De Molen Verschaffel of Molen De Craene is een stenen korenwindmolen aan de zuidzijde van Moleneinde (nr. 35), nabij de hoek met de Nokerstraat, op 1,4 km ten oosten van de kerk van Desteldonk.
Oorspronkelijk was het een standaardmolen, die in 1448 door de abt van de Gentse Sint-Baafsabdij werd opgericht.
We zien de molen afgebeeld op de Ferrariskaart (ca. 1775) met het bruin symbool van een staakmolen, op de topografische kaart van Vandermaelen (ca. 1850) en op de kadastrale kaart van P.C. Popp (ca. 1860).
Voor 1834 was de molen in het bezit van de welstellende molenaar Leopold Roelandt.
Eigenaars na 1830: - voor 1834, eigenaar: Roelandt Leopold, molenaar te Desteldonk - 1868, erfenis: de erfgenamen (overlijden van Leopold Roelandt) - 16.06.1873, verkoop: Verschaffel-Buysse Emile, koopman en later molenaar te Desteldonk (notaris De Rudder - graaan(wind)molen met al de draaiende werken, molenberg, rosmolen). - 21.12.1895, erfenis: en de kinderen (overlijden van vrouw Buysse) - 22.11.1911, verkoop: Delebecque-Rotsaert de Hertaing Leon Marie, advocaat te Gent (notaris Cuyt - windmolen en stoommolen) - 20.09.1920, verkoop: De Craene Francis, molenaar te Oostakker (notaris Devaere) - 08.06.1958, deling: a) Decraene-Ryckaert Camile (voor naakte eigendom), molenaar te Desteldonk en b) De Craene-Van Waes Frans (voor vruchtgebruik), zonder beroep te Desteldonk (notaris Selschotter) - 11.07.1959, einde vruchtgebruik: a) De Craene-Ryckaert Camiel (°Desteldonk, 24.08.1914) (voor naakte eigendom), molenaar te Desteldonk en b) De Craene-Van Waes Frans, de weduwe (voor vruchtgebruik), zonder beroep tre Desteldonk (overlijden van Frans De Craene) - 10.12.1966, erfenis: De Craene-Ryckaert Camiel, handelaar te Desteldonk (overlijden van de weduwe Van Waes van Frans De Craene) - 2010, eigenaar: Maarten Van Speybroeck & Sandra
Koopman Emile Verschaffel-Buysse brak de staakmolen af in 1874 en herbouwde hem in 1876 als een stenen bergmolen. In 1873 was er nog een rosmolen naast de windmolen. Voor 1911 werd een stoommachine geplaatst, maar er werd ook nog gebruik gemaakt van windkracht om te malen.
Op zondag 12 maart 1876 rukte een stormwind het gevlucht en de wiekenas uit. De schade werd hersteld.
Na zijn huwelijk in 1907, net voor de eerste wereldoorlog, kwam Francis De Craene uit Kluizen er wonen en malen (als huurder). Zoon Camiel werd nog geboren te Kluizen op 20 juni 1913 en de volgende zoon Cyriel werd al geboren te Desteldonk op 24 augustus 1914.
De genoemde Francis De Craene-Van Waes kocht in 1920 de molen aan, onttakelde hem maar behield de stoommachine.
Door de pas aangelegde elektriciteit brandde de molen in 1928 af. Het aangetaste interieur werd in 1930 verwijderd. De romp werd in 1945 verder afgeknot en raakte geprangd tussen allerlei aanbouwsels van de mechanische maalderij. Na het overlijden van Frans De Craene in 1959, werd het malen verder gezet door Camiel De Craene-Ryckaert.
De stomp werd in 2010 door de nieuwe eigenaar Maarten Van Speybroeck & Sandra Van De Voorde geïntegreerd in een nieuw woonhuis, naar een ontwerp van architect Alain de Sagher. Door de afbraak van de zijgebouwen kwam de molenromp tijdelijk weer vrij te staan, maar momenteel is hij volledig in de nieuwbouw opgenomen.
Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS
Aanvullende informatie
De Werkman, 17.03.1876, p. 1 Stormschade, 12 maart 1876. Stormnieuws. - Ver zou men moeten achteruit gaan, om een storm te vinden, gelijk wij er zondag eenen geleden hebben. Hij duurde verscheide uren en heeft ontelbare rampen achtergelaten. Te Desteldonck is, benevens ander ongelukken, den onlangs gebouwden graanmolen van d'heer E. Verschaffel door een rukwind, as en zeilen ontnomen en verbrijzeld, 't was treurig om aanschouwen, zoo alles kort en klein, als van eenen bliksem verpletterd.
Desteldonk - De molen Gazette van Gent, 28.12.1795 Verkoping op 29 december in de herberg van de weduwe van J oannes Mussche, "aen den m eulen tot Desteldonk".
Literatuur
Uitgegeven bronnen Gazette van Gent, 28.12.1795. De Werkman, 17.03.1876, p. 1.
Werken Paul Bauters, "Eeuwen onder wind en wolken. Windmolens in Oost-Vlaanderen", Gent, Provinciebestuur, 1985; Paul Bauters, "Oostvlaams molenbestand 1986", Gent, 1986 (Kultureel Jaarboek voor de provincie Oost-Vlaanderen. Bijdragen, nieuwe reeks, 25); "Inventaris van de wind- en watermolens in de provincie Oost-Vlaanderen naar gegevens van het Archief van het Kadaster. Tweede aflevering. De arrondissementen Eeklo en Gent", in: Kultureel Jaarboek voor de provincie Oost-Vlaanderen, XV, 1961, 2 (Gent, 1962); Herman Holemans, "Oostvlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 2. Gemeenten D-E", Rotem, Studiekring Ons Molenheem, 1998. D. Van Acker, "Langs het Kanaal", 1982. www.booboo.be Lieven Denewet, "Ongevallen met Vlaamse molens (deel 12)", in: Vlaamse Molens, IV, 2010, nr. 3.
Mailberichten Rudy D'Hoore, Nevele, 2007 Maarten Osstyn Adegem, 2010 Dirk Uyttendaele, 28.07.2016 (die een publicatie voorbereidt over Desteldonk en de eerste wereldoorlog, waarin de molen zijdelings wordt vermeld)
Desteldonk (Gent), Oost-Vlaanderen
