De Pensemontmolen is een korenwatermolen gelegen aan een zijweg (zuidelijk uiteinde Constrijnstraat), voorheen een dreef, van de Hoogweg, in de wijk Pensemont. Hij is zeer landelijk gelegen op een klein beekje dat de Meulenbeek in Berchem-dorp op de grens met Ruien vervoegt. Er is nog een spaarvijver aanwezig.
De molen dateert van de 17de eeuw. Hij staat aangeduid op de zgn. Ferrariskaart (ca. 1775) als "Pansemont molen".

Uit het proces-verbaal van afpalng van de gemeente Ruien uit 1819:
"Le moulin à eau existant dans la commune est situé sur une petite rivière où il manque souvent d'eau et cause ainsi une interruption dans le service. D'après les renseignements qui me sont fournis dans la commune, j'estime son produit brut à fl 90,00. Déduction faite d'un tiers pour réparations et entretien, donne un revenu net de fl. 60". Er werd dus genoteerd dat de molen vaak leed aan watergebrek en daardoor niet steeds kon malen.
Tot aan zijn overlijden in 1772 was de molen in het bezit van Pieter Francis Gruloos, gehuwd met Anne Elisabeth Massez, een dochter van Pieter Andries. Naast de vijver was er een dreef tot aan de straat. Er waren vijf minderjarige kinderen. De molen werd toen verkocht aan Pieter Frans de Praetere fs. Pieter uit Ruien voor 272 ponden groten. Johannes Ludovicus de Riemaeker fs Johannes uit Berchem stond als borg.

Eigenaars na 1830:
- voor 1834, eigenaar: De Praetere-Delimon Jean Pierre, de weduwe Adelaïde, molenarin te Ruien.
- 11.12.1858, deling: Behaghel Ernest, eigenaar te Ruien (notaris Robette)
- 05.09.1896, erfenis: a) Behaghel Gaston (voor naakte eigendom), advocaat te Gent en b) de Crombrugghe de Beaupré-Behaghel Alphonse, de weduwe (voor vruchtgebruik), eigenares te Ruien (overlijden van Ernest Behaghel)
- 17.04.1906, einde vruchtgebruik: Behaghel-de Bueren Gaston Eugène Ernest Marie Ghislain, eigenaar te Ruien (overlijden van de weduwe Behaghel van Alphonse de Crombrugghe de Beaupré)
- 01.03.1938, erfenis: de weduwe en de kinderen: a) Behaghel de Bueren Gaston, de weduwe (voor vruchtgebruik), zonder beroep te Ruien, b) Behaghel de Bueren Philippe Albert (voor 1/4 naakte eigendom), zonder beroep te Ruien, c) Behaghel Pierre (voor 1/4 naakte eigendom), zonder beroep te Ruien, d) Behaghel Anne-Marie (voor 1/4 naakte eigendom), zonder beroep te Ruien en e) Behaghel Laure (voor 1/4 naakte eigendom), zonder beroep te Ruien (overlijden van Gaston Behaghel)
- 11.11.1946, deling: Behaghel de Bueren Gaston, de weduwe (voor vruchtgebruik), zonder beroep te Ruien, b) Behaghel de Bueren Philippe Albert(voor 1/4 naakte eigendom), zonder beroep te Ruien, c) Behaghel de Bueren André (voor 1/4 naakte eigendom), zonder beroep te Ruien, d) Behaghel de Bueren Anne-Marie (voor 1/4 naakte eigendom), zonder beroep te Ruien en e) Behaghel de Bueren Pierre (voor 1/4 naakte eigendom), zonder beroep te Ruien (notaris Van den Bogaerde)
- 1948, deling: Behaghel de Bueren Gaston, de weduwe (voor vruchtgebruik), zonder beroep te Ruien, b) d'Ansembourg-Behaghel de Bueren Raymond Aimé Victor (voor 1/2 volle eigendom en 1/2 naakte eigendom), zonder beroep te Gent
- 26.04.1950, einde vruchtgebruik: d'Ansembourg-Behaghel de Bueren Raymond Aimé Victor, zonder beroep te Gent (overlijden van de weduwe van Gaston Behaghel)
- 19.01.1956, verkoop: Fourneau-Coutsier Jerome Pierre Joseph, landbouwer in de Paddestraat te Kwaremont (notaris Van den Bogaerde - bloemwatermolen)
- 24.05.1960, erfenis: a) Fourneau Jerome Pierre Joseph (voor 5/8 volle eigendom en 1/8 vruchtgebruik) en b) Fourneau-Fourneau Marc Basiel (voor 2/8 volle eigendom en 1/8 naakte eigendom), landbouwer te Kwaremont (overlijden van vrouw Coutsier van Jerome Fourneau)
- 24.05.1960, erfenis: Fourneau-Fourneau Marc Basiel (zoon van Jerome), landbouwer te Ruien (overlijden van Jerome Fourneau)
- 2009, verkoop: L... nv

In 1834 was de molen in het bezit van de molenaarsweduwe Jean-Pierre De Praetere. Door verdeling kwam de molen in 1858 toe aan Ernest Behaghel. In 1896 kwam het goed bij advocaat Gaston Behaghel uit Gent en de weduwe Alphonse de Crombrugghe de Beaupré-Behaghel. De volgende eigenaar was Gaston Behaghel-de Bueren (1906) en vanaf 1938 de kinderen Philippe, Pierre, Anne-Marie en Laure. Zij verkochten de bezitting in 1956 aan landbouwer Jerome Fourneau-Coutsier, die in de Paddestraat te Kwaremont woonde. Zoon Marc Fourneau volgde hem op in 1960.

Gedurende de tweede wereldoorlog werd hij uitgebaat als een cichoreimaalderij door Reyntjes-Ceuterick.
Het binnenwerk werd in 1958 uitgebroken.

Het goed werd in 2009 verkocht. De nieuwe eigenaar heeft de oude hoeve (en de watermolen) zeer grondig verbouwd, met nieuwe constructies. Van de vroegere watermolen is nog de gemetselde strekdam overgebleven.

Bouwkundige beschrijving van de molensite voor de verbouwing van 2009
Ten noorden, verbouwd woonhuis onder zadeldak (pannen) met rechts aanpalend voormalige watermolen. Ten zuiden, vervallen stallingen; gewitte gevel onder zadeldak met twee klimmende dakkapellen.
Ten oosten, open hooischuur onder golfplaten dak met ijzeren spant op palen.

Lieven DENEWET & Maarten OSSTYN

Literatuur

Julien Th. Vandeputte, "De molens van het arrondissement Oudenaarde. Uit hun geschiedenis", Oudenaarde, 1974, p. 148.
Inventaris van de wind- en watermolens in de provincie Oost-Vlaanderen naar gegevens van het Archief van het Kadaster. Derde aflevering. De arrondissementen Oudenaarde en Sint-Niklaas", in: Kultureel Jaarboek voor de provincie Oost-Vlaanderen, XVI, 1962, 2, p. 78-80 (Gent, 1963)
H. Holemans, "Oostvlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 6. Gemeenten O-R", Opwijk, 2006.
C. Bogaert, K. Lanclus, A. Tack, M. Verbeeck, Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Oost-Vlaanderen, Arrondissement Oudenaarde, Kanton Ronse, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 15N3, Brussel - Turnhout, 1998.