In 1848 richtten de gebroeders Clément, met toestemming van de Bestendige Deputatie van de provincie Luxemburg, een watermolen op te Saint-Léger om graan te malen, hout te zagen en olie te slaan. Het was de laatste watermolen in de vallei van Saint-Léger, die er toen al een goede tiental kende. De houthakkers van de streek maakten gebruik van de zaagmolen om er hun zaagbladen te slijpen. De oliemolen werd onderin geplaatst en werkte tot na de eerste wereldoorlog. De graanmolen en de zagerij werkten tot nog tot 1958. Er werd occasioneel nog wat gezaagd tot in 1980, toen een verzakking van de wateras dit niet meer mogelijk maakte.

Het watermolengebouw uit 1848 bestaat uit één enkel volume met twee bouwlagen. De zaagmolen bevond zich vroeger onder een afdak tegen de gevel, momenteel bevindt het zich in een andere aanbouw.

Eén van de twee waterraderen was al in 1914 verdwenen. Vanaf die tijd werkten de graan- en de zaagmolen afwisselend met hetzelfde metalen onderslagrad! Het heeft een diameter van 3,90 meter, is 1,35 meter dik en heeft 48 schoepen. De graanmolen bevat twee steenkoppels en een builmolen. De zaagmolen heeft zowel een lint- als een cirkelzaag.

In de jaren 1990 werden het waterrad en het sluiswerk grondig hersteld. Er kwam een nieuwe eikenhouten wateras. Men deed hiervoor een beroep op de oude molenmaker Louis Schul uit Maissin, bijgestaan door schrijnwerker-aannemer Jean-Luc Martin uit Halma en Eddy Deprez, smid uit Maissin. Voor deze werken werd 250.000 frank steun bekomen van het Gemeentekrediet. De molen was wederom op aanvraag bij eigenaar Guy Albarre te bezoeken. Helaas werd de molen in de zomer van 2004 getroffen door een ernstige brand en liep grote schade op. De schade is hersteld en het molengedeelte is, op afspraak met de eigenaar, te bezoeken (LD).

-------------

Le moulin Clément est le dernier établissement hydraulique créé dans le village de Saint-Léger et le seul conservé dans sa double fonction.

En 1848 la Députation Permanente de la province de Luxembourg autorisa les frères Clément à établir un moulin à farine, une sciérie et une huilerie.

Construit en 1848, il abrite dans un seul volume bâti, le mécanisme de deux ateliers. Il est implanté le long d'un bief du Ton.

Jusqu'en 1914, deux roues permettaient d'actionner simultanément un moulin à grain à deux tournants,-un pour le froment et un pour le seigle,-et une scierie; une huilerie pressait la récolte des faines des bois de Grandmont.

L'huilerie cessa de fonctionner après la guerre de 1914-1918. Le moulin et la sciérie continuèrent leurs activités jusque dans les années 1950.

Ponctuellement, le moulin a également produit de l'électricité. Le moulin et la scierie ont fonctionné jusqu'en 1958, date d'arrêt des activités industrielles.

Toutefois, on utilisa encore le moulin de maniére occasionnelle jusqu'en 1985.

Au début des années 90, Guy Albarre, un habitant du village passionné par le patrimoine au sens large, racheta le bâtiment en vente publique et est occupé à le restaurer. Ce moulin deviendra certainement la " Maison du Ton ", dans le cadre du contrat riviére Ton.

Possibilité de visites groupées sur demande.

ALBARRE Guy
Clos des Forgettes, 6 - B-6747 SAINT-LEGER
+32 (0)63 / 23.94.91

I. Tellier, "Les moulins de Saint-Léger", Vresse-sur-Semois - Namur, Association pour la sauvegarde des monuments et des archéologiques de la Semois / Région wallonne DGATL-DMSF, 1994. (fiche nr. 94.4)
"Le moulin Clement", in: Au fil du Ton (Cercle de recherches et d'histoire de Saint-Léger-en-Gaume), Chronique, 1998, 18, p. 8-11.