Molenechos's Homepage Molenechos.org

Brussel, Brussels Hoofdstedelijk Gewest - Brussels Hoofdstedelijk Gewest

Verdwenen molen

Karakteristiek

Naam
Slijpmolen, Slypmolen, Slijpmoleken, Coudenborremolen
Ligging
Rue des Six Jetons
1000 Brussel
Zespenningenstraat
op de (nu ovewelfde) Zenne
1,1 km ten W v.h. centrum
kadasterperceel C1247
Brussels Hoofdstedelijk Gewest - Brussels Hoofdstedelijk Gewest
Gebouwd
1512
Verdwenen
1868, sloop
Type
Onderslag watermolen
Functie
Slijpmolen, later korenmolen
Bescherming
---,
Database nummer
3266

Beschrijving / geschiedenis

Le Slijpmolen ou Slijpmoleken.

Le moulin que Gilles Ottermans fut autorisé à construire en 1512 (186) pour aiguiser le fer (187) se trouvait rue des Six Jetons, à 110 m. du Driesmolen sur la Senne dite Sale Senne (188). Il fut acheté par le domaine ducal en 1535 (189) et engagé à la ville en 1650 (190). En 1833 il se trouvait aux mains de la famille  Servaes (191); la ville en fit l'acquisition en 1862 (192) en vue de sa démolition prévue pour le voûtement de la Senne.

Mina MARTENS

(186) Cf. HENNE et WAUTERS, op. cit.,p. 493.
(187) lb.
(188) A.V.B. Travaux Publics, 33401; cf. fig. n° 1.
(189) HENNE et WAUTERS, loc. cit.
(190) Id. ib. et A.V.B., liasse 677, 16 mai 1650: «den meulen genoemt den Slypmolen gestaen op het Clyn  Sinneken aenden de Sespenninckstraete...». On retrouve trace de plusieurs affermages: en 1672-1681  (A.V.B. 1114, f° 25) en 1705 (ib. 786, f° 188).
(191) lb.
(192) A.V.B., Propriétés communales 1003.

-------------------

De Coudenborremolen of Slijpmolen was een watermolen met onderslagrad op de (nu overwelfde) Zenne aan de huidige Zespenningenstraat (rue des Six Jetons).

Hij werd in 1512 opgericht door Gillis Ottermans als waterslijpmolen voor het slijpen van gereedschap. Hij had daartoe op 2 april 1512 het octrooi bekomen van de prins. Hij betaalde een cijns van 2 gulden aan de vorst en 4 gulden aan de abdij van Ter Kameren. De molen werd in 1535 aangekocht door het hertogelijk domein die hem in 1650 aan de stad Brussel verpandde. Later werd de molen ook ingericht als korenmolen. Gaandeweg werd hij nog enkel als korenmolen gebruikt.

Toen de molen in 1833 verlaten was en in vervallen staat, werd hij door Arnould Servaes weer bedrijfsklaar gemaakt.

Eigenaars na 1830:
- voor 1834, eigenaar: Deliagre Charles Joseph, papierfabrikant te Brussel
- 1842, verkoop: Servaes-Maes Arnould Barthelemy, molenaar te Sint-Jans-Molenbeek
- 22.07.1842, erfenis: de weduwe Maes en de kinderen Joseph August, Gustave Frédéric en Marie Anne Servaes (overlijden van Arnould Servaes)
- 12.08.1845, verkoop: Van Vreckom-Geuppens Egide, bakker te Brussel (notaris Gheude)
- later, erfenis: de erfgenamen van Egide Van Vreckom
- 19.02.1861, verkoop: Van Keerbergen Victor, molenaar te Brussel (notaris Gheude)
- 03.09.1867, verkoop: Stad Brussel (notaris Morren).

Na aankoop door de stad Brussel in 1867, volgde in 1868 de sloop voor de overwelving van de Zenne - net zoals de andere Brusselse Zennemolens.

Literatuur

Archives / Archieven

Archives de la Ville de Bruxelles / Stadsarchief Brussel
- Travaux Publics / Openbare werken, 33401
- liasse 677, 16 mai 1650.
- n° 1114, f° 25 (affermages / verhuringen, 1672-1681)
- n° 786, f° 188 (affermages / verhuringen, 1705)
- Propriétés communales / Stadseigendommen, n° 1003 (aquisiton par la ville, 1862).

Ouvrages / Werken

G. Abeels, La Senne, Brussel, Ministère de la Communauté Française, 1983.
G. Abeels, « L'ancienne écluse de la Senne », Cercle d'histoire et d 'archéologie, Les Marolles, Brussel, 1994.
Anderlecht, Histoire, Art, Archéologie, Folklore, speciaal nummer, Le Folklore brahançon, Brussel, 1930.
Atlas van de archeologische ondergrond van het Gewest Brussel. Anderlecht, Ministerie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis, 1994.
La Bourse et la Ville, 1869-1870, Brussel, 1996.
A. Brauman, M. Culot, M. Demanet, M. Louis, A. Van Loo, 100 ans de débat sur la ville, Brussel, Archives d'Architecture Moderne, 1984.
Brussel, breken, bouwen. Architectuur en stadsverfraaíing, 1780-1914, Brussel, Gemeentekredíet van België, 1979.
Bruxelles sur Senne, Brussel, N.V. Philips, 1971
L. Danckaert, Brussel, vijf eeuwen cartografie, Lannoo-Mappamundi, 1989.
Th. Demey, Bruxelles, chronique d'une capitale en chantier. 1. Du voûtement de la Senne à la jonction Nord-Midi, Brussel, C.F.C. - Paul Legrain, 1990.
G. Des Marez, Guide illustrë de Bruxelles. Monuments civíls et religieux, remis à jour et complété par A. Rousseau, Touring Club royal de Belgique, 1979 (eerste uitgave 1917).
J. Dubreucq, Bruxelles, une histoire capitale. La section Terre-Neuve, vol.2, Brussel, 1997.
L. Eggericx, De Centrale Lanen, (Brussel, stad voor kunst en geschiedenis; 20), Brussels Hoofdstedelijk Gewest, 1997.
A. Henne et A. Wauters, Histoire de la Ville de Bruxelles, Brussel, I-II, 1845; herdruk: Brussel, Culture et Civilisation, 1975.
M. Jacobs, «Cureghem››, Anderlechtensia, Brussel, nr 13, 1979.
Mina Martens, «lntroduction à l'étude des moulins à eau de Bruxelles», Le Folklore brabançon, Brussel, nr 149, maart 1961.
L. Novgorodsky, «Le détournement et le voûtement de la Senne, à Bruxelles», La Technique des travaux, Brussel, maart-april 1955, p. 108-125.
Straten en stenen. Brussel: stadsgroei 1780-1980, Brussel, Generale Bankmaatschappij, Sint- Lukasarchief, 1982.
J. Van Audenhove, “La Senne à Anderlecht”, Anderlechtensia, Brussel, nr 69, september 1993.
R. Vandendaele (onder de leiding van), Poelaert en zijn tijd, Brussel, Gemeentekrediet van België, 1980.
A. Wauters, Histoire des environs de Bruxelles, Brussel, Culture et Civilisation, 1971 (eerste uitgave 1855).
Archives d'Architecture Modeme
M.A. Duwaerts e.a., "De molens in Brabant", Brussel, Dienst voor Geschiedkundige en Folkloristische Opzoekingen van de Provincie Brabant, 1961;
Herman Holemans, "Kadastergegevens: 1835-1980. Brabantse wind- en watermolens. Deel 1: arrondissement Brussel-Hoofdstad", Kinrooi, Studiekring 'Ons Molenheem", 1989;
Paul Bauters & Marc Villeirs, "Les moulins à eau et à vent de Woluwe-Saint-Lambert et de la région bruxelloise. Histoire et technologie / Water- en windmolens van Sint-Lambrechts-Woluwe en van het Brussels gewest. Geschiedenis en techniek", Woluwe-Saint-Lambert/Sint-Lambrechts-Woluwe, 1996 (Musée communal de Woluwe-Saint-Labert, cahier n° 2 / Gemeentelijk museum van Sint-Lambrechts-Woluwe, tijdingen n°2).