De papiermolen van de Steenput was een voormalige slijpmolen die als dusdanig vermeld wordt in 1562. Kort daarna bouwde de familie Fastenaekels de molen om tot een papiermolen. In 1592 vermeldde Jan Fastenaekel de papiermolen in het testament dat hij voor zijn familie had opgesteld, voordat hij naar Nederland vertrok om daar als papiermaker te gaan werken. Het testament zou uitgevoerd moeten worden indien hij na drie jaar niet terug zou keren. De molen kwam gedurende de volgende eeuwen achtereenvolgens in handen van de families Geeroms, Van Hemelrijck, Van Parys en werd tijdens de eerste helft van de 19de eeuw het bezit van de familie Demeurs. De Steenputmolen was in 1833 de eerste molen waarvoor men een weg aanlegde naar de pas aangelegde provinciale steenweg naar Halle.

In 1854 ontstond er een conflict met Gillis Franciscus Winderickx, eigenaar van de Herisemmolen te Alsemberg. Ferdinand Demeurs, papiermaker op de Steenputmolen, had een nieuw bovenslagrad aangebracht waardoor het water van de Molenbeek hoger opgestuwd moest worden. Hierdoor hingen de raderen van de stroomopwaarts gelegen Herisemmolen in het water, waardoor deze werden afgeremd. Na drie jaar kwam Winderickx tot een akkoord met de weduwe Demeurs (Ferdinand was inmiddels overleden). Demeurs bouwde een nieuwe stuw (thans nog bestaand) en plaatste een nieuw bovenslagrad dat 2 cm lager dan het voorgaande werd geplaatst. De beek werd 50 cm uitgediept en tot 3 meter verbreed. De kosten van dit laatste werden door beide partijen gedeeld voor het deel van de beek dat van de Herisemmolen tot aan de Steenputbrug liep. De firma Demeurs bekostigde de werken in het deel van de beek dat gelegen was tussen deze brug en de Steenputmolen.

Gedurende de tweede helft van de 19de eeuw werd er zwaar geïnvesteerd in de Steenputmolen en ontwikkelde het bedrijf zich tot een papierfabriek. Na 1890 werd er echter niet meer geïnvesteerd in de fabriek omdat het terrein geen verdere uitbreidingen toeliet. In de naburige gemeenten Sint-Genesius-Rode en Neerdorp waren die mogelijkheden er wel. Omstreeks 1913 werd begonnen met de sloop van de gebouwen. Het terrein werd opgedeeld en kwam in handen van verschillende eigenaars. August Winderickx, die de ruïne van de watermolen in 1941 kocht, had het plan om op de locatie koelkamers te bouwen waarvan de installatie door waterkracht zou worden aangedreven. Voorbereidende werkzaamheden werden hier voor uitgevoerd, maar in 1944 werd het project stopgezet.

Thans resten van de Steenputmolen enige muurresten en de molentak of de watergang (beschermd monument op 15 maart 1995) van waaruit het water zich op het rad stortte. De Steenputmolen had van alle molens op de Molenbeek het grootste verval (5,50 meter). Als bypass is er een betonnen goot van zeer korte lengte.

Niels Wennekes, met dank aan Edgar Winderickx en Jos De Gelas, IPH.

Literatuur

"En toen was er papier. Wandelgids voor de tentoonstelling in zaal Auvicom te Dworp op 19, 20, 21 en 23 oktober 2001", Beersel, Heemkundig Genootschap van Witthem, 2001;
Edgar Winderickx, "De Herisemmolen op de grens Dworp-Alsemberg", Dworp, maart 1999;
L. Everaert & J. Boucherij, "Geschiedenis der gemeente Dworp", Antwerpen, 1877;
C. Theys, "Geschiedenis van Dworp", Brussel, 1948;
Herman Holemans, "Kadastergegevens: 1835-1985. Brabantse wind- en watermolens. Deel 2: arrondissement Halle-Vilvoorde (A-L)", Kinrooi, Studiekring Ons Molenheem", 1991;
M.A. Duwaerts e.a., "De molens in Brabant", Brussel, Dienst voor Geschiedkundige en Folkloristische Opzoekingen van de Provincie Brabant, 1961;
Jos De Gelas, "Inventaris van de Brabantse papiermolens", in: Tijdschrift industrieel erfgoed, Voortzetting van: Driemaandelijks tijdschrift van de Vlaamse vereniging voor industriele archeologie, Gent, Vlaamse vereniging voor industriële archeologie, nr. 7, 1987, p. 15-25;
J. De Gelas, "Dworp, dorp van watermolens", in: Driemaandelijks tijdschirft van de Heemkring Rode "De Sprokkelaar", Sint-Genesius-Rode, jg. 8 (1985), nr. 1, p. 1-3; nr. 2, p. 1-5; nr. 3, p. 2-3.
Lieven Denewet, "Honderd bespookte molens in Vlaanderen. Een verzameling molensagen van de kuststreek tot het Maasland", Molenecho's, XX, 1992, nr. 2-3.
SSJ, "Reünie familie Winderickx viert in Herisemmolen", Het Nieuwsblad, 07.05.2013.