Kruishoutem (Kruisem), Vlaanderen - Oost-Vlaanderen
- Naam
- Keimolen
- Ligging
- Hedekensdriesstraat
9770 Kruishoutem (Kruisem)
westzijde
hoek met Olsenesteenweg
Groenenwegkouter
500 m W v.d. kerk
kadasterperceel B621
Vlaanderen - Oost-Vlaanderen
- Gebouwd
- kort voor 1800
- Verdwenen
- 1918 - oktober, oorlog / 1959, sloop torenkot
- Type
- Staakmolen op torenkot
- Functie
- Koren- en oliemolen
- Bescherming
- ---,
- Database nummer
- 4627
Karakteristiek
Beschrijving / geschiedenis
De Keimolen was een houten koren- en oliewindmolen, type staakmolen op torenkot, op de hoek van de Hedekensdriesstraat (westzijde) en de Olsenesteenweg, op de Groenenwegkouter, op een halve kilometer ten westen van de kerk van Kruishoutem.
De staakmolen werd voor 1800 gebouwd door Petrus de Trimerie. Hij overleed rond 1800 te Kruishoutem. Uit zijn nalatenschap werd op 28 nivôse en 12 pluviôse jaar VIII (of 18 januari en 1 februari 1800) in de herberg het Hooge bij Karel van Thimsche aldaar openbaar verkocht: een schone, nieuw gebouwde korenwind- en oliemolen, met een nieuw woonhuis en 200 lands erf, staande te Kruishoutem “by de Plaet-se”, zeer wel gesitueerd. Inlichtingen bij de notarissen Dhaveloose (Olsene) en De Veyt (Kruishoutem). (advertentie inn de Gazette van Gend van 10 januari en 11 februari 1800).
We zien hem aangeduid onder de benaming "Key Molen" op de kaart van Vandermaelen (ca. 1850) en als Keymolen op de kadastrale kaart van P.C. Popp (ca. 1850).
In de stenen onderbouw werd olie geslagen, terwijl het maalwerk zich in de houten bovenkast bevond. De koren- en oliemolen werd in 1834 door het Belgisch kadaster ingedeeld in klasse 1, met een kadastraal inkomen van 304 frank.
Eigenaars:
- voor 1800, opbouw: De Trimerie (Tremmerie) Petrus
- ca. 1800, erfenis: de erfgenamen (overlijden van Petrus De Trimerie
- 1832, eigenaar: De Stoop-Vindevogel Leo, landbouwer-olielsager te Kruishoutem
- 11.08.1847, erfenis: de weduwe, molenarin en landbouwster te Kruishoutem (overlijden van Leo De Stoop)
- 01.08.1860, verkoop: a) Haegens August, schijnwerker te Kruishoutem, b) Haegens Louis, eigenaar en burgemeester te Gavere en c) Haegens Désiré, onderpastoor te Sint-Maira-Lierde (notaris Calewaert)
- 15.12.1883, erfenis: a) Haegens Louis, eigenaar te Gavere en b) Haegens Désiré, pastoor te Bachte-Maria-Leerne (overlijden van August Haegens)
- 01.06.1897, erfenis: Haegens-Vanhauwenhuyze Louis, koopman te Gavere (overlijden van Désiré Haegens)
- 21.03.1898, erfenis: en de kinderen (overlijden van vrouw Vanhauwenhuyze)
- 17.12.1907, deling: a) Pieters-Haegens Aloïs (voor naakte eigendom), geneesheer te Diksmuide en b) Haegens Louis (voor vruchtgebruik), eigenaar te Gavere (notaris De Smet)
- 05.05.1910, erfenis: a) Pieters Aloïs en de kinderen (voor naakte eigendom), geneesheer te Diksmuide en b) Haegens Louis (voor vruchtgebruik), eigenaar te Gavere (overlijden van vrouw Haegens)
- 1919, einde vruchtgebruik: Pieters-Haegens Aloïs en kinderen, geneesheer te Diksmuide (overlijden van Louis Haegens)
- 20.09.1919, verkoop: De Keukeleire-Tant Remi, landbouwer te Kruishoutem (notaris Verstraeten)
- 22.07.1923, erfenis: de kinderen (overlijden van de weduwe Tant van Remi De Keukeleire)
- 22.01.1935, verkoop: De Jonckheere-Van Themsche Aloïs Gerard, geneesheer te Kruishoutem (notaris Dhuyvetter).
In 1884 werd een stoommachine geplaatst en werd enkel nog graan gemalen. Deze stoommachine werd in 1908 verwijderd. In 1914, net voor de eerste wereldoorlog, stopte molenaar Verstichel met de windmolen en wordt die in het kadaster vermeld als "landgebouw".
De Keimolen werd in oktober 1918 vernield bij de terugtrekking van de Duitse troepen. Het overgebleven torenkot bleef nog overeind tot in 1959.
Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS
Literatuur
Gedrukte bronnen
"Gazette van Gend", 10 januari en 11 februari 1800, of 20 nivôse en 22 pluviôse jaar VIII.
Werken
Jozef Goeminne, "De windmolens van Ayshove-Kruishouten", Bijdragen tot de geschiedenis der stad Deinze en van het land aan Leie en Schelde, XVIII, 1951, p. 75-77.
Julien Vandeputte, "De molens van het arrondissement Oudenaarde uit hun geschiedenis", Oudenaarde, 1974, p. 190-191.
Torie Mulders (pseudoniem van Hector Vindevogel), "De windmolens tussen Schelde en Leie", in: Handelingen van de Koninklijke Geschied- en Oudheidkundige Kring van Kortrijk, XXII, 1946-1948, p. 46-107 (78).
Dhondt Oscar, De molens te Wannegem en omgeving, Jaarboek 2004. Heem- en Geschiedkundige Kring “Hultheim” - Kruishoutem, p. 187-199.
Inventaris van de wind- en watermolens in de provincie Oost-Vlaanderen naar gegevens van het Archief van het Kadaster. Derde aflevering. De arrondissementen Oudenaarde en Sint-Niklaas", in: Kultureel Jaarboek voor de provincie Oost-Vlaanderen, XVI, 1962, 2 (Gent, 1963).
Lieve De Bel, "Kruishoutem toponymisch doorgelicht: molentoponiemen", in: Jaarboek van de Heem- en Geschiedkundige Kring Hultheim (Kruishoutem), 2006, p. 19, ill.
"Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie Oost-Vlaanderen, Gemeenten: Brakel, Horebeke, Kruishoutem, Lierde, Zingem en Zwalm, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 15N4".
Goeminne J., Bijdrage tot de geschiedenis van Kruishoutem, (Bijdragen tot de geschiedenis der stad Deinze en van het land aan Leie en Schelde, XXII, 1955, p.95-159).
GoeminneL.-De Bel R., Kruishoutem In oude prentkaarten 1900-1940, Kruishoutem, s.d.
Vermeulen F.-Rogge M.-Van Durm L., Terug naar de bron, Kruishoutem archeologisch doorgelicht, (Archeologische Inventaris Vlaanderen, Buitengewone reeks, 2, Gent, 1993).
Herman Holemans, Oost-Vlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1995. Deel 4. Gemeenten K-L, Opwijk, Ons Molenheem, 2002.