Molenzorg
navigatie Alken, Limburg
Foto van Nieuwe Molen<br />Nieuwmolen<br />Ter Koestemolen<br />Herkermolen, Alken, Foto: Fred Oostra, Westmalle, 18.11.2006 | Database Belgische molens © Foto: Fred Oostra, Westmalle, 18.11.2006

Nieuwe Molen
Nieuwmolen
Ter Koestemolen
Herkermolen
Molenstraat 58
3570 Alken
op de (Nieuwe) Herk
kadasterpercelen B24 (korenmolen)
B26 (hennepbraakmolen)
50.900383, 5.283769 (Google Maps)
Privaat
voor 1775
Onderslag watermolen
Korenmolen
Bakstenen gebouw
Metalen onderslagrad
Nog aanwezig: 1 steenkoppel, haverpletter
Maalvaardig
M: monument, DSG: dorps- en stadsgezicht,
12 januari 1987
Familie Reekmans
Op afspraak: Dienst Toerisme Alken, tel.: 011-599976
50259 (allemolens.nl)

Beschrijving / geschiedenis

De Nieuwe molen of Ter Koestemolen op de Nieuwe Herk staat aangeduid op de Ferrariskaart van ca. 1775 als "Nieuwen meulen" en in de Atlas der Buurtwegen van 1844 als "Nieuw Molen".

Er was reeds in 1775 een dubbele functie: een korenmolen (kadasterperceel B 24) en een hennepbraakmolen (kadasterperceel B26).

De Bestendige Deputatie van de provincie Limburg keurde op 5 mei 1847 de vastgestelde pegelhoogte van 1,800 m goed.

De huidige bakstenen gebouwen dateren uit de tweede helft van de 19de eeuw en eind 19de - begin 20ste eeuw.

Eigenaars
- begin 19de eeuw: adellijke familie d'Erkenteel.
- voor 1844, eigenaar: Windmolders Hendrik, molenaar te Alken
- 1845, verkoop: Delhaisse Josephus, eigenaar te Sint-Lambrechts-Herk
- 1871, verkoop: Destembier de Wideux baron Franciscus, rentenier te Sint-Lambrechts-Herk
- 1875, erfenis: Destembier de Wideux - van Willigen, weduwe en kinderen
- 1879, eigenaar: a) Destembier de Wideux - van Willigen, de weduwe, rentenierster te Sint)Lambrechts-Herk; b) de Brigade - de Stembier de Wideux graaf Hubert, eigenaar te Sint-Lambrechts-Herk
- 1881, verkoop: de Brigade Kemlandt - de Stambier de Wideux graaf Pieter, eigenaar te Camphine en Péville (Fr.)
- 1899: de erfgenamen van de vrouw
- 1922, verkoop: Reekmans Martin, Reekmans Marie Berthe, Rekmans Marie Barbara en Reekmans Eduard, molenaars te Alken
- 1930, deling: Reekmans-Putzeys Eduard, molenaar te Alken
- na 1957: de weduwe en kinderen

De hennepbraakmolen werd in 1904 gesloopt.

In 1922 kocht molenaar Martin Reekmans de korenmolen van de adellijke bezitter. Thans is de molen nog steeds eigendom van de familie Reekmans.

In 1957 werd de molen buiten gebruik genomen. De laatste molenaar was Pieter Greeven-Robben. Op 12 januari 1987 werd de molen beschermd als monument en samen met zijn omgeving als dorpsgezicht.

De watermolen is voorzien van een metalen onderslagrad en een intact binnenwerk (zie beschrijving hierna). Er een verval van een halve meter. De Nieuwe Molen kan na afspraak en vaak op molen- en monumentendagen bezocht worden.

Bouwkundige &  technische beschrijving (Agentschap Onroerend Erfgoed)

Gebouwen rondom een gekasseid erf, met ten zuidwesten de Herk, die hier  vlak naast de straat stroomt. Het erf is met een betonnen brugje over de  Herk met de straat verbonden.
Ten noordwesten, woonhuis van drie traveeën en twee bouwlagen onder zadeldak, uit eind 19de - begin 20ste eeuw. Bakstenen gebouw met lijstgevels en getoogde muuropeningen met gecementeerde lekdrempels.
Links, aansluitend molenhuis van drie traveeën en één bouwlaag uit dezelfde periode, de oudere kern zichtbaar in de linkerzijgevel; gelijkaardige afwerking; bakstenen dropmotief onder de kroonlijst. Houten laadvenster boven de rechtertravee.
Molenrad tegen de linkerzijgevel: gietijzeren armen, plaatijzeren pluiplanken, aaneengebout, doorsnede circa 4,30 meter, op de stalen as bevestigd met ijzeren spieën; rond gemetst asgat.
Het sluiswerk bestaat uit betonnen borst- en regelwerk, maalsluisdeur in hout met ijzeren staart, vanop de maalzolder bediend door middel van een houten hefboom. Lossluis: schuine bedding en evenals de overlaat door middel van tand en beugel bediend. 
Kleine asput met konische ijzeren of ijzer- en houten raderen; waterwiel oorspronkelijk berekend op dikkere houten as.
De maalvloer is een balkconstructie door gemetselde muurtjes onderstut en bereikbaar via een trap met leuning.
De inrichting omvat: een steenkoppel met Engelse rijn, hoed, ronde steenring, met naaf ingeschakelde peerijzers; lichtsysteem met bedieningswiel, volledig houten toebehoren, speleman in gietijzer met vier  vleugels; schoen rust op deksel, bel aanwezig. Eén houten jakobsladder; een houten galg met ijzering. Binnenluiwerk met riemaandrijving vanop horizontale as onder de maalstoel, drukrol, kruiketting wordt gedeeltelijk door een horizontale houten schacht geleid. Haverpletter op geprofileerde ijzeren voet (circa Eerste Wereldoorlog).
Ten noordoosten, haaks op het woonhuis, stallen uit de tweede helft van de 19de eeuw, onder zadeldak (Vlaamse pannen). Getoogde deuren en kleine, rechthoekige venstertjes.
Ten zuidwesten, bakstenen dienstgebouw onder zadeldak (Vlaamse pannen) en dienstgebouw van cementblokken onder plat dak.

Lieven DENEWET, Herman HOLEMANS & Jo DE SCHEPPER

Gegevens uit het beschermingsdossier van 1987 (opgesteld door Jo De Schepper)
Lieven Denewet, "Inventaris van de Limburgse watermolens met hun pegelhoogtes (1846-1849)", Molenecho's, 39, 2011, nr. 2
Herman Holemans & Werner Smet, "Limburgse watermolens. Kadastergegevens: 1844-1980", Kinrooi, Studiekring Ons Molenheem, 1985;
Bert Van Doorslaer, "Met de stroom mee of tegen de wind in? Molens in Limburg", Borgloon/Rijkel, Provinciaal Centrum voor Cultureel Erfgoed, 1996.
Pauwels D., Schlusmans F. m.m.v. Muyldermans E. & Rombouts J., Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Limburg, Arrondissement Tongeren, Kanton Borgloon, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 14N4, Brussel - Turnhout, 1999.
Mailbericht Art Verbeeck, Alken, 09.11.2013 (maakt studie over het dorpsgezicht van de molen voor landschaps- en monumentenzorg)

Overige foto's

transparant

Nieuwe Molen<br />Nieuwmolen<br />Ter Koestemolen<br />Herkermolen

Foto: Fran?ois Gijsbrechts, Linkhout

Nieuwe Molen<br />Nieuwmolen<br />Ter Koestemolen<br />Herkermolen

Foto: Stan Verelst, Edegem

Nieuwe Molen<br />Nieuwmolen<br />Ter Koestemolen<br />Herkermolen

Foto: Fred Oostra, Westmalle, 18.11.2006

Nieuwe Molen<br />Nieuwmolen<br />Ter Koestemolen<br />Herkermolen

Foto: Rob Simons, Sint-Huibrechts-Lille

Nieuwe Molen<br />Nieuwmolen<br />Ter Koestemolen<br />Herkermolen

Foto: Rob Simons, Sint-Huibrechts-Lille


Laatst bijgewerkt: zondag 13 december 2020
Stuur uw teksten over deze molen
Stuur uw foto's van deze molen
  

 

De inhoud van deze pagina's is niet printbaar.

zoek in databasezoek op provincieStuur een e-mail over molen Nieuwe Molen<br />Nieuwmolen<br />Ter Koestemolen<br />Herkermolen, Alkenhomevorige paginaNaar Verdwenen Molens