De "Broekemmolen" is een watermolen op de Demer die voor 1489 werd gebouwd. Het molenhuis, dat dateert van 1750 en loodrecht op de Demer staat, is reeds afgebeeld op de Ferrariskaart (1771-1777) en in de Atlas der Buurtwegen (1846). In 1844 was rentenier Gerard De Matthys uit Munsterbilzen de eigenaar.

Eigenaars na 1840:
- voor 1844, eigenaar: de Matthys Gerard, rentenier te Munsterbilzen
- 1850, erfenis: de Matthys Jean, rechter (later rentenier) te Munsterbilzen
- 1861, erfenis: de Matthys Macimiliaan (en broers en zussen), rentenier te Hoeselt
- 1962, erfenis de Matthys-Schoenmakers Maximiliaan, rentenier te Hoeselt
- 1904, erfenis: Gielen-Wiet Michel, bankier te Bilzen
- 1936, deling: Gielen-De Schutter Jozef, substituur-auditeur-generaal te Brussel (verhuurd aan molenaar Jan Jozef Stes (1863-1941) en Maria Elisabeth Thijssens (1866-1949).
- 1948: de weduwe en kinderen
- 1951, verkoop: Nijsen-Schils Pieter, landbouwer te Bilzen
- 2014, eigenaar: Dochy Filip & Segers Sophia

De Bestendige Deputatie van de provincie Limburg keurde op 7 april 1847 de vastgestelde pegelhoogte van 1,300 meter goed.

Jan de Matthys, rechter te Munsterbilzen, erfde de molen in 1850. Zijn kinderen, waaronder Maximiliaan De Matthys-Schoenmakers. erfden de molen in 1861. Bankier Michel Gielen-Wiet erfde de molen in 1904. Bij de deling van 1936 kwam de molen toe aan Jozef Gielen-De Schutter (+1948), substituut-auditeur-generaal te Brussel. Deze verhuurde de molen aan Jan Jozef Stes (1863-1941) en Maria Elisabeth Thijssens (1866-1949) met hun kinderen, o.m. Maria, Josephina, Antoinette en Julie. Zij bewoonden dan ook de molenaarswoning. Daarna kwam landbouwer Pieter Nijsen-Schils, die in 1951 het erf kon aankopen.

In 1950 gebeurden grote verbouwingswerken met de inrichting als woning, waarbij het molenrad en het binnenwerk werden verwijderd.
Ten behoeve van de vismigratie werd rond 2000 een vistrap aangelegd. De gebouwen vormen thans de zetel van de Wijnclub Bilzen ("La Commanderie du Moulin Bilzen").

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

Bouwkundige beschrijving (Agentschap Onroerend Erfgoed)

In zijn huidige vorm bestaat de molen uit twee tegenover elkaar gelegen gebouwen, door een oprit met de straat verbonden. Ten zuiden stroomt de Demer.
Ten westen het molenhuis onder wolvendak (Vlaamse pannen), gedateerd ANNO/1750 op een gevelsteen boven een laag poortje, maar met oudere kern uit het midden van de 17de eeuw, aangegeven door de mergelstenen hoekband en de gesmeed ijzeren, S-vormige muurankers. Witgekalkt, bakstenen gebouw van drie traveeën en een bouwlaag, voorzien van een mergelstenen hoekband aan de rechterzijde en een overhoekse bakstenen muizetandfries onder de dakrand. Twee rechthoekige, beluikte vensters in een vlakke kalkstenen omlijsting, eind 18de-begin 19de eeuw.
Korfboogpoortje met verankerde, mergelstenen boog, en posten en neuten van hardsteen. Recent bakstenen aanbouwsel tegen deachtergevel.
Dienstgebouw (stal) uit de tweede helft van de 19de eeuw. Bakstenen gebouw onder zadeldak (Vlaamse pannen), van twee bouwlagen. Rechthoekige houten zolderluiken, rondboogvormige bakstenen venstertjes en getoogde bakstenen deuren. De twee rechter traveeën waren een woning, voorzien van getoogde muuropeningen.

Mailbericht Renaat Vanheusden (gehuwd met Mia Truyen, dochter van Emiel Truyen en Josephina (Fina) Stes), 27.03.2017.
Wij hebben thuis een vergrote foto in een mooie kader aan de muur hangen van de familie van de grootouders van mijn echtgenote, namelijk Jan Jozef Stes (1863-1941) en Maria Elisabeth Thijssens (1866-1949) met hun kinderen, o.m. Maria, Josephina (mijn schoonmoeder), Antoinette en Julie. Zij bewoonden en huurden de molen van de familie Gielen.

Literatuur

Lieven Denewet, "Inventaris van de Limburgse watermolens met hun pegelhoogtes (1846-1849)", Molenecho's, 39, 2011, nr. 2
Herman Holemans & Werner Smet, "Limburgse watermolens. Kadastergegevens: 1844-1980", Kinrooi, Studiekring Ons Molenheem, 1985, p. 14; 
Bert Van Doorslaer, "Met de stroom mee of tegen de wind in? Molens in Limburg", Borgloon/Rijkel, Provinciaal Centrum voor Cultureel Erfgoed, 1996;
F.  Schlusmans, Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Limburg, Arrondissement Tongeren, Kantons Bilzen - Maasmechelen, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 14N3, Brussel - Turnhout, 1996.
Maurissen Frans, De Broekemmolen, Bilisium (Heemkundekring Bilzen), XXXVI, 2011, 1, p. 5279-5284; 2, p. 5298-5302.

Mailberichten
Renaat Vanheusden (gehuwd met Mia Truyen, dochter van Emiel Truyen en Josephina (Fina) Stes), 27.03.2017.