De Slijpkotmolen is een watermolen met bovenslagrad op de Slijpkotmolenbeek of Meerbeek aan de oostzijde van de Kleibergstraat (nr. 8). De benaming Slijpkotmolen verwijst  naar een vroegere functie als slijpmolen. De beek ontspringt dichtbij de Hoogstraat te Zegelsem en uitmondt in de Zwalm. De molenvijver ligt aan de overzijde van de straat.

De molen hing af van de heerlijkheid Nederbrakel, een bezit van de familie Lalaing van Schorisse. In 1571 werd de molen vermeld als een oliemolen (toenmalige plaatsnaam: Eeckeveld): "Pieter van Erpe haudt in pachte van jonchere Guillaume van Hersele de slachmuelen staende up d eeckeveld voor de somme van 96 p. par. tsrs ende boven dien een hondert lijsaetsbroots tsrs gheextimeert 5 p., item noch 3 stoopen smauts tsmaut den stoop 14 scheil. par. es 2 pond 2 schell., item noch 3 halster saets ghestampt, daer vooren 24 schell., item noch jaerlicx te betaelene anden grave van Lalaing 6 stoepen smauts daervooren 4 p. 4 schell. ende noch van penninc rente toebehoorende tclooster te Gielinghen 42 schell. par. tsrs, dit al sonder afslach van pachte daer mede dese voorsch. somme gheaugmenteert loopt tsamen 128p. 9 schell. (par.)" (Penningkohieren Nederbrakel, 1571, f° 24 r°); "... de olije muelene ..." (Penningkohieren Nederbrakel, 1572, f° 20 r°).

We zien de molen aangeduid op:
- Villaretkaart (1745-1748) met de benaming "Moulin de Schelecot"
- Ferrariskaart (ca. 1775)
- Atlas der Buurtwegen (ca. 1844)
- Topografische kaart van Ph. Vandermaelen (ca. 1850) met de benaming "Slypkot Molen"
- Kadastrale kaart van P.C. Popp (ca. 1860).

Voor 1834 werd de molen een graan- en moutmolen en op het laatst enkel een graanmolen

Het huidig gebouw dateert van 1783: dat jaartal komt voor in de geveltopankers. Dat jaartal is ook te lezen op een balk in het woonhuis. Het molengebouw maakt deel uit van een hoeve.

De watermolen werd in 1834 ingedeeld in klasse 1 met een kadastraal inkomen van (slechts) 96 frank.

Eigenaars na 1830:
- voor 1834, eigenaar: Bousart Jan-Baptist, zonder beroep te Nederbrakel
- later, erfenis: de erfgenamen (overlijden van Jan-Baptist Bousart)
- 20.01.1854, deling: broers en zus Van de Mergel: a) Van de Mergel Charles Antoine, landbouwer te Nederbrakel, b) Van de Mergel François, landbouwer te Nederbrakel, c) Van de Mergel Frédéric, landbouwer te Deftinge en d) Van de Mergel Marie Thérèse, weduwe Van der Linden François, landbouwster te Michelbeke (notaris Rombaut)
- 02.08.1856, verkoop: Menschaert-Lampo Jan-Baptist, brouwer te Nederbrakel (notaris Rombaut)
- later, erfenis: de weduwe en de kinderen (overlijden van Jan-Baptist Menschaert)
- 17.02.1870, deling: Lampo Rosalie, weduwe Menschaert Jan-Baptist, landbouwer te Nederbrakel (notaris Minnaert)
- 02.07.1884, deling: Menschaert Frederik August, molenaar te Nederbrakel (notaris Van Damme)
- 23.04.1907, deling: Menschaert-Van den Bossche Emile en de kinderen, landbouwer te Nederbrakel (notaris Van Damme)
- 09.01.1912, verkoop: Menschaert-Sclos Victor Emiel, landbouwer te Nederbrakel (notaris Van Damme)
- 08.03.1941, erfenis: de weduwe en de kinderen (overlijden van Victor Menschaert)
- 1945? erfenis: Menschaert-Hillemoes Arthur Emilius Josephus, landbouwer te Nederbrakel
- 21.11.1970, erfenis: Menschaert Arthur Emilius Josephus, zonder beroep te Nederbrakel (overlijden van vrouw Hillemoes)
- 06.05.1973, erfenis: de kinderen (overlijden van Arthur Emilius Menschaert)
- 13.04.1974, verkoop: Menschaert-Ponceau Ernest Victor, te Nederbrakel (notaris Van der Linden)
- 2014, eigenaar: Menschaert M., Nederbrakel

Bij verbouwingswerken in 1983 werd de deur naar de straatkant afgeschaft en verdween het ijzeren bovenslagrad. De spaarvijver is afgeschaft. Het binnenwerk is nog grotendeels aanwezig, met o.m. een vierkantig ingebouwde asput, twee maalstoelen en een luitrommel

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

De Werkman, 5 april 1878
Dieften. Tusschen Vrijdag en Zaterdag heeft men bij Jan Baptist de Geeter (watermolen) te Nederbrakel tien hennen gestolen, één haan en twee konijnen.

Literatuur

Archieven en landkaarten
- Stadsarchief Gent, Penningkohieren Nederbrakel, 1571, f° 24 r°.
- Stadsarchief Gent, Penningkohieren Nederbrakel, 1572, f° 20 r°.
- Villaretkaart (1745-1748) met de benaming "Moulin de Schelecot"
- Ferrariskaart (ca. 1775)
- Atlas der Buurtwegen (ca. 1844)
- Topografische kaart van Ph. Vandermaelen (ca. 1850) met de benaming "Slypkot Molen"
- Kadastrale kaart van P.C. Popp (ca. 1860).

Gedrukte bronnen
- De Werkman, 5 april 1878

Werken
- Frans Van de Mergel, "Slijpkotmolen, wat is er aan de hand?" in: Triverius, 1980, nr. 4, p. 5;
- P. Bauters & R. Buysse, "De Oostvlaamse watermolens. Inventaris 1980", Gent, 1980 (Kultureel Jaarboek voor de provincie Oost-Vlaanderen. Bijdragen, nieuwe reeks, 11);
- P. Bauters, "Oostvlaams molenbestand 1986", Gent, 1985 (Kultureel Jaarboek voor de provincie Oost-Vlaanderen. Bijdragen, nieuwe reeks, 25);
- Julien Th. Vandeputte, "De molens van het arrondissement Oudenaarde uit hun geschiedenis", Oudenaarde, 1974;
- F.D.S., "De Slijp(t)kotmolen", in: Zwalmbode, XXXI, 1971, nr. 1, p. 3;
- Inventaris van de wind- en watermolens in de provincie Oost-Vlaanderen naar gegevens van het Archief van het Kadaster. Derde aflevering. De arrondissementen Oudenaarde en Sint-Niklaas", in: Kultureel Jaarboek voor de provincie Oost-Vlaanderen, XVI, 1962, 2 (Gent, 1963);
- Herman Holemans, Oostvlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 5. Gemeenten M-N, Opwijk, Studiekring Ons Molenheem, 2004.
- Jan Bauwens, "Zuid Oostvlaams molennieuws [Klepmolen van Balegem, De Guillotine te Balegem, Windekemolen te Balegem, Opbrakel, Nederbrakel, Nederzwalm, Velzeke]", in: Levende Molens, jg. 6 (1984), nr. 3, p. 20 en 24.