De achtzijdige bakstenen rosmolen op de historische hoeve Groot Kalkaertsleen, aan de Kalkaertweg 12, werd gebouwd in 1855. De toenmalige eigenares was Eugenie Victorine Bédert, grondbezitster uit Esen.

Hij is buitenwerks 5,40 m breed; het bouwmateriaal is rode baksteen van 18 x 9 x 4,5 cm en is wit beschilderd. In de wanden bevinden zich een ingang en twee luikopeningen. Het strodak werd maar in 1976 door een pannendak vervangen. Rondom ligt een bakstenen looppad voor het paard. De koningsspil (34 x 34 cm, afgeschuinde hoeken) draait op een ijzeren pen in een vetpot, die geplaatst is in een blauwe natuursteen van 25 x 25 cm. Langs boven wordt de spil recht gehouden door een vierzijdig kransstuk waartegen ook de dakkepers aanlopen; boven het dak is de spil thans afgezaagd. Rechts bevond zich de maalinrichting; er was een koppel molenstenen (diameter 108 cm, dikte 18 en 23 cm). Er werd graan gemalen voor het bakken en gerst voor dierenvoeder.

Het rosmolengebouwtje wordt goed onderhouden, maar hij mist zijn staartbalk en het steenkoppel. Links stond de karninrichting. Een schijfloop (11 staven) wordt nu bewaard in het museum van de heemkring "Bachten de Kupe" te Izenberge. Er waren twee paarden nodig voor het malen en één voor het karnen. De paarden liepen alleen, maar moesten soms wel tot spoed aangemaand worden; ze liepen met de zon mee.

De boerderij werd in de jaren 1980 uitgebaat door André Verstegen. Op 10 juni 2002 werden delen van de historische hoeve Groot Kalkaertsleen, waaronder het rosmolengebouw, beschermd als monument. Boven op het afdekkapje werd in 2012 een kleine staakmolen geplaatst. Decoratief, dat wel, maar eigenlijk historisch niet echt passend...

Luc DEVLIEGHER & Lieven DENEWET

Literatuur

Luc Devliegher, "Rosmolens in de Westvlaamse kuststreek", in: Biekorf, LXXVI, 1975-1976, p. 257-360; ook verschenen als monografie (Brugge, 1977, 110 p. en 1983, 154 p. - 2de herziene uitgave: Provinciaal Museum van het Bulskampveld te Beernem, Katalogen en Bijdragen, 2), p. 92-94.
I. Zeebroek, "Archeologische prospectie Middelkerke (Leffinge) - Kalkaerteg 12 (prov. West-Vlaanderen), VIOE, onuitgegeven rapport, 2010.
Herman Holemans, "Rosmolens in de provincie West-Vlaanderen in de periode 1834-1900. Deel 5", Studiekring Ons Molenheem, 1994, 1, p. 3-8.
"De molens van Middelkerke", in Graningate (Driemaandelijks tijdschrift van de Heemkring van Middelkerke), II, 1982, nr. 5, p. 1-87 (68).