De Kameelmolen was een houten graanwindmolen die het echtpaar Nicolaus Tielemans (+1891) en Maria-Theresia Mertens (+1897) in 1863 liet oprichten. De molennaam is afkomtig van zijn ligging aan de Kameelstraat, afkomstig van “Kemelsgatstraat”, op zijn beurt afgeleid van het middeleeuwse woord “Hemelsgate” of hemelpoort.

Na de dood van het vernoemde echtpaar, ging het molenerf over op hun zoon, Franciscus Aldoph Tielemans (1864-1936) (akte van verdeling, 14.11.1901, notaris De Winter). Hij zette de uitbating als molenaar verder tot de ontmanteling van de molen in 1928 (zie hierna).

Het was een standaardmolen met open voet.
In die molenvoet rustten de kruisplaten op vier lage gemetselde teerlingen.
Aan de trapzijde was een balkon.
Het kruien (richten van de molenkast naar de wind) gebeurde via de kruihaspel met vier spaken onderaan de trap.
De molenroeden (twee molenwieken) waren nog volledig gemaakt in hout (pestelroeden) en waren ongeveer 24 meter lang.
De windweeg (de wand aan de zijde van de wieken) had een buik die toeliet op de steenzolder (bovenste zolder) een derde steenkoppel te plaatsen. Deze drie steenkoppels konden niet gelijktijdig werken. Deze "buik" was typisch voor de standaardmolens van het Pajottenland en de aangrenzende Denderstreek. Nog bestaande exemplaren zijn de Hertboommolen van Onze-Lieve-Vrouw-Lombeek en de Wildermolen van Appelterre-Eichem.
Het hoge mansardedak liet toe een groter vangwiel op de molenas te plaatsen. Het wijst tevens op een molen van recentere datum. (De middeleeuwse standaardmolens hadden nog een zadeldak).

In 1928 werd de Kameelmolen ontmanteld en omvergetrokken. Hij had amper 65 jaar bestaan.
Er werd verder gemalen met een nog bestaande mechanische maalderij, gelegen op de hoek van de Kameelstraat en de Poverstraat. Rond 1935 was Emile Mergan er werkzaam. Hij was tevens gemeentesecretaris van Sint-Martens-Bodegem. Hij werd later bijgestaan en opgevolgd door zijn schoonzoon Carolus Van Lierde. Na diens overlijden in 1969 werden de maalactiviteiten tot ongeveer 1985 nog in beperkte mate uitgeoefend door zijn weduwe Aline Mergan en hun zoon Etienne Van Lierde.

H.J. HERPELINCK, Ternat

-------------------------

Het malen werd verdergezet in een nog bestaande mechanische maalderij, op de hoek van de Kameelstraat met de Poverstraat. Deze maalderij (opeenvolgend met stoom, armgas sinds 1928 en elektrische motor) staat aangebouwd tegen de langsschuur van de Langehoeve of hoeve Van Lierde. Het woonhuis en de stalling van de hoeve zijn heden vervangen door nieuwbouw.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog werden hier kleine hoeveelheden gemalen, ondanks het ontbreken van een maalvergunning, ten behoeve van kleine boeren en inwoners die graan hadden bemachtigd. Het betreft een eenvoudige bakstenen maalderij met rechthoekige muuropeningen in een betonnen omlijsting. Het molengebouw is tegen de voorgevel van de eind 19de-eeuwse langsschuur aangebouwd. Verankerde bakstenen langsschuur met rechthoekige poort onder houten latei ingeschreven in een rondboogveld. Calvariekruis in verheven baksteen bovenaan in de puntgevel.

Katrien VERWINNEN

Literatuur

Herman Holemans, Kadastergegevens: 1835-1985. Brabantse wind- en watermolens. Deel 3: arrondissement Halle-Vilvoorde (M-Z), Kinrooi, Studiekring Ons Molenheem", 1992;
M.A. Duwaerts e.a., De molens in Brabant, Brussel, Dienst voor Geschiedkundige en Folkloristische Opzoekingen van de Provincie Brabant, 1961;
Peter Van Rossem, Vijfduizend Bodegemnaren - Sociaal demografische geschiedenis van Sint-Martens-Bodegem (1665-1880), Sint-Martens-Bodegem - Dilbeek, Bodegemse Kulturele Werkgemeenschap, 2006.
Kadaster Vlaams-Brabant, mutatieschetsen Dilbeek, afdeling VII (Sint-Martens-Bodegem), 1863/10 en 1928/26.
Verlie R., Bodegem tijdens de Tweede Wereldoorlog, Uitgegeven door Heemkring Bodeghave naar aanleiding van de tentoonstelling "Bodegem tijdens de Tweede Wereldoorlog 1940–1945" van 9 tot 12 november 2007 in Trefcentrum Solleveld te Sint-Martens-Bodegem, 2007, p. 86-87.
Van  Rossem P., Brochure bij de tentoonstelling "Bodegem op oude kaarten", Sint-Martens-Bodegem, 1993, p. 37.
"De Kameelmolen van Sint-Martens-Bodegem", Molenvereniging van het Pajottenland vzw. Nieuwsbrief, IV, 2012, nr. 2, p. 1.
Arthur Cosyn, "Sites Brabançons", Liège, Aug. Bénrad, 1902 (Ouvrage publié sous le Patronage du "Toruing Club de Belgique) (met foto van Leon Cosyn).
Vermeulen S. (red.) Verdwenen Dilbeekse molens, Monumentenmap uitgegeven door het gemeentebestuur van Dilbeek naar aanleiding van Open Monumentendag op zondag 12 september 2010, Dilbeek, 2010.