De “Koolmolen” was een houten korenwindmolen aan de Heilig-Bloedstraat, richting Coupure (links).

Hij werd voor het eerst in 1381 vermeld: "van eere molen staende te ghalgheberghe die men heed de coelmolen (Stadsarchief Gent, 330/7, 48 v°).

Latere meldingen dateren uit 1542 en 1687 (aangeduid op een figuratieve kaart).

In een akte van 1579 uit het Stadarchief Gent lezen we „vander cooren windtmuelene metten berghe up ende afrede zo die ghestaen es binnen der prochie van ackerghem achter tcloostere van onser vrauwe ter lasarien ghenaempt de coolmuelene" en in 1652 « Joos Goetgebuer gelt uut zyn meulene ende meulenberch, die genaemt is de Coolmeulen... tAckerghem, zoo men van  de Oolstrate (Holstraat) gaet naer de kercke... » Met deze vage omschrijvingen bedoelt men de Heilig-Bloedstraat.

Bij de onteigening voor het graven van de Coupure rond 1750, moesten een aantal molenaars grond afstaan, maar niet hun molens. Eén van hen was sieur Jan Michiels, ook suppoost van de muldersnering. Hij verloor 100 roeden zaailand "zonder de molenberg". Zijn korenwindmolen en al de grond was zijn eigendom. Die molen, vroeger in bezit van Pieter Bombeke, heette de "Coolmeulen" en stond noordwaarts van de kerkweg naar Ekkergem, "door het Meulegat", dat ongeveer op de h oogte van het huidige Casinoplein lag.

We zien hem aangeduid op de Ferrariskaart (ca. 1775) met het bruin symbool van een staakmolen.

Molenaar Joannes Michiels (°Gent, 5 april 1688 - + Gent, 13 december 1773) en zijn echtgenote Petronilla Lippens (°Gent, 2 februari 1699 - + Gent, 22 januari 1780) lieten de molen over aan hun kinderen Judocus Michiels en Maria Jacoba Michiels. Deze verkochten de molen bij akte van notaris Laurentius Albertus Wallez te Gent van 19 augustus 1782 aan Joannes De Clercq en Antonius De Ronne, beide meester-molenaars te Gent.

Antonius De Ronne was geboren te Sint-Denijs-Westrem op 1 mei 1733 en werd in het Gents poortersboek ingeschreven op 29 maart 1758. Hij trouwde te Gent op 2 februari 1760 met Joanna Theresia Van de Kerckhove, geboren te Tielt op 19 april 1727. Op het ogenblik van zijn overlijden te Gent op 7 februari 1798 was hij samen met molenaar Joannes De Clercq, weduwnaar van Joanna Francisca Van Gansberghe (+Gent, 13 juni 1774) onverdeelde eigenaar, ieder voor de helft, van zowel de Roderoe-molen als van de Koolmolen aan de Heilig-Bloedstraat.

Na het overlijden van Antonius De Ronne op 7 februari 1798 besloten zijn weduwe en drie zonen enerzijds en Joannes De Clercq en zijn kinderen anderzijds uit onverdeeldheid te treden. Bij akte van notaris Francies Constantin d'Haese te Ledeberg van 27 september 1800 werd de Koolmolen toebedeeld aan de consoorten De Clercq. De Rode Roe-molen werd toebedeeld aan de weduwe De Ronne en haar drie zonen mits het betalen van een opleg van 635,03 Franse frank aan de consoorten De Clercq. Joanna Theresia Van de Kerckhove, weduwe De Ronne, overleed te Gent op 28 maart 1802.

De Gazette van Gend bracht op 14 februari 1780 een advertentie voor de verkoop: "Te Sint-Martens-Akkergem. Te koop eenen koornwindmolen, van ouds genaemd den Koolmolen". Notaris was Joannes Louis Vervier uit Gent. Blijkbaar werd er geen koper gevonden (of deed de koper hem weer vlug van de hand), want in dezelfde Gazette van Gent van 20 juni en 1 juli 1782 vinden we een nieuwe advertentie voor de verkoop in de vierschaar van de Schepenen van Gedeele van “eenen Koorn-Wind-Molen met den Berg op- en afrede , ... op S. Martens-Ekkergem door het Molen-Gat over de Coupure of nieuwe Vaerd, genaemd den Kool-molen, alsnu ledig staende. “

Op 18 brumaire, an IX (9 november 1800) vernielde orkaan de windmolen van Jean De Clercq, die gelegen was “voorbij de Rozemarijnbrug”. Hij kreeg de toestemming om zijn molen weer op te bouwen als stenen stellingmolen, dit als antwoord op zijn brief van 5 februari 1801:
«Gand, le 16 Pluviose, an IX
Le citoyen Jean Declercq habitant et meunier en cette (ville) aux citoyens maire et adjoint de la commune de gand.
Citoyen
L’ouragan du mois de brumaire dernier, ayant renversé le moulin de bois, situé sur la coupure près de la maison de force, sur lequel j’exercai le métier de meunier; Et étant d’intention de le rabatir en brique sur laplace ou se trouvait celui culbuté, conformément au plan ci-annexée; je vous prie, citoyens maire et adjoint, de m’accorder la permission à ce nécessaire.
Considération et Respect
Yoannes de Clercq»

Rond 1830 was de molen in het bezit van Pieter Van den Bossche, molenaar te Gent.

De stenen stellingmolen werd in 1853 gesloopt. Op de plaats van deze molen en molenberg tussen de Raes van Gaverestraat, Heilig-Bloedstraat en Coupure Links, werd later het metaalbedrijf Van de Kerchove gevestigd.

Lieven DENEWET, Bart VEECKMANS & Herman HOLEMANS

Archieven
Stadsarchief Gent, Reeks 330 (Wezenboeken), 7, 48 v°
Archief OCMW-Gent, nr 105-672, jaar 1687 (figuratieve kaart)
Rijksarchief Gent, Notariaat 639, nr. 433. Akte van notaris Laurentius Albertus Wallez te Gent, 19 augustus 1782.
Rijksarchief Gent, F758, nr. 1609-14. Akte van notaris Francies Constantin d'Haese te Ledeberg, 27 september 1800.

Gedrukte bronnen
Gazette van Gend, 14.02.1780.
Gazette van Gend, 20 juni & 1 juli 1782.

Werken
Luc Van Durme, "Inventaris van de namen van de middeleeuwse Gentse windmolens", Molenecho's, XL, 2012, 1, p. 28-36.
Luc Van Durme, "Klapwiekend vrouwvolk in het middeleeuwse Gent", in: "Voor Magda: artikelen voor Magda Devos bij haar afscheid van de Universiteit Gent", Gent, Academia Press, 2010, p. 705-718.
Bart Veeckmans, "De brouwerij Colle en zijn voorgangers in de Veerstraat", Heemkundige Kring Dronghine (Drongen), Jaarboek 36 (2017), p. 117-216.
Paul Huys, "Over de naamgeving van windmolens. Volkskunde in Vlaanderen. Huldeboek Renaat van der Linden". Brugge, 1984.
Paul Huys, "Molen en molenaar te kijk gesteld. Molinologische opstellen II", Gent, 1996.
Noël Kerckhaert, "Oude Oostvlaamse huisnamen", Kultureel Jaarboek voor de Provincie Oost-Vlaanderen, nrs 4, 16, 21, 32, 34, 37 (1977, 1981,1983,1990,1991,1993).
"Reformatie in Vlaanderen. Episoden uit de opkomst en ondergang van de Reformatie in Vlaanderen", Middelburg, Stichting de Gihonbron, 2005.
C.G. Montijn (predikant te Mechelen en te Utrecht), "De geschiedenis van de Hervorming in de Nederlanden", Arnhem, 1868.
Johan Decavele, "De eerste protestanten in de Lage Landen. Geloof en heldenmoed", Leuvenn Davidsfonds /Zwolle, Waanders, 2004. (Hoofdstuk: "Protestantisme in Noord-Vlaanderen  Gereformeerden in Axel, Hulst en Eeklo).
"Duizend jaar Ekkergem", Gent, 1974.
"De Coupure in Gent. Scheiding en verbinding", Gent, Academia Press, 2009.
"Inventaris van de wind- en watermolens in de provincie Oost-Vlaanderen naar gegevens van het Archief van het Kadaster. De arrondissementen Eeklo en Gent", in: Kultureel Jaarboek voor de provincie Oost-Vlaanderen, XV, 1961, 2 (Gent, 1962).
Herman Holemans, "Oostvlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 3. Gemeenten G-H-I", Rotem, Studiekring Ons Molenheem, 2000.
L. De Wilde, "Onze Windmolens" (waarin: "2. De windmolens te Gent"), De Belgische Molenaar, 48ste jg., nr. 13/14, 5 juni 1953, s.p.
J. Winnepenninckx, "Rond het graven van de Coupure te Gent", p. 115-151 (125).