Molenechos's Homepage Molenechos.org

Berendrecht (Antwerpen), Vlaanderen - Antwerpen

Verdwenen molen

karakteristiek

Naam
Solftmolen
Ligging
Solftplaats
2040 Berendrecht (Antwerpen)
kadasterperceel B338
Vlaanderen - Antwerpen
toon op kaart
Gebouwd
voor 1819
Verdwenen
1913, blikseminslag / 1920, sloop romp
Type
Stenen stellingmolen
Functie
Korenmolen
Database nummer
2670
© Prentkaart F. Hoelen, Kapellen, 1904 (coll. A. Smeyers, Alsemberg)

Beschrijving / geschiedenis

De Solftmolen of Binnenmolen was een stenen stellingmolen in het midden van de Solftplaats tegenover het Biestraatje in het dorpscentrum, vandaar de benaming Binnenmolen. De molen bevond zich buiten het poldergebied, in het zandig areaal van de hooglandrand. Het bovenvlak van het onderste voetstuk van de "Berenpaal" op de Solft ligt op 5,10 meter.

We zien de Solftmolen voor het eerst opduiken op het eerste kadasterplan van 1819 en later in de Atlas der Buurtwegen (ca. 1844) met een rond grondoppervlak,  op de topografische kaart van Vandermaelen (ca. 1850) en op de Poppkaart (ca. 1855) met de vermelding "Moulin".

Uit het proces-verbaal van afpaling van de gemeente Berendrecht uit 1829:
"zeer gunstig gelegen, staat midden in het dorp; deselve is van steen vervaardigd, heeft twee paar steenen welke niet samen kunnen werken en eenen omgang, is in zeer goede staat en wordt verhuurd. Menheeft deselver huurwaarde op 400 f. bepaald na afttrek van 1/3 voor onderhoudskosten".

De diensten van het Belgisch kadaster brachten de korenwindmolen in 1834 onder in klasse 1, met een kadastraal inkomen van 762 frank.

Eigenaars na 1819:
- 1819, eigenaar: Verbeeck-Devisser Petrus Joannes, de weduwe en de kinderen, rentenierster te Kapellen (kinderen: a) Verbeeck-Besseleers Charles Benoît, eigenaar te Kapellen en b) Verbeeck Eulalie, rentenierster te Kapellen.
- 06.04.1842, deling: Verbeeck-Besseleers Charles Joseph Benoît, eigenaar te Kapellen (notaris Tillieux)
- 18.10.1864, erfenis: de weduwe (overlijden van Charles Verbeeck)
- 08.01.1892, erfenis: a) Coune-Besseleers Joseph, overste der accijnsen te Antwerpen en b) Besseleers Rosalie, rentenierster te Stabroek (overlijden van de weduwe Besseleers van Charles Verbeeck)
- 03.08.1897, verkoop: Vochten-Van Aerde Corneel Lodewijk, molenaar te Berendrecht (notaris De Milliano)
- 05.12.1910, verkoop: Boden-Vandcerlinden Simon, molenaar te Berendrecht (notaris Koelman)
- 06..01.1912, verkoop: Helsen-Stevens Jozef Aloïs, zonder beroep te  Kapellen (notaris Aerts)

De nog bestaande Buitenmolen van Berendrecht en de Solftmolen hoorden lange tijd toe aan dezelfde eigenaar, Carolus Verbeeck-Bresseleers van Stabroek-Putte.
De familie Philips uit Berendrecht kocht de Westmolengeest en nam de Solftmolen in huur. Deze werd achtereenvolgens verkocht aan Vochten, Bode en Helsen uit Kapellen. De familie Vochten woonde in de molen. Louis Vochten was geboren te Brecht op 22 februari 1852 en overleed te Merksem op 20 december 1925. Voorheen was hij molenaar te 's Gravenwezel.

Het gelijkvloers was als woning ingericht, waar de molen een doorsnee had van 10 meter. In het deurportaal kon een kar staan. In dat portaal werd een tijd lang café of estaminet gehouden. Aan tafel had ieder een beperkte plaats. De kinderen hadden hun slaapvertrek achter de meelbakken, onder de trap of naast de graanzolder. Om klederen op te bergen was er niet meer dan één kleerkast; ieder had slechts één stel zondagse kleren. Verder was er naast de molen een bergplaats gebouwd, waar allerlei gerief kon geborgen worden en waar een stootkar stond. Op de gaanderij werden kippen gehouden, en van hieruit schouwde men over de toppen van de bomen.

In 1913 sloeg de bliksem in en dit betekende het einde als windmolen. Een kadasterdocument (doc. 220) maakt hiervan melding als volgt: "moulin avec habitation incendié et formant actuellement ruines. L'intérieur est complètemenet incendié mais le corps du bâtiment reste encore comme avant l'incendie").

De romp werd in 1920 gesloopt. Het afbraakmateriaal kwam terecht in Stabroek, bij de familie Taeymans, een familie van metsers, die er woningen mee bouwden. De molen is weg, maar de grond ligt er nog, zo zouden de Engelsen het humoristisch uitdrukken. Het vroeger molenperceel werd ingelijfd in het openbaar domein. Wanneer we dan tegenover de Solftplein, in de huidige Dorpstraat een herberg konden situeren, waar het uithangbord luidde " In 't Molenzicht " dan kunnen we maar al te goed de logica van deze herbergier begrijpen: een beter zicht op de molen had men nergens.

Lieven DENEWET, Robert HAVERMANS & Herman HOLEMANS

Literatuur

Adriaenssens, "Geschiedenis en merkwaardigheden van Berendrecht", 1939.
H. Holemans & P.J. Lemmens, Molens van de Voorkempen en van Groot-Antwerpen, Nieuwkerken, Ten Bos, 1983, p. 25-26.
G. Kockelberg, Historische molenvermeldingen in en om Antwerpen. Een blik op de 1000-jarige geschiedenis der Antwerpse molens", Antwerpen, 1986, p. 88-89.
Robert Havermans, "De windmolen van Berendrecht".
"De windmolens (te Berendrecht)", Polderheem, 1982.
SDL, "Komt de Solftmolen terug?" Het Nieuwsblad, 01.01.2016.

Overige foto's

Solftmolen, Berendrecht (Antwerpen), Prentkaart F. Hoelen, Kapellen. Verzameling Ons Molenheem | Database Belgische molens
© Prentkaart F. Hoelen, Kapellen. Verzameling Ons Molenheem
Solftmolen, Berendrecht (Antwerpen), Prentkaart. Verzameling Ons Molenheem | Database Belgische molens
© Prentkaart. Verzameling Ons Molenheem
Solftmolen, Berendrecht (Antwerpen), Prentkaart. Verzameling Ons Molenheem | Database Belgische molens
© Prentkaart. Verzameling Ons Molenheem
Solftmolen, Berendrecht (Antwerpen), Prentkaart. Coll. Robert Van't Geloof, Hendrik-Ido-Ambacht | Database Belgische molens
© Prentkaart. Coll. Robert Van't Geloof, Hendrik-Ido-Ambacht
Solftmolen, Berendrecht (Antwerpen), Prentkaart. Coll. Robert Van't Geloof | Database Belgische molens
© Prentkaart. Coll. Robert Van't Geloof
Solftmolen, Berendrecht (Antwerpen), Prentkaart. Coll. Robert Van't Geloof | Database Belgische molens
© Prentkaart. Coll. Robert Van't Geloof
Solftmolen, Berendrecht (Antwerpen), Prentkaart. Coll. Robert Van't Geloof | Database Belgische molens
© Prentkaart. Coll. Robert Van't Geloof
Solftmolen, Berendrecht (Antwerpen), Prentkaart. Coll. Robert Van't Geloof | Database Belgische molens
© Prentkaart. Coll. Robert Van't Geloof
Solftmolen, Berendrecht (Antwerpen), Prentkaart. Foto vanuit de molen. Coll. Robert Van't Geloof | Database Belgische molens
© Prentkaart. Foto vanuit de molen. Coll. Robert Van't Geloof