Jaarlijks aantal asomwentelingen
1998: 127532 1999: 95464 2000: 100058 2001: 101661 2002: 67153 2003: 9652 2004: 23351 2005: 27000 2006: 15263 2007: 24300 2009: 45806 2010: 37056
De Volksstem, 26.08.1932. De windmolen te Astene. De 223 jaar oude windmolen zal bewaard blijven. Een andere molen in Oost-Vlaanderen, te Sint-Pauwels-Waas, zou kunnen gered worden.
Theo Hullebroeck (molenaar 2008-2015), "De Roomanmolen, zijn bescheidenheid en zijn zorgen", www. kroniek. net Hij staat daar; doorgaans stil, en wat geïsoleerd. Zodanig dat hij van de wind kan genieten, àls die er is. Als hij dan aan het genieten is en zijn wieken -al dan niet getooid met zeilen- met een indrukwekkende snelheid door de lucht klieven, pas dan is hij echt gelukkig. Hij straalt één en al enthousiasme uit en wenkt. Zoiets werkt aanstekelijk; voorbijgangers en fietsers worden dan evenzeer gelukkig; ze wijzen, roepen “hij draait”, vragen zich af “zou hij nog malen?”. Misschien gaan ze eens kijken of ze binnen kunnen, dan wel binnen durven. Hij heeft zeer graag dat mensen binnenkomen; om niet alleen zijn buitenkant maar vooral ook om zijn binnenkant te laten bekijken. Hoe genereus, hoe zelfbewust! Hij verbergt niets. Oké, ‘de rijn*’ kun je niet zien, maar geef toe, vrijwel alles laat hij wel zien, waardoor je kunt begrijpen hoe hij werkt. Waar vind je nog zoiets? Hedendaagse toestellen laten hun binnenkant nooit zien, en zelfs wanneer ze dit zouden doen dan zouden we nog niet begrijpen hoe ze werken. Een windmolen is te verstaan, je ziet hoe hij werkt en hoe hij kreunt. Meteen komt de kijker tot het inzicht dat achter alles wat je ziet en wat beweegt een geniale eenvoud schuilgaat . Gevalideerd door oudere bezoekers die dan doorgaans zeggen: “ze waren vroeger toch ook slim hé, en dat alles met primitieve middelen.” Daarenboven schaamt hij zich niet voor zijn leeftijd; integendeel, hij pronkt ermee. Hij heeft zijn geboortedatum (1847) op de buitenkant van de kap laten zetten zodat iedereen kan lezen of kan zien hoe oud en hoe stevig hij is. Alhoewel, diep vanbinnen beseft hij dat hij niet zo stevig meer is. Zijn romp, die al zo lang blootstaat aan weer en wind, verbrokkelt stilaan. De zware balken die langs binnen in zijn romp steken om zodoende de zolders te dragen rotten aan de kop. Toch treurt hij niet. Hij ken t zijn eigen verleden en weet dat ‘operaties’, ‘moderniseringen’ en ‘renovaties’ hem in het verleden vaak verlost hebben van pijn, achterstand en gebrekkigheid. Let wel, naïef is hij helemaal niet, hij beseft goed hoe oud hij is en wat hem nog allemaal zou kunnen overkomen. Anderzijds, hij werd op jonge leeftijd van olieslagmolen omgebouwd naar korenmolen, hij overleefde twee wereldoorlogen, meerdere zware stormen, meerdere molenfeesten met hun molenprinsessen, vandalisme,ongedierte en zelfs beginnende molenaars, hij kan dus tegen een stoot. Tijdens windstille dagen overloopt hij wel eens dat verleden, waarbij hij vooral stilstaat bij die vele jaren waar hij deed wat van hem werd verwacht; malen, malen en malen, dit onder begeleiding van De Molenaar. Ze kenden elkaar zo goed, vooral elkaars sterke en zwakke kanten. Toen René Rooman stierf , de laatste echte molenaar, werd hij depressief. Jarenlang stond hij troosteloos, werkeloos én werkloos naar dezelfde windrichting te staren. Toch beet hij door, behield zijn fierheid, hij plooide niet. En toen en plots verschenen nieuwe molenaars. Hij kende ze niet maar liet hen evenzeer genereus binnen. Allicht hebben ze het niet altijd gedaan zoals René Rooman het deed. Zeker is dat die nieuwe molenaars hem graag zagen. Ze gingen voorzichtig om met hem, leerden zijn vermogen en zijn gevoeligheden kennen en er mee om te gaan. Ze waren er niet altijd, van november tot maart lieten ze hem alleen. Zowel de molenaars als de molen zelf keken uit naar april; het was langs beide kanten altijd een blij en weerzien.
* De rijn is een kruisvormig ijzer dat zich in het midden van de loper bevindt. De loper is de steen die draait waarbij de rijn nodig is om die steen aan te drijven en om hem lichtjes op te tillen of lichtjes te laten zakken, dit ten opzichte van de ligger, de steen die ligt en dus niet draait. Tussen loper en ligger wordt het graan gemalen.
-----------------------------
Theo Hullebroeck, "Molenaar worden, waarom ?" www. kroniek. net (23.11.2015). Het lag voor de hand dat ik ooit nog op de Roomanmolen terecht zou komen. Mijn vader werkte ooit op de molen. Tijdens de tweede wereldoorlog schuilde hij in het bijgebouw van de molen; hij werd gezocht omdat hij lid was van de Witte Brigade. Na de oorlog trouwden mijn vader en mijn moeder; ze gingen in het molenaarshuis wonen dat toen nog een tweewoonst was. René Rooman en echtgenote betrokken het grootste gedeelte, wij het veel kleiner deel. Mijn vader overleed toen ik drie jaar was. Mijn moeder hertrouwde en vier jaar later verhuisden we in de Beekstraat naar de ‘Geleiroot’. Ik woonde echter graag in het molenaarshuis. De molen en de smidse van Jef Poppe lagen op enkele voetstappen van ons deur. Zo ook de pastorijwegel, die toen door iedereen de ‘strontwegel’ werd genoemd. Mijn overgrootmoeder woonde veertig meter verder en mijn grootmoeder en mijn peter vijftig meter. Eén troost, vanuit de Geleiroot konden we de molen goed zien. Talrijk zijn de foto’s die mijn goede stiefvader van ons maakte met op de achtergrond de Roomanmolen. Heel uitzonderlijk draaide die nog eens, het stemde mijn moeder droef. Toen ik een jaar of tien was liet René Rooman me de tekeningen zien die mijn vader op de wanden van de molen ooit had neergezet , de meeste waren toen al overschilderd. Toen ik zelf molenaar werd was het eerste wat ik deed de overblijvende tekeningen opzoeken. Ik vond er geen meer, alles was verdwenen. Eén tekening onderaan een meelgoot zou wel eens van hem geweest kunnen zijn. Ik twijfel. Zijn naam die hij op een balk had geschreven vond ik wel terug. Zijn tekeningen van de molen en één schilderij van de molen hangen thuis. Toen ik trouwde werden onze foto’s rond, in en op de molen getrokken. Molenaar worden De opleiding tot ‘meester molenaar’ was degelijk. De praktijk was moeilijker. Gelukkig was Marc Vereecken er al, we konden bij hem terecht, hij volgde en stuurde bij waar nodig. Het werk op de molen beviel me, de collega’s Rudi en Marc evenzeer. Het werken op de molen was wel indrukwekkend; een draaiende en malende molen is op zich al indrukwekkend. De vrees dat je fouten maakt die erge gevolgen kunnen hebben versterken het indrukwerkende karakter ervan. ‘Voorzichtigheid’ is geboden. Voorzichtigheid is niet alleen de moeder van de porseleinwinkel. Vrij snel werd duidelijk dat ‘voorzichtigheid’ evenzeer de moeder is van de windmolen. Voorzichtig; niet alleen voor de molen, maar ook voor jezelf. ‘Een slag van de molen’; vrijwel iedereen die hoort dat je molenaar bent vraagt of je al een ‘slag’ gekregen hebt. ‘De molen zelf vraagt zich bij elke nieuwe molenaar af; ‘kan hij vangen’, ‘vergeet hij niet te smeren’, ‘kan hij goed malen’, ‘zal hij mijn stenen niet beschadigen’, ‘zal hij me ‘s avonds vastleggen’, me goed in of uit de wind zetten, de stormplanken verwijderen wanneer het nodig is, weet hij hoeveel ‘zeil’ ik nodig zal hebben, zal hij de poort sluiten, zal hij de keervang inleggen, kauwen en ratten buitenhouden, af en toe stofzuigen, de vangkoord binnenhalen, de loper laten zakken, de bliksemafleider vastzetten, de zeilen opwinden ??? Voorzichtigheid mag niet leiden naar krampachtigheid. Een molenaar moet van z’n molen genieten, hem waarderen, zijn grenzen kennen, maar evenzeer zijn mogelijkheden appreciëren en er gebruik van maken. ‘Genieten’ lukt goed vanop de stelling. Dit vooral bij veel wind en ‘los’ draaien, De kracht en de evidentie ervan die het wiekenkruis dan laat zien genereert bij elke toeschouwer verwondering, bewondering en respect. Voor hem is ‘los draaien’ spelen. Malen is werken; er komt dan veel meer spanning op de assen en de wielen. Hij speelt graag en wij ook. Genieten, evenzeer wanneer het meel dat in de zak valt perfect beantwoordt aan wat je wou, wat uiteindelijk de bedoeling is. Eerlijk gezegd, ik deed het ‘molenwerk’ graag maar voelde me toch geen ‘echte’ molenaar. Ik gaf graag uitleg aan bezoekers. Niet alleen van een molen, maar ook van bezoekers kun je genieten. Voor velen was het een openbaring, voor anderen was het een confrontatie met het verleden. Vaak gingen ze lichtvoetig, tevreden en iets rijker naar huis, ik ook. Ik ben nu al enkele weken geen molenaar meer. De molen, de collega’s en de omgeving zal ik missen. Ik kom nog wel eens op bezoek. (Redactie: Geregeld worden nieuwe cursussen ‘meester molenaar’ georganiseerd, neem contact op met de molenaars … wij helpen u graag verder).
-------
"Provincie start met restauratie Roomanmolen in Sint-Pauwels", Persbericht Provincie Oost-Vlaanderen, 07.10.2019. Annemie Charlier, gedeputeerde bevoegd voor Erfgoed, tel. 09 2678149 Walter Van den Branden, Mola - het Provinciaal Molencentrum Maandag 7 oktober 2019 - Op maandag 7 oktober start de Provincie Oost-Vlaanderen met de restauratie van de Roomanmolen in Sint-Pauwels (Sint-Gillis-Waas).
De Roomanmolen dateert uit 1847 en is beschermd als monument. Het provinciebestuur kocht de molen in 2003. Het beheer is in handen van de gemeente Sint-Gillis-Waas.
De laatste jaren doken er gevelproblemen op. Daardoor kwam de veiligheid in het gedrang. Er waren problemen met de vochthuishouding van de molenromp.
Daarom start nu de restauratie van de molen. Volgende werken zijn gepland:
- Het metsel- en voegwerk van de romp wordt gerestaureerd (firma Quintelier Trudo in Hamme).
- Een afwerkingslaag wordt aangelegd en moet de gevel in de toekomst beschermen tegen vocht en afbrokkelen (firma Quintelier Trudo in Hamme).
- De houten stelling buiten wordt vervangen (schrijnwerkerij Karel Verscheure in Zwalm).
- Binnenin worden verschillende balkkoppen vervangen (schrijnwerkerij Karel Verscheure in Zwalm).
De Provincie Oost-Vlaanderen bekostigt de werken en investeert 266 766 EUR. De werken duren een 6-tal maanden, afhankelijk van de weersomstandigheden. Aan het einde van de werken volgt een heus feest.
“De Provincie neemt haar volle verantwoordelijkheid voor haar eigen erfgoed. We willen deze molen terug in ere herstellen zodat ook de volgende generaties er kunnen leren over windenergie en erfgoed."
Gedeputeerde Annemie Charlier, bevoegd voor Erfgoed
Literatuur
PKM, "Roomanmolen mag open blijven", Het Laatste Nieuws, 21.06.2018.Uitgegeven bron De Volksstem, 26.08.1932.
Werken Lieven Denewet, "150-jarige Romansmolen te Sint-Pauwels in de steigers", in: Molenecho's, XXV, 1997, nr. 1, p. 24; E. D(e) K(inderen), "De Roomanmolen te Sint-Pauwels, in: De Belgische Molenaar, LXX, 1975, p. 295-296; W. Smet, De windmolens in het Waasland, Nieuwkerken-Waas, 1974. W. Smet, Kijk op het Waasland, Nieuwkerken-Waas, 1977, p. 17-66. H. Holemans, Oostvlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 7. Gemeenten S-T, Opwijk, Studiekring Ons Molenheem, 2007. Ria Braem, De Rooman-molen, in: Heemkring Sint-Gillis-Waas, 1997, nr. 7, p. 22; Roommanmolen in de steigers, in: Heemkring Sint-Gillis-Waas, 1996, nr. 4, p. 7; Molen-info, in: Heemkring Sint-Gillis-Waas, 1998, nr. 10, p. 12; Paul Bauters, "Eeuwen onder wind en wolken. Windmolens in Oost-Vlaanderen", Gent, Provinciebestuur, 1985; Paul Bauters, "Oostvlaams molenbestand 1986", Gent, 1986 (Kultureel Jaarboek voor de provincie Oost-Vlaanderen. Bijdragen, nieuwe reeks, 25); M. Dewulf, "Molenzorg in het Land van Waas", in: Annalen van de Oudheidkundige Kring van het Land van Waas, LXXIII, 1970, p. 53-68; Vanderveken, "De Rooman's molen te Sint-Pauwels", in: Toerisme in Oost-Vlaanderen, XI, 1962, p. 52-53; J. Spruyt, "De Roomanmolen of de 'trots van Sint-Pauwels", in: Natuur- en Stedenschoon, LXVII, 1998, nr. 1, p. 28-29. "Molen-info", De Kluizenaer (Heemkundige kring De Kluize Sint-Gillis-Waas), jg. 1998, nr. 10, p. 12-19. Inventaris van de wind- en watermolens in de provincie Oost-Vlaanderen naar gegevens van het Archief van het Kadaster. Derde aflevering. De arrondissementen Oudenaarde en Sint-Niklaas, in: Kultureel Jaarboek voor de provincie Oost-Vlaanderen, XVI, 1962, 2 (Gent, 1963); J. D., "15 september. Oostvlaamse Molendag", in: Levende Molens, jg. 7 (1985), nr. 11, p. 81-84, ill.; Hugo Polfliet, "De familie Rooman in het maaldersberoep", in: De Kluizenaer, Driemaandelijks tijdschrift van de Heemkundige Kring De Kluize, Sint-Gillis-Waas, nr. 18, 2000, p. 3 e.v., ill.; Guido Van De Ven, De provincie is eigenaar van de Roomanmolen. De gemeente neemt het beheer ervan in handen", in: De Kluizenaer, Driemaandelijks tijdschrift van de Heemkundige Kring De Kluize, Sint-Gillis-Waas, nr. 30, 2003, p. 5 e.v. Mola, "Aantal asomwentelingen van Oost-Vlaamse molens in 2010", in: /West-/Vlaams Molenblad, XXVII, 2011, 1, p. 51.
Persberichten De Volksstem, 26 aug 1932, p. 9. GVDV, "Roomanmolen wacht op nieuwe eigenaar", in: Het Nieuwsblad, 30.07.2002. Guido Van De Ven, "Jeugd ontdekt molen als levend monument. Educatief project rond Roomanmolen van start", in: Het Nieuwsblad, 27.04.2004. GVDV, "Roomanmolen", in: Het Nieuwsblad, 28.03.2008. YV, "Roomanmolen mag (voorlopig) niet meer malen", in: Gazet van Antwerpen, 13.05.2008. GVDV, "Molenforum brengt molens in kaart", Het Nieuwsblad, 24.04.2009. ANBA, "Kinderen beschrijven toekomst van Roomanmolen", in: Gazet van Antwerpen, 24.04.2009. Guido Van De Ven, "Molenliederen bewaard in boek en op cd", in: Het Nieuwsblad, 06.10.2009. GVDV, "Sint komt uit de lucht vallen", Het Nieuwsblad, 29.11.2010. Guido Van de Ven, "Molenwieken voor zieken", Het Nieuwsblad, 22.07.2011. Pierre Penninck, "Oost-Vlaamse Molendag op 1 oktober", Het Nieuwsblad, 16.09.2011. GVDV, "Circusartiesten verzamelen aan Roomanmolen tijdens Zapparade", Het Nieuwsblad, 27.06.2013. GVDV, "Molenwieken voor zieken", Het Nieuwsblad, 23.07.2013. AGR, "Roomanmolen", Het Nieuwsblad, 03.09.2013. GVDV, "Ziekenzorg organiseert ‘Molenwieken voor zieken’", Het Nieuwsblad, 22.07.2014. Tim Van Landeghem, "Roomanmolen is vaste waarde op Open Monumentendag", Het Nieuwsblad, 16.09.2015. PKM, "Molenaars nemen afscheid", Het Laatste Nieuws, 07.10.2015. PKM, "Nieuwe molenaar voor Roomanmolen", Het Laatste Nieuws, 07.03.2018. Kristof Pieters, "Roomanmolen dringend aan restauratie toe. Gevelstenen komen los, windplank valt door dak achterbouw", Het Laatste Nieuws, 13.06.2018. "Provincie start met restauratie Roomanmolen in Sint-Pauwels", Persbericht Provincie Oost-Vlaanderen., 07.10.2019. Kristof Pieters, "Restauratie Roomanmolen uit de startblokken, afbrokkelende gevel krijgt beschermingslaag", Het Laatste Nieuws, 07.10.2019. "Renovatiewerken aan Roomanmolen gestart". Het Nieuwblad, okt. 2019.
Websites www. kroniek. net, met o.m.: Theo Hullebroeck (molenaar 2008-2015), "De Roomanmolen, zijn bescheidenheid en zijn zorgen" Theo Hullebroeck, "Molenaar worden, waarom ?" www. kroniek. net (23.11.2015).
|