Molenechos's Homepage Molenechos.org

Moerkerke (Damme), Vlaanderen - West-Vlaanderen

Verdwenen molen

karakteristiek

Naam
Molen van 't Molentje, Smissemolen, Molen Provoost
Ligging
Damweg
8340 Moerkerke (Damme)
't Molentje
nabij de Molentjesbruggen
kadasterperceel A664
Vlaanderen - West-Vlaanderen
toon op kaart
Gebouwd
voor 1602
Verdwenen
1922, sloop
Type
Staakmolen
Functie
Korenmolen
Database nummer
3490
© Prentkaart Nels. Verzameling Ons Molenheem

Beschrijving / geschiedenis

De wijk 'het Molentje' dankt haar naam aan een staakmolen die daar van voor 1602 (Ommelooper Moerkerke) werd gebouwd. Op de Ferrariskaart vinden we de aanduiding "Meulentien". Wagenmaker Van Damme uit Moerkerke voerde soms herstellingen uit, zoals blijkt uit zijn bewaarde rekenboeken.

Op donderdag 8 februari 1906 viel de bliksem in op de molen en veroorzaakte er aanzienlijke schade.

In 1922 werd de windmolen gesloopt. Er werd verder gemalen met een mechanische maalderij.

Enkele gebruikers in de 18de eeuw:
1731, Pieter Charlet d’oude
1734: Jacob Vandenbroele
1736, Pieter De Schrijver
1742, Jean De Love
1751, Bernard Devos
1752, Pieter van Tente
1756, Jacob Delove
1760, Pieter Charlet
1760, Laureyns Provoost d'oude.

Eigenaars-molenaars in de 19de eeuw:
- voor 1834, eigenaar: Provoost Laurent, de weduwe
- 1840, gift: Provoost Jacobus (sr.), molenaar te Moerkerke (registratie op 23.09.1840, volgens verklaring op 18.10.1850)
- 1884, verkoop: Jacob Provoost (jr.)-Cools Jacob (jr.), molenaar te Moerkerke (registratie op 26.08.1882 volgens verklaring op 10.03.1884)

Op 21 januari 1846 werd "het buitenste of kop der as van den molen, behoorende den mulder Jacobus Provoost, met deszelfs pestels, einden en zeilen, draeijende in kleinen wind, eensklaps afgebroken, op den grond gevallen en verbrijzeld". Aan het binnenwerk was geen beschadiging en er werd niemand gewond. De schade werd op 200 frank geraamd, zo meldt de "Gazette van Gend" van 28 januari 1846.

In 1883 werd een stoommaalderij opgericht. Jacob Provoost liet de windmolen in 1922 afbreken en maalde nog verder met zijn mechanische maalderij.

Lieven DENEWET & Annemie SNAUWAERT

Literatuur

Archieven
- Rijksarchief Brugge, Ommelooper Moerkerke, 1602.

Gedrukte bronnen
- "Gazette van Gend", nr. 3793 van 2 februari 1840.
- "Gazette van Gend", nr. 4712 van 28 januari 1846.
- "Het Weekblad voor Oost- West- en Zeeuwsch-Vlaanderen", zondag, 18 februari 1906, jg. 16, nr. 7 (blikseminslag).

Privaat archief
- Tekening van Pierre Van Meenen, 1943.
- Opzoekingen over Moerkerke door onderpastoor R. Passchier (1920-1924)

Werken
- J. Ballegeer, Molens in de Zwinstreek, in Rond de Poldertorens, jg. 47, nr. 2, 2005, p. 72.
- M. Coornaert, Een overzicht van de molens in het Noordvrije, in: Liber Amicorum René De Keyser, Speciale uitgave, Geschied- en Heemkundige Kring Sint-Guthago, 1985, p. 43-78.
- Herman Holemans, West-Vlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 5. Gemeenten M-O, Rotem, Ons Molenheem, 1999.
- Paul Braet, "Uit de rekenboeken van de wagenmakerij van de familie Van Damme uit Moerkerke", Rond de Poldertorens, jg. 34, nr. 3, p. 83.
- Paul Huys, "Molensprokkelingen van anderhalve eeuw gelegen", Molenecho's, jg. 30, 2002, 1, p. 50-53 (50, 51).
- Paul Huys, "Over de naamgeving van windmolens. Volkskunde in Vlaanderen. Huldeboek Renaat van der Linden". Brugge, 1984.
- Paul Huys, "Molen en molenaar te kijk gesteld. Molinologische opstellen II", Gent, 1996.
- Noël Kerckhaert, "Oude Oostvlaamse huisnamen", Kultureel Jaarboek voor de Provincie Oost-Vlaanderen, nrs 4, 16, 21, 32, 34, 37 (1977, 1981,1983,1990,1991,1993)
- "Duizend jaar Ekkergem", Gent, 1974.
- "De Coupure in Gent. Scheiding en verbinding", Gent, Academia Press, 2009.
- "Inventaris van de wind- en watermolens in de provincie Oost-Vlaanderen naar gegevens van het Archief van het Kadaster. De arrondissementen Eeklo en Gent", in: Kultureel Jaarboek voor de provincie Oost-Vlaanderen, XV, 1961, 2 (Gent, 1962).
- Herman Holemans, "Oostvlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 3. Gemeenten G-H-I", Rotem, Studiekring Ons Molenheem, 2000.
- L. De Wilde, "Onze Windmolens" (waarin: "2. De windmolens te Gent"), De Belgische Molenaar, 48ste jg., nr. 13/14, 5 juni 1953, s.p.
- Paul Huys, "Molensprokkelingen van anderhalve eeuw gelegen", Molenecho's, jg. 30, 2002, 1, p. 50-53 (50, 51).

Mailberichten
- Annemie Snauwaert, 12.02.2012.

Overige foto's

Molen van 't Molentje, Smissemolen, Molen Provoost, Moerkerke (Damme), Detail van deze prentkaart. Verzameling Ons Molenheem | Database Belgische molens
© Detail van deze prentkaart. Verzameling Ons Molenheem
Molen van 't Molentje, Smissemolen, Molen Provoost, Moerkerke (Damme), Prentkaart. Verzameling Ons Molenheem | Database Belgische molens
© Prentkaart. Verzameling Ons Molenheem
Molen van 't Molentje, Smissemolen, Molen Provoost, Moerkerke (Damme), Detail van deze prentkaart. Verzameling Ons Molenheem | Database Belgische molens
© Detail van deze prentkaart. Verzameling Ons Molenheem
Molen van 't Molentje, Smissemolen, Molen Provoost, Moerkerke (Damme), Prentkaart Nels. Verzameling Ons Molenheem | Database Belgische molens
© Prentkaart Nels. Verzameling Ons Molenheem
Molen van 't Molentje, Smissemolen, Molen Provoost, Moerkerke (Damme), Ommelooper Moerkerke, 1602 | Database Belgische molens
© Ommelooper Moerkerke, 1602