NVZ, "Wordt de Geluveldmolen ooit nog gerestaureerd?" Krant van West-Vlaanderen, editie Westhoek, 23.08.2019, p. 61 Geluveld. Nq sensibiliseringsacties in 1978 en 2009 stelt Molenzorg Vlaanderen vzw de molen van Geluveld opnieuw in het daglicht. Directe aanleiding is het gerucht dat stappen worden ondernomen om de wettelijke bescherming van de molen op te heffen. "De Geluveldse molen bestond zeker al in 1641, want hij staat getekend op de kaarten van Sanderus. Van 1737 tot 1966 was de molen eigendom van de adellijke familie Keingiaert de Gheluvelt" zegt molenkenner Lieven Denewet. "De molen werd tijdens WO I door de Duitsers vernield. In 1923 kocht Léonie Keingiaert de Gheluvet de Plaatsmolen in Watou. Ze liet hem afbreken en terug opzetten in Geluveld, op dezelfde plaats waar de vooroorlogse molen stond. Er werd een kunstmatige heuvel gemaakt om een betere windvang te garaneren. De molen heeft maar een viertal jaar gemalen. In oktober 1926 werd hij stilgelegd dels omdat de kasteelvrouw geen verbeteringen wilde aanbrengen. Na het stilleggen begon meteen het verval." "Na haar overlijden in 1966 gingen al haar eigendommen, waaronder de molen, naar De Vereniging van de Adel van het Koninkrijk België en baron Henri d'Udekem d'Acoz werd belast met het toezicht. In 1971 werd de molen verkocht aan de provincie die hem in 1977 doorverkocht aan de gemeente Zonnebeke voor een symbolische frank. In 1980 verkocht toenmalig burgemeester Pul Priem de molen aan architect Snauwaert uit Oostende. In juli 2005 kocht het gemeentebestuur, onder leiding van burgemeester Dirk Cardoen, de molen terug voor 7.500 euro." In fases De Geluveldse molen werd destijds een beschermd monument, maar de restauratie bleef maar aanslepen. De hoge kosten zijn er de oorzaak van. "We zijn met 'Red de Geluveldmolen' nu een nieuwe sensibiliseringsactie gestart", zegt Lieven Denewzet. "Het gaat om een middeleeuwse mlensite. Het is tevens een oorlogsrelict en de laatste van de ruim 40 Zonnebeekse windmolens. Daarbij is het een van de twee laatste grote West-Vlaamse molendossiers en wereldwijd de op één na laatste staakmolen met een vliegende gaanderij;" "We zijn realistisch genoeg dat de restauratie niet in een keer kan gebeuren. Vandaar dat we voorstellen om eerst enkel de molenvoet aan te pakken en pas over vijf jaar de herstelde houten bovenbouw aan te pakken. Het ou mooi zijn, mocht dit kunnen gebeuren in het Léonie Keingiaertjaar. Als de nu goed ingepakte molen maar niet weggenomen wordt." Geen prioriteit In een reactie stelt burgemeester Dirk Sioen (#Team8980) dat de molen onder onroerend eerfgoed valt en zo aan regels gebonden is. "De restauratie zou een hoop centen kosten en er zijn nu andere prioiriteiten. Daarbij zaal de molen op de plaats waar hij nu staat, nooit meer kunnen draaien wegens te weinig windvang door de gebouwen errond. Misschien moeten we uitzien naar een andere plaats of op de huidige plaats een kleine molen plaatsen naar hetzelfde model. Alle mogelijkheden blijven open, maar het zal niet voor direct zijn", aldus de burgemeester. Onderschrift foto: Al jaren staat het karkas en de voet van de molen met bijhorende stukken ingepakt nabij het dorpsplein. (foto ZB).
Erik De Block, "Kan Geluveldmolen nog gered worden? Vzw Molenzorg Vlaanderen klopt aan bij gemeente Zonnebeke voor restauratie", Het Laatste Nieuws, 27.08.2019. Foto: Maxime Petit De molen is al lang in slechte staat en werd destijds deels ontmanteld. Onder andere de wieken zijn weg. Zonnebeke.De vzw Molenzorg Vlaanderen lanceert de sensibiliseringsactie ‘Red de Geluveldmolen’. “Niet alleen is het een middeleeuwse molensite, het is ook een oorlogsrelict en de laatste van veertig Zonnebeekse windmolens”, zegt voorzitter Lieven Denewet.De staakmolen naast een bankkantoor in de drukke Menenstraat (N8) heeft alvast een rijke geschiedenis. De molen stond aanvankelijk in Watou en verhuisde in de jaren ’20 naar Geluveld, op dezelfde plaats waar voor de Eerste Wereldoorlog al een molen stond. Er werd een kunstmatige heuvel aangelegd om meer wind te kunnen vangen. De molen heeft echter maar vier jaar gemalen.In 1971 werd de provincie eigenaar van de molen. Zes jaar later werd de staakmolen verkocht aan de gemeente Zonnebeke voor één symbolische frank. Hoewel de molen al sinds 1973 beschermd is, heeft de gemeente nooit stappen ondernomen om hem te restaureren. In 1980 verkocht toenmalig burgemeester Paul Priem de molen aan architect Snauwaert uit Oostende, maar in juli 2005 kocht de gemeente Zonnebeke de molen terug voor 7.500 euro. Foto Maxime Petit. De staakmolen staat er maar troosteloos bij. Restauratie De molen verkeert echter al decennia in slechte staat. Om dringende reden werd de molen in 1992 zelfs deels ontmanteld om verder verval te voorkomen. De restauratie werd vijf jaar geleden geraamd op een half miljoen euro, waarvan de gemeente twintig procent of honderdduizend euro zou moeten betalen. “De directe aanleiding van onze sensibiliseringsactie is het gerucht dat er van officiële zijde stappen ondernomen worden om de wettelijke bescherming op te heffen”, legt Lieven Denewet uit. “Uiteraard gaan we hiermee niet akkoord. De Geluveldmolen is zowel op molenbouwkundig als op historisch vlak te belangrijk om zomaar op te geven. We hebben het schepencollege dan ook onze motivatie en studie bezorgd. We zijn realistisch genoeg om te beseffen dat de heropbouw niet in één keer kan gerealiseerd worden. Vandaar ons voorstel om aanvankelijk alleen de molenvoet aan te pakken en pas na vijf jaar de herstelde houten bovenbouw aan te pakken.” Foto Maxime Petit. Aan de Geluveldmolen staat een infobord. Bewaarde stukken niet meer bruikbaar Het schepencollege bespreekt binnen twee weken de studie van de vzw Molenzorg Vlaanderen. “We zijn bezig met de opmaak van ons beleidsplan voor deze legislatuur en bekijken wat we kunnen realiseren”, reageert burgemeester Dirk Sioen (#Team 8980). “Maar ik wil ten eerste formeel ontkennen dat de gemeente stappen zou ondernomen hebben om de wettelijke bescherming op te heffen. De molen restaureren zou mooi zijn, maar het moet financieel haalbaar zijn. De molen behoort niet tot onze prioriteiten. Op die plaats zou de molen ook nooit meer maalvaardig kunnen zijn omdat ze te weinig wind vangt door de gebouwen in de buurt. Ik ben eerder voorstander van een kleiner schaalmodel op een andere plaats. Na de ontmanteling hebben we alle stukken bewaard, maar ze zijn niet meer bruikbaar.” Foto JVK Tien jaar geleden voerde de plaatselijke KWB al campagne om de molen opnieuw in ere te herstellen.
Noël Vandewiele, "Plannen voor ontmanteling in verval geraakte molen Geluveld. Restauatie zou hoop centen kosten", Krant van West-Vlaanderen, 08.01.2021. GELUVELD - Komt de molen in Geluveld terug of komt er een nieuwe molen? Schepen van Toerisme Sabine Vanderhaeghen zegt dat nog maar 5% van de oude molen bruikbaar is. De molengeschiedenis loopt al enkele jaren in het Margarethadorp. Volgens molenkenner Lieven Denneweth stond er al in 1641 een molen die van 1737 tot 1966 eigendom was van de adellijke familie Keingiaert de Gheluvelt en tijdens de Eerste Wereldoorlog werd vernield. In 1923 kocht Léonie Keingiaert de Gheluvelt de plaatsmolen in Watou. Ze liet hem afbreken en terug opzetten in Geluveld, op dezelfde plaats waar de vooroorlogse molen stond. Er werd een kunstmatige heuvel gemaakt om een betere windvang te garanderen. De molen heeft maar een viertal jaar gemalen. In oktober 1926 werd hij stilgelegd deels omdat de kasteelvrouw geen verbeteringen wilde laten aanbrengen. Na het stilleggen begon meteen het verval. Beschermd monument Na haar overlijden in 1966 gingen al haar eigendommen, waaronder de molen, naar De Vereniging van de Adel van het Koninkrijk België en baron Henri d’Udekem d’Acoz werd belast met het toezicht. In 1971 werd de molen verkocht aan de provincie die hem in 1977 doorverkocht aan de gemeente Zonnebeke voor een symbolische frank. In 1980 verkocht toenmalig burgemeester Paul Priem de molen aan architect Snauwaert uit Oostende. In juli 2005 kocht het gemeentebestuur, onder leiding van burgemeester Dirk Cardoen, de molen terug voor 7.500 euro. De Geluveldse molen werd destijds een beschermd monument, maar de restauratie bleef maar aanslepen. De hoge kosten zijn er de oorzaak van. Tijdens de laatste gemeenteraad verklaarde schepen van Toerisme Sabine Vanderhaeghen dat er plannen zijn voor de ontmanteling van de molen en die zouden in 2022 moeten gebeuren. “Na de ontmanteling zullen de stukken bewaard worden en we kijken dan ook uit naar een andere locatie om de molen te plaatsen. Op zijn oorspronkelijke plaats was er onvoldoende windvang. De raming van de renovatiekosten is nog niet bekend”, stelt de schepen nog. Kleinere molen? Tijdens de raadszitting opperde Luk Hoflack het idee om een nieuwe molen te plaatsen. Het zal goedkoper zijn dan renovatie. Misschien zou het goed zijn om bij Onroerend Erfgoed te vragen de molen te schrappen. Een gerenoveerde molen zou geld blijven kosten.” Begin dit jaar opperde burgemeester Dirk Sioen ook die gedachte. “De restauratie zou een hoop centen kosten. Misschien moeten we uitzien naar een andere plaats of op de huidige plaats een kleine molen plaatsen naar hetzelfde model.”
Literatuur
Jozef Maes, De Oude Molen van Geluveld in: De Belgische Molenaar, LXII, 1967, nr. 17, p. 246-247. Chr. Devyt, "Westvlaamse windmolens. Inventaris volgens de toestand op 1 januari 1965", Brugge, 1966, p. 72; Luc Devliegher, "De molens in West-Vlaanderen", Tielt/Weesp, 1984, p. 420-421 (Kunstpatrimonium van West-Vlaanderen, 9); Jeroen Cornilly, "Monumentaal West-Vlaanderen. Beschermde monumenten en landschappen in de provincie West-Vlaanderen. Deel 1. Arrondissementen Ieper, Kortrijk, Roeselare, Tielt", Brugge, 2001, p. 239; John Verpaalen, "Molens van de frontstreek", Kortrijk, 1995, p. 62-65; A.R. Goussey, "De windmolens van Watou", in: Bachten de Kupe, IX, 1967, p. 154-159; opnieuw verschenen in: Aan de Schreve, X, 1980, 4, p. 1-5; Roland Annoot, "De molens in het Westland", Ieper, 1950, p. 12; Jozef Maes, "De oude molen van Geluveld", in: De Belgische Molenaar, LXII, 1967, nr. 17 (7 sept.), p. 246-247; (L. Smet), "Geluveld", in: Molenecho's, VI, 1978, p. 50-51; John Verpaalen, "Windmolens in de actualiteit [Langemark; Geluveld; Zarren-Werken; Merkem; Komen; Diest; Tessenderlo]", in De Belgische Molenaar en Levende Molens, jg. 77 (1982), nr. 11 (november), p. 236 en 245, ill.; Marcel Pauwels, "De molens van Geluveld", in: Zonneheem, Heemkundig tijdschrift van 'De Zonnebeekse Heemvrienden', Zonnebeke, jg. 8, 1979, nr. 2, z.p., ill., plan; Dirk Ooghe, "De molen(s) van Geluveld", in: Het Zonneheem, 38ste jg., 2009, nr. 2 (april-juni), p. 21-32. Herman Holemans, "Westvlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel III. Gemeenten H-J", Kinrooi, Studiekring Ons Molenheem, 1995. E-mail van Nick Verhellen, Hooglede, 07.01.2011 (achterkleinzoon van molenaar Frederic Verhellen).
Persberichten "De houten windmolen en nabijliggende bossen worden provinciegoed", Het Ypersch nieuws", 21.08.1970, p. 13. Tz., "Geluveldse molen wordt opgeknapt en gaat verhuizen", in: Het Laatste Nieuws, 17 augustus 1978. BI, "Molen van Geluveld wordt gerestaureerd", Het Wekelijks Nieuws, 31.01.1992, p. 25. SHI, "Staakmolen in de eerste herstellingsfase", Het Laatste Nieuws, 19.06.1992, p. 16. N. V(andewiele), "Gemeente koopt de Geluveldse korenstaakmolen. Restauratie kan beginnen", in: Het Wekelijks Nieuws, 22.07.2005. EV, "KWB presenteert ‘Molenwiekend door Geluveld'. Gheluveltmolen herrijst", in: Het Wekelijks Nieuws, 05.06.2009. DDW, DMN, "Geluveld. KWB wil staakmolen heropbouwen", in: Het Laatste Nieuws, 12.06.2009, p. 17. PLI, "Molen", in: Het Nieuwsblad, 16.06.2009. "De Geluveldmolen wordt niet verkocht", De Weekbode, 08.02.2014. NVZ, "Wordt de Geluveldmolen ooit nog gerestaureerd?" Krant van West-Vlaanderen, editie Westhoek, 23.08.2019, p. 61. Erik De Block, "Kan Geluveldmolen nog gered worden? Vzw Molenzorg Vlaanderen klopt aan bij gemeente Zonnebeke voor restauratie", Het Laatste Nieuws, 27.08.2019. Noël Vandewiele, "Plannen voor ontmanteling in verval geraakte molen Geluveld. Restauatie zou hoop centen kosten", Krant van West-Vlaanderen, 08.01.2021.
|