Molenzorg
navigatie Orp-le-Grand (Orp-Jauche), Waals-Brabant
Foto van <p>Moulin de Orp-le-Grand<br />Moulin Bernar<br />Moulin Joachim</p>, Orp-le-Grand (Orp-Jauche), Foto: Will Urselmann, Maastricht, dec. 2010 | Database Belgische molens © Foto: Will Urselmann, Maastricht, dec. 2010

Moulin de Orp-le-Grand
Moulin Bernar
Moulin Joachim

rue du Soldat Virgile Ovart 2
1350 Orp-le-Grand (Orp-Jauche)

op de Kleine Gete
kadasterperceel B235

50.703651, 4.992837 (Google Maps)
Bernar Meunerie
Voor 1278 / na 1637 / 1873
Turbine watermolen
Korenmolen
Bakstenen gebouw met vijf bouwlagen
Turbine
Nog aanwezig: 2 steenkoppels
Goed
---,
Niet beschermd
Bernar
Op afspraak, tel. 019 633160 (Bernar Meunerie)

Beschrijving / geschiedenis

De Moulin de Orp-Le Grand, Moulin Benar ou Moulin Joachim is een turbinewatermolen aan de rue du Soldat Virgile Ovart n° 2, op de Kleine Gete, 67 meter boven de zeespiegel.

Hij bestond al in 1278 en was toen uitgerust met een onderslagrad.

De molen bezorgde in 1278 het hertogelijk domein een inkomen van 18 mudden graan. Werd in 1376 verpacht voor 15 mudden graan. Op 22 september 1637 werd hij in brand gestoken door het Hollands garnizoen van Maastricht en de molen van Jauche-le-Mâle kreeg het banrecht toegewezen van Orp-le-Grand en Maret. Dit banrecht, na eerst eigendom te zijn geweest van de familie van Arenberg, werd later, samen met de grond waarop de molen van Orp-le-Grand stond, verkocht aan Antoine Legrand, inwoner van Maret, waarna het overging naar Jean-Jacques Renson. Daarna werd het banrecht geërfd door de broers van Jean-Jacques Renson, namelijk Georges en François, waarna het overging naar de kinderen van François en Cathérine Wouters (1783).

Eigenaars na 1830:
- voor 1830, eigenaar: Renson-Quarmeau Ferdinand, dagloner te Orp-le-Grand
- later, erfenis: de kinderen
- 25.04.1870, deling: Joachim-Renson Théodore Joseph, molenaar te Orp-le-Grand
- 22.04.1902, gift: Joachim-Dauphin Henri, industrieel te Orp-le-Grand (notaris Dechamps)
- 2015, eigenaar: Bernar Meunerie

In 1873 werd de molen herbouwd als een bakstenen gebouw met vijf bouwlagen. Het waterrad werd vervangen door een turbine. Er was een stoommachine aanwezig in 1907, maar er werd ook nog met de turbine gemalen: "moulin à vapeur et à eau". In 1910 werd met stoom ook elektriciteit opgewekt: "usine d'électricité à vapeur". De laatste molenaars waren de gebroeders Eugeen (°1921) en Remi (°1928) Bernar.

Het binnenwerk, met twee steenkoppels, en de turbine zijn nog aanwezig.

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

--------------------------------------------

Le moulin d'Orp-le-Grand, ou moulin Bernar du nom de son propriétaire actuel, parfois encore appelé moulin Joachim par les habitants les plus âgés d'Orp-le-Grand, a aussi une longue existence qui présente quelques points communs avec celle du moulin de Jauche-la-Marne. Un document de 1278 le cite également comme moulin banal appartenant aux ducs de Brabant.

D'aprés Tarlier et Wauters, il fut incendié le 22 septembre 1637 par la garnison hollandaise de Maestricht. Reconstruit, il passa aussi à la famille d'Arenberg qui le vendit à Antoine Legrand de Maret. En 1731, le moulin devint la propriété de Jean-Jacques Renson et de ses fréres Georges et François, puis en 1783 des enfants de ce dernier. Il sera par la suite occupé successivement par François de Hemptinne, Ferdinand Renson et Henri-Théodore Joachim. En 1909, Henri Joachim, .ls d'Henri Théodore abandonna la meunerie et transforma le moulin en centrale électrique qui permit d'assurer l'éclairage de la commune. La façade arriére du moulin porte d'ailleurs encore actuellement les isolateurs de départ des lignes électriques. En 1921, un certain Cuvelier reprit et poursuivit cette activité qui .nalement dura vingt ans. C'est de cette
époque que date la disparition de la roue à aubes et son remplacement par une turbine dont le rendement supérieur était mieux adapté à la production d'électricité. En 1929, Joseph Bernar remit le moulin en marche.
En 1976, les autorités provinciales décidérent de supprimer la retenue d'eau à l'origine de l'envasement local du lit de la riviére et de fermer le bief, qui fut alors comblé. Cette décision condamnait le moulin dont la turbine et le mécanisme, aujourd'hui silencieux, sont toujours intacts. Les bâtiments actuels se composent d'un logis érigé perpendiculairement à la rue auquel est accolé le moulin lui-même prolongé par des dépendances dans lesquelles l'exploitant actuel a installé un commerce de produits de meunerie, de semences et graines, d'aliments pour bétail, en particulier pour chevaux, de nourriture pour le petit élevage, d'engrais ...

Maïté Vanderbruggen

Herman Holemans, "Kadastergegevens: 1835-1985. Brabantse wind- en watermolens. Deel 7: arrondissement Nijvel (F-O)", Kinrooi, Studiekring Ons Molenheem", 1998, p. 75.
M.A. Duwaerts e.a., "De molens in Brabant", Brussel, Dienst voor Geschiedkundige en Folkloristische Opzoekingen van de Provincie Brabant, 1961.

Overige foto's

transparant

<p>Moulin de Orp-le-Grand<br />Moulin Bernar<br />Moulin Joachim</p>

Foto: Will Urselmann, dec. 2010

<p>Moulin de Orp-le-Grand<br />Moulin Bernar<br />Moulin Joachim</p>

Foto: Robert Van Ryckeghem, 19.06.2002

<p>Moulin de Orp-le-Grand<br />Moulin Bernar<br />Moulin Joachim</p>

Foto: Robert Van Ryckeghem, 19.06.2002

<p>Moulin de Orp-le-Grand<br />Moulin Bernar<br />Moulin Joachim</p>

Foto: Robert Van Ryckeghem, 19.06.2002

<p>Moulin de Orp-le-Grand<br />Moulin Bernar<br />Moulin Joachim</p>

Foto: Armand Carre (coll. Levende Molens - Molenecho's vzw)


Laatst bijgewerkt: dinsdag 14 april 2015
Stuur uw teksten over deze molen
Stuur uw foto's van deze molen
  

 

De inhoud van deze pagina's is niet printbaar.

zoek in databasezoek op provincieStuur een e-mail over molen <p>Moulin de Orp-le-Grand<br />Moulin Bernar<br />Moulin Joachim</p>, Orp-le-Grand (Orp-Jauche)homevorige paginaNaar Verdwenen Molens