventaris van de wind- en watermolens in de provincie Oost-Vlaanderen naar gegevens van het Archief van het Kadaster. Tweede aflevering. De arrondissementen Eeklo en Gent, in: Kultureel Jaarboek voor de provincie Oost-Vlaanderen, XV, 1961, 2 (Gent, 1962)
- F. De Potter & J. Broeckaert, Geschiedenis van de gemeenten der provincie Oost-Vlaanderen, reeks I, deel 6, Gent, 1864-70.
- A. Bollaert, De molen van Poesele, Het Land van Nevele, XXII, 1991, 4, p. 352-353.
- A. Bollaert & J. Luyssaert, Perceelsreconstructie van Poesele in de 17de eeuw met toponymie van de l7de eeuw tot heden, Het Land van Nevele, XII, 2-3, 1981.
- H. Holemans, Oostvlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 6. Gemeenten O-R, Opwijk, 2006, p. 50-51.
- Sloef (Maria Stallaert), "De molen van Poesele", wizzewasjes.be (15.01.2004)
- "Op bezoek te Adegem - Blakkeveld", Ons Meetjesland, IV, 1971, 2.
- D. De Vleeschouwer, Over de molenaarsfamilie Van de Voorde", Het Land van Nevele, jg. 40, 2009, 4, p. 87-203.
- A. Bollaert & A. Braet, "Vijftig jaar geleden verdween Poesele molen (1574-1963)", Het Land van Nevele, XLIV, 2013, 2, p. 82-126.
Mailberichten
- Maria Stallaert, 30.03.2013.
- Leo van der Drift, Den Haag, 17.02.2014