De Flietermolen is een stenen korenwindmolen, type bergmolen, op de noordwestzijde van de Flieterkouter (nr. 43), op 900 meter ten westen van de kerk van Tollembeek.

In maart 1786 verkreeg Franciscus Van Nuvel een octrooi van de hertog van Arenberg een stenen graanwindmolen op de Flieterkouter te Tollembeek. De effectieve oprichting gebeurde pas in 1788 door Jan de Walkiers, heer van Galmaarden. De grond hoorde toe aan de Armen van Tollembeek en werd op 29 februari 1788 in erfpacht gegeven.

In 1801 werd de molen, nog steeds eigendom van de Walkiers, uitgebaat door Judocus Vanopdenbosch.

Paul de Walkiers, heer van Galmaarden, kocht de molen op 14 juli 1760 en stond hem af aan zijn zoon Jan op 10 mei 1768.

In 1801 was hij nog eigendom van de Walckiers, en uitgebaat door Judocus Vanopdenbosch. Later aangeslagen door de Franse staat, werd de watermolen verkocht aan Andreas Parmentier, die tevens eigenaar werd van de Gemelingenmolen (watermolen) en Potaardeveldmolen (windmolen) in Galmaarden.

Tegelijk met de bovengenoemde molens in Galmaarden werd in juni 1806 te koop aangeboden: een water- en smoutmolen op de Marque  (Mark)  te Tollembeek,  zeer  wel  gelegen  en solide  gebouwd,  41 a 52 ca  groot   (of  1 dagwand 93 roeden); momenteel gepacht tot 1 augustus 1806 door Judocus van Opdenbosch. Ook hier is aan de watermolen een windmolen verbonden: “den kooper kan ook met dezelve date in pachte nemen eenen schoonen steenen windmolen, toebehoorende  aen d’Heer Bruyneel, en die altyd in pacht gegeven geweest is met dezen watermolen”. De eigenaar van de twee molens te Galmaarden en van de watermolen te Tollembeek is sieur Andreas Parmentier, wonende bij zijn moeder te Edingen (Markt 4). (advertentie in de "Gazette van Gend", nrs. 1273-1275 van 29 mei, 2 en 5 juni 1806.)

De Flietermolen werd, net zoals de Wielantmolen (watermolen), in 1808 verkocht door de Prefectuur van de Dijle aan Louis Wielant

We vinden de Flietermolen aangeduid op:

- Atlas der Buurtwegen (ca. 1842) als "Vlieter Molen"
- topografische kaart van Ph. Vandermaelen (ca. 1850) als "Slieter Molen" (bedoeld werd Flietermolen)
- kadastrale kaart van P.C. Popp (ca. 1855) als "Vlietermolen".

Opeenvolgende eigenaars:
- 1786, octrooi verkregen: Van Nuvel Franciscus
- 1788, oprichting: de Walkiers Jan, heer van Galmaarden, op grond van de Armen van Tollembeek (erfpacht op 29.02.1788)
- 1801, eigenaar: de Walkiers Jan, pachter-molenaar: Vanopdenbosch Judocus
- 1806, eigenaar: Parmentier Andreas, die woonde bij zijn moeder in Edingen (Markt 4)
- 1808, eigenaar: Wielant Louis
- voor 1834, eigenaar: a) Pilette Leonard, eigenaar te Ath, b) Brassum Charles Jean, te Geraardsbergen, c) Fransman Jean Eugène, advocaat te Enghien, d) Fransman Charles, advocaat te Brussel
- 05.10.1835, ruil: Clerebaut-Ceuterickx Judocus, landbouwer te Tollembeek (notaris Wielant)
- later, erfenis: en kinderen (overlijden van vrouw Ceuterickx)
- 16.09.1869, gift: Clerebaut Petrus Josephus, landmeter te Tollembeek (notaris Wielant)
- 20.01.1877, erfenis: de weduwe en kinderen (overlijden van Petrus Clerebaut)
- 13.02.1883, verkoop: Vangeyte-Roosens Charles Louis Joseph, landmeter te Tollembeek (notaris Wielant en Van den Bossche)
- 23.01.1918, erfenis: en kinderen (overlijden van vrouw Roosens)
- 08.09.1923, deling: Van Gyte-Simmelon Nestor, molenaar te Tollembeek (notaris Bellot)
- 22.02.1941, begin vruchtgebruik: a) Van Gyte-Simmelon Nestor, de weduwe (voor vruchtgebruik), b) Van Ghyte Josephus (voor 1/2 naakte eigendom), te Tollembeek en c) Van Gyte Robert (voor 1/2 naakte eigendom), te Tollembeek (overlijden van Nestor Van Gyte)
- 06.08.1954, verkoop: Hugo Albertus Victor & Derbaix (Darbé) Elsa, molenaar te Tollembeek (notaris Bellot)
- 1985, erfenis: de weduwe (overlijden van Albertus Hugo)
- tot 2016, eigenaar: Hugo, Mieke, Hubert & Marie-Thérèse (kinderen van Albert Hugo)
- 2016, verkoop: Julian Still

In 1843 was Judocus Clerebaut eigenaar. In 1926 hoorde de molen toe aan Louis Vangijte (Van Gyte).

De molen onderging een merkelijke beschadiging in 1940. Op 6 augustus 1954 werd de Flietermolen verkocht aan Albert Hugo en Elsa Darbé (Derbaix). Zij lieten op 22 juli 1954  de kap en het wiekenkruis afnemen. Een dieselmotor nam de taak over. Tot in 1976 maalde Albert Hugo in deze molen honderden kilo’s graan voor de boeren uit de streek van Tollembeek. Zijn kinderen Mieke, Hubert & Marie-Thérèse Hugo boden de witgekalkte molenromp in 2010 te koop aan.

De familie Hubert verkocht de molen in 2016 aan Julian Still (58), een Engelse boerenzoon die ruim twintig jaar in ons land werkte als crisismanager. De Flietermolen cvba werd opgericht bij notariële akte op 14 december 2016 (publicatie Belgisch Staatsblad, 19.12.2016).

Julian Still is volop bezig om de Flietermolen nieuw leven in te blazen. De vitale delen van de molen, de molenstenen en de Midget cilindermolen worden opgeknapt. Julian wil op een coöperatieve manier werken. Landbouwers, molenaars, bakkers en consumenten hebben een gemeenschappelijk doel: gezond brood op de plank krijgen. Daartoe wil Julian biomeel en biobloem produceren en de samenwerking tussen de verschillende participanten optimaliseren.
Julian slaagt erin zijn aanstekelijk enthousiasme over te brengen. Een eerste verkennende vergadering met boeren, molenaars, bakkers en technische en procesondersteunende medewerkers vond al plaats.

Hij heeft ondertussen al een architect onder de arm genomen om zo vlug mogelijk van start te gaan met de heropstart van de molen.

De molen is voorzien van een zelfscherpende molensteen met gaten erin. De uitslag (wat er bij het scherpen weggekapt wordt) van deze stenen was voorzien van een reeks langwerpige gaten. Ze hoefden niet gescherpt te worden, omdat ondanks het afslijten, de diepe gaten bleven bestaan. Enkel aan de krop, in het hart van de loper, diende de steen wat uitgediept te worden, om het graan ingang tussen de stenen te geven. De volledige steen moest af en toe worden vlak gezet. Deze stenen waren geen onverdeeld succes en komen zelden voor.

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

Maurits Peremans, "Thollembeek. Landkunde, Geschiedenis. Volkskunde", Brussel, 1926, p. 30.

De FLIETERMOLEN werd, omstreeks het jaar 1788, op den Flieterkouter in steen gebouwd door Jan de Walkiers, Heer van Galmaarden (13). De grond hoorde toe aan de Armen van Thollembeek en werd, den 29 Februari 1788, in erfpacht toegestaan (14). In het jaar X der Fransche Republiek (1801), was hij in bedrijf gesteld door Judo Vanopdenbosch. In 1843, heette de eigenaar Judocus Clerebaut. Tegenwoordig hoort de molen toe aan den h. Louis Vangijte.
De HERHOUTMOLEN werd in steen opgericht door Jan Franciscus Debilde uit Viane. De toelating werd verleend onder de Fransche Republiek, in het jaar 1795.

(13) Zie Gedenkschriften van den Geschied- en Oudheidkundigen Kring van Halle, nr 2, biz. 65.
(14) Staatsarchief Bergen. Conseil souverain de Hainaut, Register 212, f° 296.

Literatuur

Archieven
Arenbergarchief Kapucijnen Edingen, SEM 21 (octrooi 1786)
Archives de l'état à Mons. Conseil souverain de Hainaut, Register 212, f° 296 (erfpacht van de grond, 29 februari 1788).

Gedrukte bronnen
"Gazette van Gend", nrs. 1273-1275 van 29 mei, 2 en 5 juni 1806.

Werken
Hubert De Weerdt & Luc Cromphout, "De molens van Galmaarden", Londerzeel, 2017.
Gedenkschriften van den Geschied- en Oudheidkundigen Kring van Halle, nr. 2, p. 65.
Yvan Decoster, "Neringdoenden en handelaars te Tollembeek in de 19e eeuw, in: Bij ons in Tollembeek, dl. 6 (2e uitg.), 1995, p. 9-26.
Bernard Roobaert, "Overzicht van de molens van de streek van Edingen met hun oudste vermeldingen", Molenecho's, XXIV, 1996, nr. 3-4, p. 116-180 (160);
Maurits Peremans, "Thollembeek. Landkunde, Geschiedenis. Volkskunde", Brussel, 1926, p. 30.
Herman Holemans, "Kadastergegevens: 1835-1985. Brabantse wind- en watermolens. Deel 3: arrondissement Halle-Vilvoorde (M-Z)", Kinrooi, Studiekring Ons Molenheem", 1992, p. 66-67.
M.A. Duwaerts e.a., "De molens in Brabant", Brussel, Dienst voor Geschiedkundige en Folkloristische Opzoekingen van de Provincie Brabant, 1961;
B. Roobaert, "Een overzicht van de molens van het Oude Land van Edingen en hun oudste vermeldingen", in: "Het oude Land van Edingen en Omliggende, Herne, jg. XXI, 1993, nr. 2, p. 97-133, ill.
Y. Decoster, "Neringdoenden en handelaars te Tollembeek in de 19e eeuw", in: Bij ons in Tollembeek, dl. 6 (2e uitg.), 1995, p. 9-26 (15).
Paul Huys, "Molenannonces uit de "Gazette van Gend" in 1806", Molenecho's, XIV, 1986, 4, p. 181.

Persberichten
Tim Cinningham, "Wie wil Flietermolen kopen en behouden?" Het Nieuwsblad, 14.08.2010.
Marc Colpaert, "Galmaarden - Flietermolen staat te koop", editiepajot.be, 12.08.2010.
Peter Marquebreuck, "Herbestemming Flietermolen?", in: www. galmaarden.n-va.be/dossiers/herbestemming-flietermolen (30.07.2012)
Marc Colpaart, “Eigenaars doen aanvraag om gezinswoningen te bouwen. Verdwijnt de Flietermolen?” Het Laatste Nieuws, 0.L02.2015.
Marc Colpaert, “Nieuwe eigenaar belooft alles intact te houden. Flietermolen komt in Engelse handen”, Het Laatste Nieuws, 05.12.2015.
Marc Colpaert, "voormalig crisis manager (58) roept hulp inwoners in bij restauratie. Flietermolen krijgt nieuw leven", Het Laatste Nieuws, 21.06.2016.
MCT, "Flietermolen heeft nieuwe maalstenen nodig", Het Laatste Nieuws, 11.01.2018.
Marc Colpaert (MCT), "Ecologische hennepblokken voor bijgebouw Flietermolen", Het Laatste Nieuws, 27.04.2018.
Marc Colpaert (MCT), "Eerste pannenkoekendag Flietermolen is succes", Het Laatste Nieuws, 23.05.2018.