De Landergemmolen is een houten korenwindmolen (type tweezolder-staakmolen op teerlingen) in de Landergemstraat 34, in de Sterhoek te Anzegem.

Op de huidige molenwal stond er al voor 1418 een staakmolen om graan te malen. Rond dat jaar overleed Wouter van Hemsrode, heer van Landergem: een heerlijkheid te Anzegem, Tiegem en Ingooigem, in leen gehouden van het grafelijk leenhof De Stenen Man te Oudenaarde. De enige zoon, Jacob, erfde het goed te Landergem met o.m. de windmolen. Tussen 1427 en 1433 was Florent Wielant heer geworden van Landergem.

Gedurende heel de 15e eeuw bleef de heerlijkheid (met de molen) in het bezit van de familie Wielant. Door het huwelijk van Florentine Wielant met Steven van Liedekerke, heer van Heestert en Zulte, kwam het goed met de molen in handen van de familie de Liedekerke, en dit voor de gehele 16e eeuw.

De godsdiensttroebelen vanaf 1566 zouden ook de Landergemmolen niet sparen. Hij vond er zijn ondergang. In het begin van de 17e eeuw werd hij heropgericht: een denombrement van 1631 vermeldt opnieuw de "meulene te Landreghem".

We zien de molen aangeduid op:
- Kaart van de Kasselrij Oudenaarde (1669, Stadsarchief Oudenaarde), als een staakmolen
- Fricxkaart (1712) als "Moulin de Landerghem"
- Villaretkaart (1745-1748) met het symbool van een staakmolen en met de benaming  "Moulin de Landerghem"
- Ferrariskaart (ca. 1775) met het bruin symbool van een staakmolen en de benaming "Moulin de Landerghem"
- Atlas der Buurtwegen (ca. 1845) met het grondvlak van een staakmolen op teerlingen
- Topografische kaart van Ph. Vandermaelen (ca. 1850) met de benaming "Landerghem Molen"
- Kadastrale kaart van P.C. Popp (ca. 1855) met het grondvlak van een staakmolen op teerlingen

In 1781 volgde een grote herstelling, die de molen in zijn huidige vorm opleverde. Er werd onder meer een nieuwe staak ingestoken: het exemplaar dat nu nog aanwezig is. Op deze staak lezen we in de maalzolder het jaartal "1781". Lager, een weinig boven de kruisplaten, lezen we: "P.I.W.B./M.M.K.R./TOT/W.A.R.G.M." (M schijnt jonger te zijn). De initialen P.I.W.B. wijzen op een molenmaker uit Waregem.

Molenaar Pieter Tack (Waregem 1795 - Anzegem 1884), gehuwd met Isabelle Defrenne, liet in 1870 een grondige herstelling uitvoeren. In dezelfde periode was Francis Tack molenaar. De familie Tack ketste zelf, met twee koppels paarden, van "aan de Leie tot aan de Schelde, van aan Bouveloo tot aan Banhout!", zoals Torie Mulders dit omschreef. De volgende molenaars waren: Karel Mestdagh (°Ingooigem 1815), gehuwd met Julia Vanpoucke (°Harelbeke 1810) samen met Charles Mestdagh (°Anzegem 1849). Zij woonden op de Sterhoek nr. 49.

De kinderen Tack plaatsten in 1901 een stoommachine in een bijgebouw om ook bij windstilte te kunnen malen (uit hun aanvraag bij de provincie: "... une machine à vapeur pour fournir la force motrice au moulin à défaut de vent"). Zoon Jan Tack was voorbestemd om zijn vader op te volgen, maar koos een andere weg. In de periode 1930 tot 1942 werd de molen bemalen door de gebroeders Van Ooteghem.

Het stilleggen van de molen in 1942 luidde een periode van verval in. Aanvankelijk diende hij nog als atelier voor kunstschilder Vermaut uit Kortrijk. In 1963 stortte de kap in en diende de constructie geschoord te worden. In 1970-1972 werd de Landergemmolen uitwendig hersteld en in 1991 weer draaivaardig gemaakt op initiatief van de Werkgroep West-Vlaamse Molens vzw.
In 2007 verkocht Frans Van Ooteghem, zoon van de laatste molenaar, de molen aan NV Quest for Property uit Brussel (zaakvoerder Bruno Janssens, Kruishoutem).

Ondanks het globale gave uitzicht, is de toestand van de molen gevaarlijk geworden. Hij is niet meer toegankelijk voor het publiek omdat de trap is doorgezakt. De staak of standaard is gespleten. Vooral is er de rotte toestand van de teerlingblokken, de koppen van de bovenste kruisplaat en de schoren aan de westzijde. De nderste kruisplaat bestaat uit twee I-ijzers naast elkaar. 

Nadat de eigenaar al meerdere malen op zijn onderhouds- en instandhoudingsplicht was gewezen, stelde de Inspectie Onroerend Erfgoed op  5 september 2014 een proces-verbaal op wegens ernstige verwaarlozing van de houten staakmolen: de stabiliteit van de molen komt in het gedrang waardoor hij, indien hij niet gestut en
geschoord wordt, zal instorten. Eind 2014 was de toestand nog steeds onveranderd.

In 2016 werd de molen gestut door Boers & Peusens bvba uit Munte (Merelbeke) om instorting te voorkomen. Deze stutting mag echter maar tijdig zijn, omdat na een aantal jaren, de molenkast (die niet meer kan kruien of meewiegen met wind, scheef kan trekken of verzakken - hetgeen trouwens in 2017 al werd vastgesteld.

Eigenaars na 1830:
- voor 1834, eigenaar: De Galard Etienne, eigenaar te Parijs
- voor 1845, mutatie: Van Outrijve-Masureel August, nijveraar te Roubaix. Molenaar was August (of Adolf) Vandenbroucke, van een uitgebreid molenaarsgeslacht in de streek van Waregem.
- 28.02.1913, erfenis: de weduwe en kinderen (overlijden van August Van Outrijve)
- 24.03.1931, verkoop: Van Ooteghem-Vandendriessche Edmond, werkman te Anzegem (notaris Hoeke)
- 14.01.1934, gift: a) Van Ooteghem Aloïs, b) Van Ooteghem Joseph, c) Van Ooteghem Andreas, d) Van Ooteghem Valère, e) Van Ooteghem Marguerite, f) Van Ooteghem Gerard, g) Van Ooteghem Robert en h) Van Ooteghem Medard
- 18.11.1956, afstand: Van Ootegem-Beyaert Robert Maria Joseph, elektricien te Anzegem (notaris Demeulemeester)
- 21.05.1973, erfenis: de weduwe (voor 1/3 vruchtgebruik) en kinderen (kinderen: a) Van Ooteghem Frans Aloïs, landbouwer te Anzegem (voor 1/4 volle eigendom + 1/4 naakte eigendom) en b) Van Ooteghem-Notebaert Marc Maurice (voor 1/4 volle eigendom + 1/4 naakte eigendom), te Zulte (overlijden van Robert Van Ooteghem)
- 15.05.1984, deling: a) de weduwe en b) Van Ooteghem Frans Aloïs, landbouwer te Anzegem (notaris Vandermeersch)
- 2007, verkoop: NV Quest for Property, Brussel (zaakvoerder: Bruno Janssens, Kruishoutem-Kruisem)

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

Jaarlijks aantal asomwentelingen

1991: 13.588
1992: 19.041
1993: 24.458
1994: 28.134
1995: 19.863
1996:   9.922
1997: 13.548
1998:      986
2001:  19.958
2002:    3.926
2003:   9.630
2004: 10.184
2005:   4.056
2006:   3.566
2007:          0
2008:          0
2009:          0
2010:          0
2011:          0
2012:          0
2013:          0
2014:          0
2015:          0
2016:          0
2017:          0
2018:          0
2019:          0
2020:          0
-----------------------------
Found & Baker properties, Hendrik Consciencelaan 70, Brugge; Kortrijksesteenweg 128, 9000 Gent (2020)
Unieke hoeve met windmolen uit de 17de eeuw
Landergemstraat 34, 8570 Anzegem
€ 420.000
Type: Hoeve (Huis)
Woonopp.: op aanvraag
Grondopp.: 3.275 m²
Slaapkamers: op aanvraag
Bebouwing: op aanvraag
Bouwjaar: op aanvraag
EPC: Bekijk info
Te renoveren hoeve met authentieke windmolen op een uitstekende ligging te Anzegem.
Prachtig uitzicht over de velden. Grondoppervlak: 3275 m2. Mooie percelen grond van 2.141 m² (hoeve) en 1.134 m² (molen). De hoeve mag volledig verplaatst en herbouwd worden naar 1.000 m³. De Landergemmolen, een houten korenwindmolen, is een beschermd monument en vraagt een grondige renovatie. Ook het bijhuis mag verbouwd worden. Een unieke opportuniteit voor wie houdt van geschiedenis, rust en stilte. Voor meer informatie, contacteer Charlotte Huysman, tel. 0471/84.39.50 of charlotte@found-baker.be.

Torie Mulders (pseudoniem van Hector Vindevogel), "De windmolens tussen Schelde en Leie, in: Handelingen van de Koninklijke Geschied- en Oudheidkundige Kring van Kortrijk, XXII, 1946-1948, p. 46-107 (p. 98-99)(uitgegeven handschrift uit 1931).
Zuidweerd de Sterhoek staat heden stille de Molen te Landeghem.
Ze werd door de beschieting niet te erg geschonden en is geheel ongemonterd geworden.
De familie Tack, die ze sedert 1843 gebruikte, is nu vandaag verhuisd en alzoo is er gevaar voor afbreken gekomen.
Jammer, want de jonge Jan Tack was reeds van kindsbeen af in 't muldersbedrijf gekweekt, en ik zag hem reeds als voortzetter van den stiel aangewezen.
Waar is den tijd dat Tack ketste met twee koppels peerden: van aan de Leie tot aan de Schelde, van aan Bouveloo tot aan Banhout!...
Wie weet doemt er geen andere liefheber op.
Zekere Vanooteghem, gebuurman van de molen te Landeghem, heeft de molen gekocht en ze draait weer.
(Naschrift op p. 105: "De molen te Landeghem op Anzegem staat stil, maar dient als werkplaats aan den kunstschilder Vermaut uit Kortrijk").

Persbericht
"En de ster, die fonkelt weer", Het Wekelijks Nieuws, ed. Waregem, 29.12.2017.
Anzegem - Het gehucht De Sterhoek heeft eindelijk opnieuw een fonkelende ster op zijn molen. “De molenster is altijd voor iedereen een lichtbaken geweest. Vooral in deze donkere dagen. Je kan ze zien vanuit Wortegem tot Tiegem, Vichte en Ingooigem en zelfs ook op bepaalde plaatsen in Waregem”, zegt Pol Deweer van de werkgroep Sterhoek.

Literatuur

Archieven en landkaarten
- Kaart van de Kasselrij Oudenaarde (1669, Stadsarchief Oudenaarde)
- Fricxkaart (1712)
- Villaretkaart (1745-1748)
- Ferrariskaart (ca. 1775)
- Atlas der Buurtwegen (ca. 1845)
- Topografische kaart van Ph. Vandermaelen (ca. 1850) 
- Kadastrale kaart van P.C. Popp (ca. 1855).

Gedrukte bronnen
- Jaarverslag 2014 Agentschap Inspectie RWO - cel onroerend erfgoed.

Werken
Torie Mulders (pseudoniem van Hector Vindevogel), "De windmolens tussen Schelde en Leie, in: Handelingen van de Koninklijke Geschied- en Oudheidkundige Kring van Kortrijk, XXII, 1946-1948, p. 46-107 (p. 98-99)(uitgegeven handschrift uit 1931).
Chr. Devyt, "Westvlaamse windmolens. Inventaris volgens de toestand op 1 januari 1965", Brugge, 1966, p. 61.
Luc Devliegher, "De molens in West-Vlaanderen", Tielt/Weesp, 1984, p. 108-109 (Kunstpatrimonium van West-Vlaanderen, 9).
Jeroen Cornilly, "Monumentaal West-Vlaanderen. Beschermde monumenten en landschappen in de provincie West-Vlaanderen. Deel 1. Arrondissementen Ieper, Kortrijk, Roeselare, Tielt", Brugge, 2001, p. 28.
L. Denewet, "Geschiedkundig overzicht van de Landergemmolen te Anzegem", in: Mededelingenblad Werkgroep West-Vlaamse Molens, VI, 1990, p. 11.
Torie Mulders, "De windmolens tussen Schelde en Leie", in: Handelingen van de Koninklijke Geschied- en Oudheidkundige Kring van Kortrijk, XXII, 1946-1948, p. 46-107;
G.K. Kockelberg, "Molens van Anzegem", in: Ons Molenheem, XXX, 2005, nr. 2, p. 28-32.
P. Mattelaer, "Molens van groot-Anzegem", in: 33ste Jaarboek van de Geschied- en Heemkundige Kring "De Gaverstreke", Waregem, 2005, p. 147-198, ill.
Herman Holemans, "Westvlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 1. Gemeenten A-B", Kinrooi, Studiekring Ons Molenheem, 1993.
"Provinciale draaipremie voor ambachtelijke molens. Aantal asomwentelingen van West-Vlaamse molens in 2004-2009", in: /West-/Vlaams Molenblad, XXVI, 2010, 3, p. 115-118.
R. De Clercq, F. Speleers, L. Goeminne, "Bevolking en grondbezit te Anzegem in de 18de eeuw", Jaarboek van de Geschied- en Heemkundige Kring De Gaverstreke, jg. 30, 2002, p. 347-382.
"Aantal asomwentelingen van West-Vlaamse molens in 2010", in: /West-/Vlaams Molenblad, XXVII, 2011, 1, p. 50.
Lieven Denewet, "Bij het titelblad. Instortingsgevaar voor de Landergemmolen van Anzegem", in: /WestVlaams Molenblad, XXVII, 2011, 3, p. 111-112.

Persberichten
"En de ster, die fonkelt weer", Het Wekelijks Nieuws, ed. Waregem, 29.12.2017.

Mailberichten
Maarten Osstyn, Adegem, 11.03.2015.
Tim Arts, 11.08.2016