Molenechos's Homepage Molenechos.org

Belsele (Sint-Niklaas), Vlaanderen - Oost-Vlaanderen

Verdwenen molen

Karakteristiek

Naam
Osmolen, Hosmolen, Ossenhoekmolen
Ligging
Marktstraat 260
9111 Belsele (Sint-Niklaas)
bij kruising met Gentstraat
Ossenhoek
3,5 km N v.d. kerk
kadasterperceel B71
Vlaanderen - Oost-Vlaanderen
Geo positie
51.000000, 4.000000 (Google Streetview)
Gebouwd
voor 1584
Verdwenen
1919, sloop / 1920, vervoerd naar Puurs
Type
Staakmolen
Functie
Korenmolen
Bescherming
niet,
Database nummer
2666
© Prentkaart. Verzameling Ons Molenheem

Beschrijving / geschiedenis

De Osmolen (Hosmolen) was een houten korenwindmolen in de Ossenhoek, in de Markststraat 260, nabij de kruising met de Gentstraat, op het kadasterperceel B71.

In de staak stond het jaartal 1754 gegrift, het vermoedelijke bouwjaar.

We vinden hem aangeduid op:
- de Ferrariskaart van ca. 1775 met het bruin symbool van een staakmolen.
- Atlas der Buurtwegen (ca. 1844) met het grondvlak van een staakmolen op teerlingen
- Topografische kaart van Ph. Vandermaelen (ca. 1850)
- Kadastrale kaart van P.C. Popp (ca. 1855) met een tekeningetje van een staakmolen

Pieter Josephus Bauwens, stadhouder van het Land van Waas, gemachtigd bij procuratie vanwege sieur Jan Francies de Laet te Haasdonk, hield een openbare verkoping op 17, 24 en 31 januari 1791 in de herberg “de Vier Eemers” in Sint-Niklaas, bewoond door Joseph van Goeye. Verkocht wordt: een korenwindmolen te Belsele, op de wijk “den Moest”, van ouds genoemd “den Paters-Hoek-Molen”, groot 98 roeden volgens de parochiekaart op nr. 98. Het wijktoponiem “Moestjen” te Belsele werd nog gebruikt in de kadastergegevens van de 19e eeuw.

Eigenaars na 1830:
- voor 1834, eigenaar: D'Hooghe Annna-Catherina en consoorten, te Belsele
- 13.05.1865, verkoop: D'Hooghe-De Wreede Domien Frans, moelnaar te Belsele (notaris Rogman)
- 02.02.1896, erfenis: a) D'Hooghe-De Wreede Domien, de weduwe (voor 1/2 volle eigendom + 1/4 vruchtgebruik), molenaarster te Belsele en b) Geltmeyer-D'Hooghe Victor (voor 1/4 volle eigendom + 1/4 naakte eigendom), Belsele (overlijden van Domien D'Hooghe)

Rond 1870 werd tussen de molenaarswoning en de eeuwnoude windmolen een stoommaalderij opgericht.

In 1917 maakten de Duitsers een film waarin de Osmolen voorkwam.

Na de eerste wereldoorlog, in 1919, werd de staakmolen verkocht aan Frans De Clercq uit Puurs, ter vervanging van de in 1914 vernielde Kimpelbergmolen. De onderdelen werden naar Puurs vervoerd via de spoorweg Mechelen-Terneuzen.

Bij de bouw van het huis op de Marktstraat 260 stootte de bouwheer (Jean-Pierre Vanheck) op een funderingsblok van één van de teerlingen. 

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

Literatuur

Archieven en landkaarten
- Fricxkaart (1712)
- Ferrariskaart (ca. 1775)
- Atlas der Buurtwegen (ca. 1844)
- Topografische kaart van Ph. Vandermaelen (ca. 1850)
- Kadastrale kaart van P.C. Popp (ca. 1855)

Gedrukte bronnen
"Gazette van Gend", 13, 20 en 27 januari 1791.

Werken
"Inventaris van de wind- en watermolens in de provincie Oost-Vlaanderen naar gegevens van het Archief van het Kadaster. Derde aflevering. De arrondissementen Oudenaarde en Sint-Niklaas", in: Kultureel Jaarboek voor de provincie Oost-Vlaanderen, XVI, 1962, 2 (Gent, 1963), p. 114.
Herman Holemans, "Oostvlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 1. Gemeenten A-B", Kinrooi, Studiekring Ons Molenheem, 1996.
W. Smet, "Kijk op het Waasland", Nieuwkerken-Waas, 1976.
W. Smet, "De Windmolens in het Waasland", Nieuwkerken-Waas, 1974.

Mailberichten
Jean-Pierre Vanheck, Belsele (bewoner van het huis op de plek van de vroegere molen; hij vernam info van zijn inmiddels overleden buren, over de fundering en over de Duitse film uit 1917).