Molenzorg
navigatie Hamme-Mille (Beauvechain), Waals-Brabant
Foto van <p>Moulin de Litrange<br />Moulin de la Forge<br />Moulin de Fer</p>, Hamme-Mille (Beauvechain), Foto: Ton Slings, Heerlen, 24.10.2013. | Database Belgische molens © Foto: Ton Slings, Heerlen, 24.10.2013.

Moulin de Litrange
Moulin de la Forge
Moulin de Fer

Rue des Claines 32
1320 Hamme-Mille (Beauvechain)

Bois Nicaise
op de Néthen
kadasterperceel C2
coördinaten: 50.781364,4.703316

50.781418, 4.703959 (Google Maps)
Privaat
Voor 1494
Middenslag watermolen
Korenmolen
Bakstenen gebouw
Breed metalen/houten middenslagrad onder afdak (verwijderd)
Gedeeltelijk
Gerenoveerd als woning, rad verwijderd rond 1990
---,
Niet beschermd
Geen
Niet toegankelijk

Beschrijving / geschiedenis

De "Moulin de Litrange", "Moulin de la Forge" of "Moulin de Fer" is een korenwatermolen in de Rue des Claines 32, op de Nethen, ten westen van de Chaussée de Louvain à Namur (steenweg Leuven-Namen), op 50,53 meter boven de zeespiegel.

De molen verkeerde rond 1494 in bouwvallige toestand. De abdij van Valduc nam de molen in rente van de Chièvres, heer van Bierbeek, tegen de volgende voorwaarden: de huurder moest de molen herstellen, een jaarlijkse cijns betalen van 50 rijnsgulden en hem terug in het bezit stellen van de erfgenamen van de heer van Chièvres mits terugbetaling van de bedragen uitgegeven voor de herstelling van de molen. In 1507-1508 bracht dit bedrijf een jaarlijks inkomen op van 12 mudden rogge. De molen kwam dan terug in het bezit van de heren van Bierbeek.

Charles de Croy, hertog van Aarschot, deed op deze plaats een smederij en een molen voor het bewerken van ijzer oprichten. Het is om deze reden dat de molen nog steeds "Moulin de la Forge" genoemd wordt. In 1686 was de molen, toen "Moulin de Fer" genaamd, aan 35 gulden per jaar verhuurd.

Voor 1830 was de molen nog enkel als graanmolen in gebruik.

Eigenaars na 1830:
- voor 1834, eigenaar: Stas François, notaris te Leuven
- 03.06.1864, erfenis: de kinderen (ovelrijden van François Stas)
- 26.08.1892, verkoop: a) De Bruyn-De Raes Jean Philippe Marie (voor 5/6 volle eigendom en voor 1/6 naakte eigendom), eigenaar te Holsbeek en b) Stas-Van Inthoudt Egide, de weduwe (voor 1/6 volle eigendom), eigenares te Kessel-Lo (notaris Van Bellingen)
- 05.12.1896, einde vruchtgebruik: De Bruyn-De Raes Jean Philippe Marie, eigenaar te Holsbeek (overlijden van de weduwe Van Inthoudt van Egide Stas)
- 10.10.1919, verkoop: Verbiest-De Rijck Jean Baptist, landbouwer te Rillaar (notaris De Bruyne - "moulin hydraulique")
- 08.11.1954, verkoop: De Troyer-Cieters Léo Victor, molenaar te Hamme-Mille (notaris Charlot)
- 2015, eigenaar: De Troyer L.

De molen staakte alle bedrijvigheid in 1957. Zijn breed waterrad, onder een afdak, werd verwijderd rond 1990. De spaarvijver is opgevuld.

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

-------------------------------

L'implantation d'un moulin à cet endroit date de plus de cinq cents ans, il était appelé alors le Moulin de Litrange. Il était tombé en ruine lorsque, vers l'année 1493-1494, l'abbaye de Valduc le prit en arrentement. Plus tard l'usine retourna aux seigneurs de Bierbeek, et Charles de Croy fit construire en cet endroit une forge et un moulin pour battre le fer.
En 1686, le moulin, que l'on appelle alors le Moulin de fer était loué 35 florins par an et on avait cédé aux seigneurs de Bossut les 16 bonniers de terres, de prairies et d'étangs qui en dépendaient.
Aujourd'hui le moulin sert de logis et ne se visite pas, il a perdu sa roue et le bief a été comblé. Il subsiste sur la Néthen un ouvrage qui servait a dévier le cours des eaux vers les aubes; celui-ci mériterait restauration.

Herman Holemans, "Kadastergegevens: 1835-1985. Brabantse wind- en watermolens. Deel 7: arrondissement Nijvel (F-O)", Kinrooi, Studiekring Ons Molenheem", 1998, p. 25.
M.A. Duwaerts e.a., "De molens in Brabant", Brussel, Dienst voor Geschiedkundige en Folkloristische Opzoekingen van de Provincie Brabant, 1961.

Overige foto's

transparant