Molenechos's Homepage Molenechos.org

Hamont (Hamont-Achel), Vlaanderen - Limburg

Verdwenen molen

karakteristiek

Naam
Molen van Beliën, Molen Coolen, De Volksvriend
Ligging
Molenstraat
3930 Hamont (Hamont-Achel)
Vlaanderen - Limburg
toon op kaart
Geo positie
51.247028, 5.540388 (Google Streetview)
Gebouwd
1868
Verdwenen
1964, wieken verwijderd / 1968, romp gesloopt
Type
Stenen bergmolen
Functie
Korenmolen
Database nummer
3226
Ten Bruggencatenummer
02862  
© Prentkaart Nels, ca. 1960. Verzameling Ons Molenheem

Beschrijving / geschiedenis

Molenaar Herman Leyssen uit Budel (NL) liet in 1868 in de Molenstraat een stenen korenwindmolen oprichten.

De molen droeg als opeenvolgende benamingen "molen Leyssen", "molen Simons", "molen Beliën" en "molen Coolen". De naam veranderde met elke nieuwe eigenaar dus ook van naam. Dat bleef zelfs zo toen de molen een naam op de baard kreeg. Op de jongste afbeeldingen is op de baard de naam "De Volksvriend" zichtbaar.

De windmolen werd in 1873 verkocht aan Jozef Simons en broer, kooplui uit Hamont, en aan Jan Kennen, leerlooier te Hamont. In 1898 behoorde de molen toe aan koopman Jan Simons-Spaas en aan Jan Kennen-Spaas en kinderen. Peter Van Aken-Franssen, een watermolenaar uit Neeroeteren, verwierf de molen in 1919. Hij bleef op de molen tot in 1934, toen die werd verkocht aan Martin Coolen-Baetsen. In 1955 werd de windreus toegewezen aan Gerard Beliën-Bancken (Beliën werd soms gespeld als Bielen) en in 1959 was hij in het bezit van Jan Emmers-Boonen.

In 1964 verwijderden de gebroedes Adriaens uit Weert (NL) de molenroeden. De overgebleven romp werd vier jaar later, in 1968, gesloopt.

Enkele onderdelen, zoals de molenas en de roeden, zijn naar andere molens gegaan. De genoemde molenbouwers overwogen de as uit Hamont te hergebruiken voor de stenen stellingmolen te IJzendijke (Zeeuws-Vlaanderen), maar daar paste hij niet. Wel plaatste men in IJzendijke o.m. het bovenwiel, de bonkelaar, het steenschijfloop en het spoorwiel. Op uitzondering van het niet goed lopende steenschijnloop, zijn de andere genoemde onderdelen nog steeds in IJzendijke aanwezig. Het is niet meer bekend waar de molenas van Hamont (een hol gegoten as, fabrikaat Van Aerschot uit Herentals) is heengegaan. Tot voor kort dacht men de nog bestaande Heimolen in Sint-Hubert (NL), maar dat blijkt foutief te zijn.

Herman HOLEMANS, Rob SIMONS & Frans WEEMAES

Literatuur

Frans Weemaes, "Een praatje bij een Vlaams molenplaatje (deel 23)", in: Vlaamse Molens, IX, 2014. 1, p. 20-24.
L. van Sijpe, "Millenniumboek Hamont-Achel", Hamont-Achel, Geschied- en Heemkundige Kring : “De Goede Stede Hamont” 1999.
M. Degeest, Ontmoeting met Hamont-Achel, ons stadje vandaag, Hamont-Achel, 2001.
J. Gerits, Historische steden in Limburg, Brussel, 1989, p. 97-111.
J. Moris, Bijdrage tot de geschiedenis van Hamont, Hamont, 1976.
L. Stevens, "Van ambacht tot nijverheid te Hamont", in: Van vrueger joâren, Documenten en herinneringen van de Noorderkempen, Genootschap voor Geschied- en Oudheidkunde, Achel, nr. 7, 1984, p. 27-42, ill.
Werner Smet & Herman Holemans, "Limburgse windmolens in heden en verleden", Nieuwkerken-Waas, Uitgeverij Ten Bos / Studiekring Ons Molenheem, 1981, p. 58-59.
H. Van de Broek, "Hamont in oude prentkaarten", Zaltbommel, 1972.
H. Van De Broek, De Napoleonsmolen of de windmolen - An XII - 1804 - te Hamont, in Limburg, 51, 1972, p. 193-216.
Mario van Hoogstraeten, "De molens van Zeeland", 1972², p. 281.
Mailbericht van Jos Houben, 01.12.2014. Zijn grootvader Jef Houben-Govers woonde in de onmiddellijke nabijheid.
Mailbericht van Adrienne Beliën, dochter van de laatste molenaar Gerard Beliën, 20.12.2015.
Mailbericht Theo Foblets, kleinzoon van molenaar Gerard Beliën, 31.12.2015

Persberichten
C.H. "Windmolens verdwijnen te Hamont", in: Het Volk, 07.03.1964.
Hs., "Windmolens in Limburg", in: Het Laatste Nieuws, 05.04.1953.
Kerkuil, "Van zwaaiende wieken en tuimelende raderen in de Kempen en in Haspengouw", in: Moeder van Goeden Raad, sept. 1954, p. 205-208.
"Hamont: Meer dan 100 jaar oude molen", in: Volksgazet, 25.02.1968.

Overige foto's

Molen van Beliën, Molen Coolen, De Volksvriend, Hamont (Hamont-Achel), Verzameling Ons Molenheem | Database Belgische molens
© Verzameling Ons Molenheem
Molen van Beliën, Molen Coolen, De Volksvriend, Hamont (Hamont-Achel), Verzameling Ons Molenheem | Database Belgische molens
© Verzameling Ons Molenheem
Molen van Beliën, Molen Coolen, De Volksvriend, Hamont (Hamont-Achel), Prentkaart voor 1938. De dame met de fiets is Nelly Baetsen, de vrouw van molenaar Martin Coolen. Verzameling Ons Molenheem | Database Belgische molens
© Prentkaart voor 1938. De dame met de fiets is Nelly Baetsen, de vrouw van molenaar Martin Coolen. Verzameling Ons Molenheem
Molen van Beliën, Molen Coolen, De Volksvriend, Hamont (Hamont-Achel), Prentkaart 1925 (coll. F. Weemaes, Terneuzen) | Database Belgische molens
© Prentkaart 1925 (coll. F. Weemaes, Terneuzen)
Molen van Beliën, Molen Coolen, De Volksvriend, Hamont (Hamont-Achel), Prentkaart, foto Fr. Van den Bossche, Hamont, ca. 1900 (coll. F. Weemaes, Terneuzen) | Database Belgische molens
© Prentkaart, foto Fr. Van den Bossche, Hamont, ca. 1900 (coll. F. Weemaes, Terneuzen)