De Molen van Sint-Anneke, de molen van 't Veertje of kortweg De Molen, is een houten korenwindmolen op Antwerpen-Linkeroever, aan de Jachthavenweg nr. 2, bovenop het restaurant "De Molen". De standaardmolen heeft een gesloten voet en is voorzien van twee steenkoppels.

De windmolen stond aanvankelijk op het gehucht het Veertje in Kwaadmechelen (Ham, provincie Limburg). Hij werd er op het einde van de 18e eeuw (na 1775) gebouwd. Vanaf de bouw was de molen in het bezit van de familie Geuens. In 1844 behoorde de molen toe aan de weduwe van Leonard Geuens, die veel concurrentie ondervond van de molens te Tessenderlo. Door erfenis kwam de molen in 1845 op naam van de  kinderen van Franciscus Geuens, landbouwer te Kwaadmechelen en in 1856 van Pieter Geuens. In 1870 behoorde de molen voor 3/4 toe aan Bonaventure Geuens en voor 1/4 aan Maria Geuens, echtgenote Belien. Ze verkochten de molen in 1872 aan Dominicus Boven-Geuens, maalder te Vorst. In 1880 stond de molen voor de ene helft op naam van genoemde Dominicus en voor de andere helft op naam an Maria-Catherina en Maria-Theresia Geuens. In 1883 werd de molen verkocht aan Juliaan Velghe-Van Roy, conducteur van bruggen en wegen te Beringen; hij was ook eigenaar van een andere windmolen van Kwaadmechelen (Molen Engelen, een achtkante houten bovenkruier). In 1903 ging de molen over in handen van Franciscus Zels-Van Ende, in 1922 van molenaar Gerard Zels en in 1924 van Gerard Zels-Moors (vandaar de naam "Molen Zels").

In 1937 moest de molen plaats ruimen voor de aanleg van het Albertkanaal en werd hij door Imalso (Vennootschap Intercommunale van de Linkeroever) overgebracht naar Antwerpen-Linkeroever, om er als sieraad te dienen bij het "strand van Sint-Anneke". Hij werd op het dakplatform van een horecazaak opgetrokken. Helaas werd de molen er niet in werking gebracht.

Als ontwerper van het recreatiegebied, kreeg Renaat Braem in 1970 opdracht voor de restauratie van de windmolen, die zou worden overgedragen aan het stadsbestuur.

Vanaf 1970 was Braem in opdracht van eigenaar Imalso betrokken bij de renovatie van het café-restaurant onder de molen. De lage constructie met een achthoekige plattegrond dateert eveneens uit 1937 en is opgedeeld in een cafetaria, restaurant en feestzaal, met woonruimte voor de uitbater. Schetsen uit 1970 voegen een afgeschermd terras met luifel toe. In 1971 tekende Braem een concept voor het café-interieur waarvan de vormgeving volledig is afgeleid van de driehoek, een motief dat ook terugkomt in het meubilair. In een eerste voorontwerp uit 1973 wordt de 80 meter gevelomtrek met een houten betimmering bekleed, op analoge wijze als het openluchtzwembad. Het definitieve ontwerp uit 1974 kiest voor een gevelparement uit mangaankleurige baksteen en een luifel in houten betimmering. Dit betekent een vereenvoudiging ten opzichte van het oorspronkelijke opzet van Braem om de hoeken te accentueren door golvende steunberen met glazen windschermen voor het terras, en de gevels af te werken met een leien afdak. Pas na uitvoering van de renovatiewerken in 1975-1976, ontwierp Braem de vaste terrasinfrastructuur die in 1977 werd opgetrokken.

Tijdens de voorbereiding van de restauratie van de windmolen werd in april 1973 nog zware schade toegebracht door voorjaarsstormen. De molen werd gestut met schuinopgaande metalen schoren.

Molenbouwer Walter Mariman uit Zele ging in 1974 met de restauratie van start. De werken houden de vernieuwing in van het wiekenkruis (gelaste roeden, fabr. Peel), de kruisplaten, de schoren, het afdak van de gesloten voet, het balkon, de trap, de staart en het kruiwerk. Braem ontwerpt ook het nieuwe topstuk, een windvaan in de vorm van een veer en een kraak als dubbele verwijzing naar de naam en de ligging aan de Schelde.

Ook na deze restauratie bleef de molen stilstaan en kwam hij opnieuw in verval. Bij de storm in 1990 werd de molen zwaar beschadigd en dreigde neer te storten. De stad liet het gevaarte demonteren door molenmaker Mariman uit Zele en stapelde de restanten achter het restaurant op, waar een jarenlange blootstelling aan de lucht rotting veroorzaakte.

In februari 1996 werd de molen in brand gestoken door een dakloze die er een vuurtje stookte... Gelukkig werd de molen in 2000-2001 herbouwd door Thomaes Molenbouw bvba uit Beveren-Roeselare. Uit veiligheid voor de bezoekers en de molenaar werd een balustrade op het platform aangebracht. Ontwerper was architect Hugo Lejon uit Willebroek.

In 2008 maakte 't Gebinte Molenbouw uit Erpe-Mere de molen weer maalvaardig. Boers & Peusens bvba voerde in 2013 uit als onderhoud: doorhalen en schilderen van de roeden, enkele kleine herstellingen aan de voorzoom en schilderen van windplanken en voorzoom.

Restaurant De Molen, de onderbouw van de molen, werd op zaterdag 5 juli 2014 om kwart over twee  's nachts getroffen door een zware brand. Toen de brandweerpatrouille aankwam, sloeg het vuur al door de ramen van het oosterse grillrestaurant Fong Shou/De Molen. Na een goed uur blussen had de brandweer de brand onder controle. Het gebouw werd  volledig vernield. De brand had ook gevolgen voor de mensen die op de nabijgelegen gelijknamige camping verblijven. Een honderdtal bewoners werd geëvacueerd. Niemand raakte bij de brand gewond, maar de materiële schade is enorm. De molen kon de brandweer na een uurtje blussen vrijwaren, maar het restaurant werd verwoest. Een zware klap voor de eigenaars, die hun zaak minstens enkele maanden niet kunnen uitbaten. De oorzaak van de brand is nog onduidelijk, maar volgens de politie waren er geen aanwijzingen dat er kwaad opzet in het spel is. De schade werd geheel hersteld.

De molen is geopend op elke laatste zondag van de maand, van 13 tot 17 uur. 

Opeenvolgende eigenaars:
- 1937, opbouw: grond: Vennootschap Intercommunale van de Linkeroever Imalso en gebouw: Draps-Boudry Emile, tuinbouwkundige en uitbater te Antwerpen
- 15.01.1957, verkoop (van het gebouw) Denaene-D'Haene Désiré (notaris Glorie)
- 01.12.1965, verkoop: (van het gebouw) a) Van den Berk-Meersman Carolus, hotelhouder te Antwerpen en b) Intpanis-Huyen Florentijn Jan, huisschilder te Antwerpen (notaris Van de Mijnsbrugge)
- 2908.1969, verkoop: (van het gebouw) a) Van den Berk-Meersman Carolus, hotelhouder te Antwerpen en b) Roten-Thiel Paul Joseph Johan, bediende te Deurne (notaris Van de Mijnsbrugge)
- 30.11.1971, verkoop: (van het gebouw) Stad Antwerpen (beslissing burgemeester)

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

Jaarlijks aantal asomwentelingen
2003:   0

Maken van de gaanderij en vernieuwen van het plat dak rondom de molen 't Veertje
Intekendatum: 22.02.2001, 10 u.
Molen: Antwerpen-Linkeroever (Antw.), Molen 't Veertje - standaardmolen op platform gebouw
Bouwheer: Stad Antwerpen
Ontwerper: Pascal Mariman, Lokeren
Opdracht: Maken van gaanderij en vernieuwen van het plat dak rondom de molen; cat. D, kl. 2; 160 werkdagen
Plaats aanbesteding: Vergaderzaal  van Techniek, aankoop en logistiek, Desguinlei 33, 2018 Antwerpen
Offertes: Aqua-Reno, Lokeren, €197.999; Goossens Bouwbedrijf nv, Arendonk, €218.029,20; Van Hecken, Merksem, €242.362,87; Stijnen Bouwbedrijf bvba, Laakdal, €272.627,75; VMG-De Cock Bouwbedrijf nv, Sint-Niklaas, €285.077,50; Baeck & Janssen nv, Balen, € 299.513,11
* Heraanbesteding op 06.02.2003

Intekendatum: 06.02.2003, 10 u. (heraanbesteding van 22.02.2001)
Molen: Antwerpen-Linkeroever (Antw.), Molen 't Veertje - standaardmolen op platform gebouw
Bouwheer: Stad Antwerpen
Ontwerper: Pascal Mariman, Lokeren
Opdracht: Aanbrengen gaanderij en vernieuwen van het plat dak rondom de molen (tweelaagse afdichting met elastomeerbitumen); cat. D, kl. 2; 16 werkdagen
Plaats aanbesteding: Aanbestedingslokaal van Techniek, aankoop en logistiek, Desguinlei 33 (2de verd.), 2018 Antwerpen

Offertes: PIT Antwerpen nv, Hoevenen, €196.898,58; Danheux & Maroye sa, Tubize, €230.037,69; Apers & Partners, Ekeren (Antwerpen), €234.689,07; Collewaert bvba, Berlare, €254.508,21
Toewijzing: PIT Antwerpen nv, Hoevenen

Intekendatum: febr. 2008
Molen: Antwerpen-Linkeroever (Antw.), Molen 't Veertje - standaardmolen op platform gebouw
Bouwheer: Stad Antwerpen
Ontwerper: Arch. Ann Volders (consulent architectuur bij de Stad Antwerpen)
Opdracht: Onderhoud, draai- en maalvaardig maken: o.m. herstel buitentrap, nazicht spieën
Plaats  aanbesteding:  Stad  Antwerpen, Patrimonium-Onderhoud - Aanbestedingen, Desguinlei 33, 2018 Antwerpen
Toewijzing: 't Gebinte Molenbouw bvba, Erpe-Mere

Uit de notulen van de Gemeenteraad van Antwerpen. Zitting van maandag 26 maart 2001
53 Thonetlaan, district Antwerpen, Molen 't Veertje. Akteneming van aanpassingen aan bestek TL/97/6035, voor het bouwen van een gaanderij en het vernieuwen van het plat dak rondom de molen. (Jaarnummer 452)
De werken voor de reconstructie van de beschermde molen 't Veertje aan het Sint-Annastrand op de linkeroever zijn in hun eindfase.
Om de molen toegankelijk te maken voor het publiek zal een gaanderij gebouwd worden. Tegelijkertijd wordt het dak vernieuwd van het restaurant waarop de molen zich bevindt. Minister Sauwens, bevoegd voor monumentenzorg, kende een restauratiepremie toe. Agendapunt, Gemeenteraad, 11/10/1999, jaarnummer 2400
Motivering
Voorgeschiedenis
Op 21 mei 1991 sloot de stad een overeenkomst af met architect Pascal Mariman uit Lokeren voor de restauratie van de molen 't Veertje aan het Sint-Annastrand te Antwerpen. Na de brand die het gebouw vernielde kreeg de architect de opdracht een reconstructiedossier op te maken.
Op 11 oktober 1999 hechtte de gemeenteraad zijn goedkeuring aan het bestek DW/97/6035, met 2 plannen, voor de tweede fase van de reconstructiewerken, met name het bouwen van een gaanderij en het vernieuwen van het plat dak rondom de molen. Het college werd gemachtigd een openbare aanbesteding uit te schrijven. Op 18 juli 2000 formuleerde de dienst werken en infrastructuur van het provinciebestuur enkele opmerkingen op het bestek.
Op 31 oktober 2000 kende de bevoegde Vlaamse minister voor het bouwen van de gaanderij een restauratiepremie toe van 3 076 166 BEF.
Op 23 november 2000 stuurde het provinciebestuur het toekenningsbesluit aan het stadsbestuur. Het ontwerp moet worden aangepast aan de bovenvermelde opmerkingen en voorgelegd aan de gemeenteraad. Op 28 februari nam het college er akte van dat de nv Aqua-Reno, Industriepark E17-1, Dijkstraat 21, 9160 Lokeren (BTW-nr. 431 077 601) de laagste inschrijver is voor de aanneming voor het bouwen van een gaanderij en de vernieuwing van het platte dak rondom de gereconstrueerde molen 't Veertje, Thonetlaan - linkeroever te Antwerpen, op basis van het bestek TL/97/6035, met twee plannen.
Het offertebedrag is 7 987 260 BEF + 1 677 325 (BTW21%) = 9 664 585 BEF.
De gunning van de aanneming gebeurt onder voorbehoud van:
- eventuele wijzigingen die voortvloeien uit het onderzoek en de evaluatie van de offerten door architect Pascal Mariman;
- de akteneming door de gemeenteraad van de aanpassingen aan het bestek;
- de goedkeuring van begrotingswijziging 1 door de hogere overheid;
- de instemming van de aannemer met de gedeeltelijke gunning.
Feiten en context
De beschermde molen 't Veertje aan het Sint-Annastrand werd bijna volledig vernield door brand.
Het stadsbestuur was van oordeel dat het monument voldoende waardevol was om het terug op te bouwen.
Architect Pascal Mariman maakte het reconstructiedossier op. De nv Aqua Reno uit Lokeren werd belast met de werken. De financiering gebeurde deels met een restauratiepremie.
Nu de reconstructie bijna een feit is, dringt een spoedige uitvoering van de tweede fase van de werken zich op. Om de molen voor het publiek toegankelijk te maken is de bouw van een gaanderij noodzakelijk. Door het aanbrengen van deze gaanderij is het, om stabiliteitsredenen, noodzakelijk tegelijkertijd het platte dak van het onderliggende restaurant te vervangen. Hoewel dit restaurant geen stadseigendom is, is het dus logisch dat de stad de kosten draagt van de dakvernieuwing.
Na goedkeuring van het bestek door de gemeenteraad einde 1999 werd het dossier overgemaakt aan de hogere overheid voor de toekenning van de restauratiepremie. Deze premie werd toegekend, maar het ontwerp moest worden aangepast aan de opmerkingen van het provinciebestuur.
Architect Pascal Mariman gaf hieraan gevolg.
De aanneming werd ondertussen aanbesteed en het beschikbare krediet werd vastgelegd. Dit moest vóór het einde van februari 2001 gebeuren, omdat de uitgave wordt gefinancierd met kredieten die op de rolloverbegroting werden geplaatst.
Juridische grond
De wetgeving op de overheidsopdrachten voor werken, leveringen en diensten is van toepassing.
De toekenning van restauratiepremie wordt geregeld door het besluit van de Vlaamse regering van 5 april 1995.
Argumentatie
Techniek, aankoop en logistiek adviseert gunstig op het aangepaste bestek.
Financiële gevolgen
De uitgave wordt geraamd als volgt op 6 604 718 BEF + 1 386 991 BEF (BTW 21 %) = 7 991 709 BEF.
Subsidieerbaar: 3 959 947 BEF + 831 589 BEF BTW 21 % = 4 791 536 BEF.
Niet subsidieerbaar: 2 644 771 BEF + 555 402 BEF (BTW 21 %) = 3 200 173 BEF.
Op de buitengewone begroting 2000 was een krediet ingeschreven van 8 800 000 BEF. Bij de ontvangst van het toekenningsbesluit van de restauratiepremie, eind november 2000, was het te laat om nog te kunnen aanbesteden.
Door toepassing van de techniek van de "roll-overbegroting" kan dit krediet nog worden aangewend tijdens de eerste twee maanden van 2001.
De uitgave kan dan worden verrekend op de buitengewone begroting 2001, F 77346/723/60/00/0002, bij begrotingswijziging 1.
De financiering van de uitgave gebeurt deels met eigen middelen en deels met de restauratiepremie.
Besluit
Artikel 1
De gemeenteraad neemt akte van aanpassingen aan het bestek TL/97/6035, met twee plannen, voor het bouwen van een gaanderij en voor de vernieuwing van het platte dak rondom de gereconstrueerde molen 't Veertje, Thonetlaan - linkeroever te Antwerpen.
De aanpassingen gebeuren ingevolge opmerkingen van het provinciebestuur.
De raming van de werken bedraagt:
subsidieerbaar: 3 959 947 BEF + 831 589 BEF (BTW 21 %) = 4 791 536 BEF;
niet subsidieerbaar: 2 644 771 BEF + 555 402 BEF (BTW 21 %) = 3 200 173 BEF.
Artikel 2
De stadsontvanger regelt de financiële aspecten als volgt:
Omschrijving: tweede fase van de werken aan de molen 't Veertje; Bedrag: geraamd op 7 991 709 BEF, BTW inbegrepen; Begrotingscode + beschikbaar krediet: buitengewone begroting 2001, F 77346/23/60/00/0002, bij begrotingswijziging 1 (roll-overbegroting)
- Aangenomen.

Literatuur

Archieven
Archives d'Architecture Moderne, Archief Renaat Braem.
Vlaams Instituut voor het Onroerend Erfgoed, Archief Renaat Braem, 424.

Werken
Jo Braeken (ed.), "Renaat Braem 1910-2001. Architect", Relicta Monografieën 6. Archeologie, Monumenten en Landschapsonderzoek in Vlaanderen, Brussel, 2010.
Georges Kockelberg, "Historische molenvermeldingen in en om Antwerpen. Een blik op de 1000-jarige geschiedenis der Antwerpse molens", Antwerpen, 1986, p. 144-145.
Herman Holemans, "Wind- en watermolens van de provincie Antwerpen. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 1. Gemeenten A-G", Opwijk, Studiekring "Ons Molenheem", 2009. 
Herman Holemans & P.J. Lemmens, "Molens van de Voorkempen en van Groot-Antwerpen", Nieuwkerken, 1983, p. 13-14.
Herman Holemans, "Provincie Antwerpen - Volledig overzicht van bestaande & verdwenen wind- water- & rosmolens", Kinrooi, Studiekring "Ons Molenheem", 1986, p. 9.
W. Smet & H. Holemans, "Limburgse windmolens in heden en verleden", Nieuwkerken-Waas, 1981, p. 90-91.
J. Verpaalen, "De Antwerpse "Molen van Sint-Anneke": slachtoffer van nalatigheid", in: Molenecho's, XXIV, 1996, nr. 1, p. 1.
Lieven Denewet, "De stad Antwerpen wil de "Molen van Sint-Anneke" niet herbouwen", in: Molenecho's, XXV, 1997, nr. 1, p. 22.
Molenzorg Vlaanderen, "Stad Antwerpen zoekt vrijwillige molenaars", Molenecho's, XXXV, 2007, 3-4, p. 325.
F. Brouwers, "De toekomst van een verleden. Levende molens in de provincie Antwerpen", s.l., Levende Molens Werkgroep Kempen-Antwerpen, (1997).
Frans Keersmaekers, "Molens in het Land van Ham. De geschiedenis der wind-, water-, stoom-, vuur- en elektrische molens in het Land van Ham en omliggende", Ham, Heemkunde Ham, 1998, p. 23-25.
A. Van Stappen, "Goed of slecht nieuws: de molen van Antwerpen, Sint-Annaplage" in: Natuur- en Stedenschoon, LXIV, 1995, nr. 1, p. 17-19.
F. Keersmaeckers, "De molen van het Veertjen herrezen!", in: Het Land van Ham, Ham, Geschied- en Heemkundige Vereniging St.-Lucia, jg. 31, 2010, nr. 1, p. 2-4.

Persberichten
KRG, "Malende molens", in: Het Nieuwsblad, 30.10.2007.
EVDW, "Antwerpen. 't Veertje draait naar de wind", in: Gazet van Antwerpen, 30.03.2008.
Persbericht. "Molen De Eenhoorn in Lillo en molen 't Veertje op Linkeroever gerestaureerd en maalvaardig", in: Crooze.fm (radio), 23.05.2008.
KRG, "'t Veertje zal opnieuw molenwieken", in: Het Nieuwsblad, 27.05.2008.
SDL, "Levende Molens", in: Het Nieuwsblad, 24.04.2009.
Lieve Van den Bulck, "Molens Lillo en Linkeroever zetten de deuren open. Elke laatste zondag van de maand", in: Het Nieuwsblad, 24.04.2009.
KIDR, "Camping op Antwerpse Linkeroever geëvacueerd na brand in horecazaak", Het Nieuwsblad - digitaal, 05.07.2014.
BFM, "Zware brand legt restaurant De Molen op Sint Annastrand in de as", Gazet van Antwerpen - digitaal, 05.07.2014.
"Zware brand aan Antwerpse camping", Het Laatste Nieuws - digitaal, 05.07.2014.
Koen De Beuckeleer, "Bezoekers camping geëvacueerd. Grillrestaurant uitgebrand", Het Nieuwsblad, 06.07.2014.
JNS, "Dieven slaan toe in uitgebrand restaurant", Het Nieuwsblad (dig.), 07.07.2014
DBW, "Dieven in De Molen na brand", Het Nieuwsblad, 08.07.2014.
Paul Hendrickx, "Inbrekers slaan slag in uitgebrand restaurant", Gazet van Antwerpen, dig., 08.07.2014.
Karin Vanheusden, "Molen Sint-Anneke Plage verhuist mogelijk naar Hobokense Polder", Gazet van Antwerpen, 06.09.2019.
"Nog steeds onduidelijkheid over verhuizing molen 't Veertje", Het Nieuwsblad, 16.10.2019.
Sacha Van Wiele, "Verhuizing molen op Linkeroever ligt nog steeds op tafel", Gazet van Antwerpen, 16.10.2019.
Jan Aelberts, "Petitie pleit voor behoud molen Sint-Anneke", Het Laatste Nieuws, 11.09.2019.
"Petitie voor behoud molen op Linkeroever", atv.be, 11.09.2019.
Frans Thys, "Een blik terug ... een blik vooruit", Polder. blad van Natuurpunt Hobokense Polder, april 2019, p. 19-20.
"Bestuursakkoord Hoboken 2019-2024. Hoboken speelt zijn troeven uit", Hoboken, 2019, p. 13.
DILA, "Hoboken. Nieuw bestuursakkoord: mobiele camera's, molen en buurtparking", Het Laatste Nieuws, editie Stad Antwerpen, 7 januari 2019, p. 13.

Mailberichten
Marc Peelman, Sint-Amands, 02.02.2014.
Maarten Osstyn, Adegem, 04.12.2017.