Molenechos's Homepage Molenechos.org

Beernem, Vlaanderen - West-Vlaanderen

Verdwenen molen

Karakteristiek

Naam
Lijstermolen, Sentens molen
Ligging
Molenstraat 1
8730 Beernem
zuidzijde
hoek met Lijsterhoek 10
kadasterperceel A620
Vlaanderen - West-Vlaanderen
Gebouwd
1801-'05
Verdwenen
1957, verplaatst naar Westouter, Lijstermolen
Type
Staakmolen
Functie
Korenmolen
Bescherming
niet,
Database nummer
2690
© Verzameling Ons Molenheem

Beschrijving / geschiedenis

De Lijstermolen was een houten korenwinndmolen, type staakmolen op teerlingen, aan de zuidzijde van de Molenstraat (nr. 1), nabij de hoek met Lijsterhoek (nr. 10) waar de molenaarswonig gelegen is. De molen dankt zijn naam aan zijn ligging. in de Lijsterhoek.

De staakmolen werd er opgericht in 1801-1805 door de molenmakers Jan Hoste uit Moerkerke, Jan Adams uit Kruishoutem en Marcel Caem uit Deinze. Bouwheer was Augustijn Van Haecke, molenaar-pachter op een andere Beernemse staakmolen (Walmolen), die hij in 1801 moest verlaten naar aanleiding van een stropershistorie. De haas als windwijzer herinnert aan de stroperij van de vroegere molenaar. Die haas verwijst ook naar de bewoners van de Rodeberg Westouter, die de bijnaam "Berghazen" droegen tegenover de bewoners van het centrum van Westouter die de bijnaam hebben van "Platse Keuns" (Konijnen van de Plaats"). Tot in 1957 bleef deze molen in het bezit van de familie Van Haecke. In 1947 werd de molen stilgelegd.

We zien de molen aangeduid op:
- Atlas der Buurtwegen (ca. 1844) met het grondvlak van een staakmolen op teerlingen
- Topografische kaart van Ph. Vandermaelen (ca. 1850) met het algemeen windmolensymbool
- Kadastrale kaart van P.C. Popp (ca. 1855) met het grondvlak van een staakmolen op teerlingen

Opeenvolgende eigenaars:
- 1801, opbouw: Van Haecke Augustijn, molenaar te Beernem
- 18.06.1840, verkoop: Van Haecke-Almeij Josephus, molenaar te Beernem
- later, erfenis: en kinderen (overlijden van vrouw Almeij)
- 16.06.1884, verkoop: van Haecke-Blomme Vincent, molenaar te Beveren (notaris Schelpe)
- 04.01.1896, verkoop: Van Haecke-Rijckaert Emiel Joseph, molenaar te Beernem (notaris Van Caillie)
- 25.09.1946, erfenis: de weduwe en kinderen (overlijden van Emiel Van Haecke)
- 17.06.1949, deling: Van Haecke-Schoutteet Armand, landbouwer te Beernem (notaris Dhoore)

Op 10 december 1955 richtte het "Provinciaal Comité voor Monumenten en Landschappen van West-Vlaanderen", met als voorzitter de gouverneur van West-Vlaanderen (ridder Pierre van Outryve d'Ydewalle) een rondschrijven naar West-Vlaamse gemeentebesturen met aanbeveling tot aankoop van de Lijstermolen te Beernem. Hierop werd ingegaan door burgemeester Emiel Hardeman (1910-2006) van Westouter: deze gemeente kocht de molen aan in 1957 voor 20.000 frank. Belangrijke raadgevers waren molenexpert Alfred Ronse uit Gistel en Pierre Veys uit Vlamertinge.
De opbouw van de Lijstermolen te Westouter gebeurde in 1958-1960 op traditionele wijze door de molenbouwers Henri Lejeune uit Westvleteren en Omer Vandenbussche uit Ruiselede, met een beweegbare schalk of rechtmast. Op 21 juli 1961 (Sint-Victorsdag, patroonheilige van de molenaars) werd de molen feestelijk ingehuldigd.

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

Zie ook: Westouter, Lijstermolen

Literatuur

Archieven en landkaarten
- Ferrariskaart (ca. 1775) (niet aangeduid)
- Atlas der Buurtwegen (ca. 1844)
- Topografische kaart van Ph. Vandermaelen (ca. 1850)
- Kadastrale kaart van P.C. Popp (ca. 1855)

Werken
Joris Vlamynck, "De Lijstermolen van Beernem", Bos en Beverveld. Jaarboek, XVI, 1983, p. 7-21.
Joris Vlamynck, "De Walmolen te Beernem". Bos en Beverveld, Jaarboek, XVII, 1984, p. 63-70
Lieven Denewet, "Honderd bespookte molens in Vlaanderen. Een verzameling molensagen van de kuststreek tot het Maasland", Molenecho's, XX, 1992, 3-4, p. 192-193, 225-226.
E. Leeuwerck, "De verdwenen Westouterse molens", in: Aan de Schreve, I, 1971, 2, p. 25, overgenomen in: Molenecho's, V, 1977, nr. 12;
J. Beun, "De Lijstermolen van Beernem te Westouter", in: Bachten de Kupe, III, 1961, p. 87-88;
John Verpaalen, "Molens van de frontstreek, Veurne, De Klaproos, 1995, p. 141-145;
Jozef Maes, "Verdwenen molens in het Heuvelland (deel 3)", in: Levende Molens, I, 1978, nr. 8;
"De Lijstermolen", in: Op de Hoogte, mei-juni-juli 1988;
A.L., "Molenberichten. Beernem", in: De Belgische Molenaar, LIV, 1959, p. 63;
J. Maes, "Molenfeest op de Rodenberg (Westouter)", in: De Belgische Molenaar, LVI, 1961, p. 296;
Lieven Denewet, "Pleidooi voor de bescherming van de Lijstermolen van Westouter", in: Mededelingenblad Werkgroep West-Vlaamse Molens, XVIII, 2002, nr. 1, p. 1, 5-17;
"De Lijstermolen of Hazemolen te Westouter", in: Curiosa, februari 1996, p. 21-22.
Herman Holemans, "Westvlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 1. Gemeenten A-B", Kinrooi, Studiekring Ons Molenheem, 1993.
F. Muylaert e.a., "Het Beernem, Oedelem en Sint-Joris van toen", Brugge, M. Van de Wiele, 1982, p. 41.
Lieven Denewet, Honderd Bespookte Molens in Vlaanderen. Honderd molensagen van de Kuststreek tot het Maasland, in: Molenecho’s, XX, 1992, nr. 2-3.
A. L(owyck), "Beernem", Ons Heem, XII, 1958, p. 154.

Overige foto's

Lijstermolen, Sentens molen, Beernem, Collectie Koninklijk Instituut voor het Kunstpatrimonium te Brussel | Database Belgische molens
© Collectie Koninklijk Instituut voor het Kunstpatrimonium te Brussel
Lijstermolen, Sentens molen, Beernem, Collectie Koninklijk Instituut voor het Kunstpatrimonium te Brussel  | Database Belgische molens
© Collectie Koninklijk Instituut voor het Kunstpatrimonium te Brussel
Lijstermolen, Sentens molen, Beernem, Prentkaart Victor Delille, uitg. Het Getrouwe Maldeghem, Maldegem, jaren 1930 (coll. Ronny Van Landschoot, Sijsele) | Database Belgische molens
© Prentkaart Victor Delille, uitg. Het Getrouwe Maldeghem, Maldegem, jaren 1930 (coll. Ronny Van Landschoot, Sijsele)
Lijstermolen, Sentens molen, Beernem, Foto tijdens Wereldoorlog 2 (coll. Ton Meesters, Breda) | Database Belgische molens
© Foto tijdens Wereldoorlog 2 (coll. Ton Meesters, Breda)
Lijstermolen, Sentens molen, Beernem, Demontage in 1957. Verzameling Ons Molenheem | Database Belgische molens
© Demontage in 1957. Verzameling Ons Molenheem