Molenechos's Homepage Molenechos.org

Zomergem (Lievegem), Vlaanderen - Oost-Vlaanderen

Verdwenen molen

Karakteristiek

Naam
Daalmenmolen, Daelmenmolen
Ligging
Daalmen
9930 Zomergem (Lievegem)
hoek met Stoktevijver
1,2 km N v.h. centrum
kadasterperceel A662
Vlaanderen - Oost-Vlaanderen
Gebouwd
voor 1693 / 1855
Verdwenen
1854 - 31 juli, brand / 1918, oorlog
Type
Staakmolen, later stenen bergmolen
Functie
Korenmolen
Bescherming
niet,
Database nummer
3963
© Prentkaart voor 1914. Verzameling Ons Molenheem

Beschrijving / geschiedenis

Aan het kruispunt van Daalmen met Stoktevijver stond tot 1918 de zogenaamde "Daelmenmolen".
Hij werd voor 1693 gebouwd als een staakmolen op een hoge wal. Ernaast stond (in 1840) een rosmolen. De staakmolen brandde af na een storm op 31 juli 1854. Molenaar Wille bekwam op 23 septmeber 1854 de teoestemming van de Bestendige Deputatie van de provincie Oost-Vlaanderen om op dezelfde plaats een stenen graanwindmolen (type bergmolen) te bouwen.

Eigenaars na 1830:
- voor 1834, eigenaar: Larmois, winkelier te Gent
- later, erfenis: de erfgenamen (waaronder Hemelsoet Josse) (overlijden van Larmois)
- 11.08.1840, verkoop: Wille Jean Franiois, herbergier te Zomergem (notaris Hellebaut - moulin à vent et roskot)
- 09.06.1860, erfenis: Wille Pieter Frans, molenaar te Zomergem (ovelrijden van Jean Francois Wille)
- later, erfenis: de erfgenamen (overlijden van Pieter Frans Wille)
- 01.05.1880, verkoop: a) Wille Auguste, b) Wille Hendrik en c) Wille Adolf (notaris De Block - een stenen windmolen)
- 25.05.1907, deling: Wille Adolf, handelaar te Zomergem (notaris Verstraeten - windmolen en stoommachine)

In 1892 werd een stoommachine geplaatst, maar er werd ook nog met windkracht gemalen. Rond 1900 was Hippoliet De Booser er molenaar. Tijdens de eerste wereldoorlog gebruikten de Duitsers de molen als uitkijkpost. Bij de aftocht van de Duitsers in 1918 werd de molen vernield: volgens sommigen  schoot het Belgisch leger de molen in brand, volgens anderen  hebben de Duitsers zelf de molen gedynamiteerd.
Daarna richtte molenaar P. de Coninck een mechanische maalderij op in Stoktevijver.

Deze maalderij paalt links aan de verhoogde woning. Het is een eenvoudig gewit bakstenen gebouw van drie traveeën met zadeldak. Twee koppels maalstenen in metalen steenkist: een natuurstenen koppel (tarwe) en een kunststenen koppel (rogge), aanvankelijk met armgasmotor, thans met elektrische motoren van na W.O. II. IJzeren haverpletter met eLektrische motor van na de tweede wereldoorlog. De maalderij werd stopgezet in 1990 en werd opgenomen in de vastgestelde inventaris van het bouwkundig erfgoed.

Lieven DENEWET & Eric PLOVYT

Literatuur

Zomergem vroeger en nu, Zomergem, 1982.
P. Van Hecke, "Enige woorden over de molens van Zomergem", in: De Belgische Molenaar, 15 augustus 1925; overgenomen in: De Belgische Molenaar & Levende Molens, XI, 1989, nr. 2, p. 14.
De Muynck G., Groot-Zomergem in oude foto's, Eeklo, 1992-93, 2 dln.
De Potter F.-Broeckaert J., Geschiedenis van de gemeenten der provincie Oost-Vlaanderen, reeks I, deel 8, Gent, 1864-1870.
Ryckaert M., Het bedrijfsleven te Zomergem, in Appeltjes van het Meetjesland, Jaarboek nr. 36, 1985.
Ryckaert M., Het kultuurlandschap van Zomergem in de voorbije eeuwen geschetst door een brok toponomie, in Appeltjes van het Meetjesland, Jaarboek nr. 20, 1969, p. 260-289.
Ryckaert M., De Zomergemse straatnamen voor 1800, in Appeltjes van het Meetjesland, Jaarboek nr. 18,1967, p. 278-295.
Ryckaert M., Zomergem, zijn heerlijkheden en hun heren, in Appeltjes van het Meetjesland, Jaarboek nr. 6, 1954, p. 67-164.
Ryckaert M.-Ryserhove A., Te Zomergem op bezoek, Maldegem, 1969.
Ryserhove A., Oud Zomergem (1-4), in "Ons Meetjesland", XIX, 1, 1986, p. 25-40; XIX, 2, 1986, p. 121-128; XIX, 3, 1986, p. 147-156; XIX, 4, 1986, p. 208-217.
"Inventaris van de wind- en watermolens in de provincie Oost-Vlaanderen naar gegevens van het Archief van het Kadaster. De arrondissementen Eeklo en Gent", in: Kultureel Jaarboek voor de provincie Oost-Vlaanderen, XV, 1961, 2 (Gent, 1962), p. 189.
Herman Holemans, "Oostvlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 8. Gemeenten U-Z", Opwijk, Studiekring "Ons Molenheem", Opwijk, 2008.
Bogaert C., Lanclus K. & Verbeeck M., Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Oost-Vlaanderen, Arrondissement Gent, Kantons Waarschoot - Zomergem, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 12N5, Brussel - Turnhout, 1994.
"De gebouwen van uw streek. 1880-1980. Beelden van een eeuw. Meetjesland-Leiestreek", Bijlage aan Het Nieuwsblad, 25.11.2010.