Ranst, Vlaanderen - Antwerpen
- Naam
- Molen van Zevenbergen, Molen Dens
- Ligging
- Schoolstraat 22
2520 Ranst
westzijde
hoek met Dennenlaan
Zevenbergen
kadasterperceel B290
Vlaanderen - Antwerpen
- Geo positie
- 51.191402, 4.560304 (Google Streetview)
- Gebouwd
- voor 1683 / 1889, sloop
- Verdwenen
- 1889, uit Duffel / 1958 - aug., sloop
- Type
- Staakmolen
- Functie
- Korenmolen
- Bescherming
- niet,
- Database nummer
- 4620
- Ten Bruggencatenummer
- 05935
Karakteristiek
Beschrijving / geschiedenis
De Molen van Zevenbergen (naar de locatie) of Molen Dens (naar de laatste molenaars) was een houten korenwindmolen, type standaardmolen met open voet, op de westzijde van de Schoolstraat (nr. 22), op de hoek met de Dennenlaan, in het gehucht Zevenbergen.
De standaardmolen werd voor 1683 gebouwd. We zien hem aangeduid, telkens zonder benaming, op de Ferrariskaart (ca. 1775) met het bruin symbool van een standaardmolen, in de Atlas der Buurtwegen (ca. 1842), op de topografische kaart van Vandermaelen (ca. 1850) en op de kadastrale kaart van P.C. Popp (ca. 1854).
Kadasterbeschrijvingen:
- 1812: "Le moulin de cette commune est, comme tous ceux existant dans cet département, composé d'une machine en bois tournant sur un pivot. Sa valeur locative, en égard à la population de la commune, serait considérable s'il n'existait pas d'autres moulins dans les communes voisines et attendu leur influence, ce moulin sera évalué brut f. 600 et net f. 400"
- 1831: "standaard molen met twee paar steenen van kleinen omgank en in slegten staat van onderhoudt maar zeer goed gelegen aan het dorp, wordt met bouwlanden en huis verhuurd aan weduwe Verhaegen, molenarin te Ranst
Eigenaars na 1830:
- voor 1834, eigenaar: Legrelle-Vandenbol Petrus Adriaan, rentenier te Antwerpen; verhuurd aan de weduwe Verhaegen, molenarin te Ranst
- 30.02.1855, deling: de weduwe (voor vruchtgebruik) en de kinderen (voor naakte eigendom) (kinderen: a) Legrelle Charles Pierre Joseph, eigenaar te Antwerpen, b) Legrelle Marie Thérèse Julie, echtgenote Legrelle Henri Joseph, eigenaar te Antwerpen, c) Legrelle Marie Thérèse Adèle, echtgenote De Cock Theodoor, wapenhandelaar te Antwerpen en d) Legrelle Gaspard Florent Hyacinthe, eigenaar te Antwerpen (notaris Van Sulper)
- 11.02.1871, deling: Legrelle-Legrelle Henri Joseph François Antoine, eigenaar te Antwerpen (notaris Sevestre)
- later, erfenis: de erfgenamen (overlijden van beide echtgenoten)
- 06.12.1888, deling: de Cock de Rameyen-Legrelle Nicolaas Joseph Alphons, rentenier te Antwerpen (notaris Le Clef)
- 08.03.1934, verkoop: a) Dens Eulalie Marie Elisabeth, b) Dens Louis Joseph Pancrace, d) Dens Celina Maria Josepha, d) Dens Frans Florimondus Gustavus en e) Dens Maria Francisca Aloïse
- 10.07.1954, afstand: a) Dens-Geeraerts Louis, molenaar te Ranst en b) Dens-Peeters François, molenaar te Ranst (notaris De Belser)
De versleten molen werd in 1889 afgebroken en vervangen door een te Duffel aangekochte standaardmolen: de Groten Duffelaar of Molen van Tongerlo.
Op 25 mei 1957 werd het wiekenkruis door een storm uit de molen gerukt. In augustus 1958 werd de houten molenromp afgebroken. Bij koninklijk besluit van 7 december 1959 werd de wettelijke bescherming opgeheven.
Op de standaard was volgend rijmpje gebeiteld:
"Vrienden die wilt woerden gedint
die moet passen op den wint
want sonder wint of sonder graen
moet den molen vergaen (1751).
Nog een molentechnisch weetje: de buitenroede werd in 1934 voorzien van het stroomlijnprofiel "Dekker", of werd "verdekkerd", zoals dat in molenaarskringen heet.
Zie ook: Duffel, Groten Duffelaar, Molen van Tongerlo
Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS
Literatuur
Werken
Luc Verachtert, "De molens van Groot-Ranst", in: Ons Molenheem, jg. 31, 2006, nr. 4, okt.-dec., p. 80-89.
H. Holemans & P.J. Lemmens, Molens van de Voorkempen en van Groot-Antwerpen, Nieuwkerken, Ten Bos, 1983, p. 25-26.
Holemans Hermans, "Wind- en watermolens van de provincie Antwerpen. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 3. Gemeenten P-Z", Opwijk, Studiekring Ons Molenheem, 2011, p. 18.
M. Ceulener, Verstandige molenaars moderniseren hun windmolen, in: Natuur- en Stedenschoon, XVI, 1937, p. 36-37.
F. De Clerck, Bijdrage tot de geschiedenis van Ranst III: de heerlijkheid Doggenhout", Ranst, 1971.
J. Proost, Ranst en zijn gehucht Milelgem,in: Heemkundig Handboekje, VI, 1958, nr. 1.
J. Proost, De houten molen van Ranst, in: Ons Heem, XIV, 1959, p. 224.
J. Proost, De windmolens van Ranst, in: Het Gemeenteblad, I, 1967, nr. 3, p. 3.
R. Van Berchem, La terre et seigneurie de Ranst en Brabant. Morcellements et féodalisation, Genève, 1971.
F. Van Rijckevorstel, De herstelde molen van Ranst, in: Natuur- en Stedenschoon, XVII, 1938, p. 163.
W(eyns J.), "Op 25.05.1957 is de houten molen neergestort", in: Ons Heem, XI, 1957, p. 188.
"Weer een molen in verval", in: Natuur- en Stedenschoon, IV, 1925, p. 163 en 196.
De windmolens te Ranst, in: Natuur- en Stedenschoon, XIII, 1934, p. 26.
Molenzorg, in: Natuur- en Stedenschoon, XXV, 1052, p. 117 en XXVI, 1953, p. 5 en 1212.
De Molen van Ranst stukgewaaid, in: Natuur- en Stedenschoon, XXX, 1957, p. 116 en XXXI, 1958, p. 4.
Mailberichten
John Verpaalen, Roosendaal, 21.03.2015.